Тарих (516)
Ҳижрий 1213 йил ражаб ойининг 16-санасида (1798 йил 24 декабрь) француз оккупацион ҳукумати Қоҳира девонини янги намуна бўйича шакллантиришга ҳаракат қилиб кўрди. XVIII асрнинг иккинчи ярмида, Етти йиллик урушдан сўнг Европа мамлакатлари Сурия, Миср ва Болқон яриморолида сиёсий ва иқтисодий таъсир соҳалари учун кураш бошлади.
Ҳижрий 659 йил ражаб ойининг 9-санасида (1261 йил 16 июнь) Миср пойтахти Қоҳирага аббосий халифалар сулоласи вориси бўлган Аҳмад ибн Муҳаммад ташриф буюрди. Аббосийлар сулоласи 1258 йил, Бағдодни муғуллар ишғол қилгач, ағдарилганди.
АҚШнинг тинчгина яшаётган Ироққа қарши бошлаган босқинига бу йил ўн беш йил бўлди. Кўпчилик катта қурбонлар ва вайронагарчиликларга сабаб бўлган ушбу қирғин урушининг нима сабабдан бошланиб кетганига ҳанузгача маънилироқ бирор жавоб топа олгани йўқ. АҚШнинг дунё зўравонига айланишига туртки бўлган Ироқ кампаниясини бошлашга ироқлик оддий муҳандиснинг исботланмаган гапи сабаб бўлган, деса балки кўпчилик ишонмас ҳам! Келинг, ҳаммасини бир бошдан сўзлаб берайлик...
Ҳижрий 618 йил ражаб ойининг 7-санасида (1221 йил 3 сентябрь) салибчилар Қоҳирани забт этишга уриниб кўрдилар, лекин юзага келган бир қатор ноқулай шароитлар ҳамда Нил дарёсининг тошиши оқибатида ўз мақсадларига эриша олмадилар, бу султон ал-Малик ал-Комил қўмондонлиги остида Миср қўшинларининг ғалаба қозонишига хизмат қилди.
1323 йил Миср, Сурия ва Ҳижозни (яъни Макка ва Мадина) назорат қилиб турган мамлуклар ҳамда Эрон ва Ироқни босиб олган мўғулларнинг Илхонийлар сулоласи ўртасида сулҳ битими тузилди. Шу билан 1260 йил, Хулагу хоннинг қўшинлари Сурияда мамлуклар ҳудудига бостириб кирганда бошланган уруш якун топди. Шундан буён 63 йил давомида кўплаб жиддий ўзгаришлар бўлиб ўтганди.
1. Умумий айланма капитал пули 5 триллион ва 900 миллион долларга тенг бўлади! Бу эса, бу мамлакатни АҚШ, Хитой, Европа иттифоқидан сўнг тўртинчи ўринга олиб чиқади.
2. Бирлашган мамлакатнинг майдони 13 миллион ва 500 минг. км2 тенг бўлади. Майдони кенглиги бўйича дунёда Россиядан сўнг, иккинчи мамлакатга айланади.
Иброҳим-пошо Паргали, шунингдек, Френк («европалик») Иброҳим-пошо, Мақбул («фаворит») Иброҳим-пошо ва Мақтул («қатл этилган») Иброҳим-пошо номи остида ҳам машҳур (1493, Парга - 1536, Истанбул) – Буюк Сулаймон даврида Усмонийлар империясининг буюк вазири.
Абдурраҳмон ибн Мулжам. Бу айнан ўша, Пайғамбаримиз Муҳаммад соллоллоҳу алайҳи васаллам қариндоши ва ҳаётлик пайтидаёқ жаннатда жой ваъда қилинган севимли саҳобаси, халифаси Али розияллоҳу анҳуни ўлдирган хавориждир. Шундай қилиб, бу хавориж Ибн Мулжам машҳур обид, қори ва хофиз (Қуръонни Муоз ибн Жабалнинг ўзидан ўрганган!), шунингдек, фиқҳ билимдони бўлган.
195-ҳижрий йилнинг жумадул-охир ойи 19-санасида (782 йил 11 февраль) мусулмонлар қўшини Византияга қарши юришга чиқади. Қўшинга аббосий халифа Маҳдийнинг ўғли, Хорун ибн Муҳаммад қўмондонлик қилган бўлиб, ўша пайтда у эндигина 19 ёшга тўлганди. Унинг учун бу Византияга қарши иккинчи юриш эди. Албатта, ёш саркардага Абдулмалик ибн Солиҳ, Иса ибн Муса ва Ҳасан ибн Кахтаба каби тажрибали қўмондонлар ҳамроҳлик қилган.
Ҳижрий 13-йил жумадул-охир ойининг 18-санасида (634 йил 19 август) византияликлар Дамашқ йўлида мусулмонлар қўшинини тўхтатишга уриниб кўрдилар. Шу куни Марж-ал-Суффар яқинида Холид ибн Саид ибн ал-Ас қўмондонлик қилган мусулмонлар қўшини ва Бахан қўмондонлиги остидаги византияликлар қўшини ўртасида ҳал қилувчи жанг бўлиб ўтди.
Ойша-Хафса Хоним Қрим хони Менгли Гирайнинг қизи ва усмонлилар султони Салим I нинг биринчи хотини бўлган. У машҳур султон Сулаймон Қонунийнинг онаси эди ва 1520 йилдан 1534 йилгача волида-султон мақомига эга бўлган. Турк манбаларида бу машҳур муслима Хафса Хатун деб аталади. 1513 йилдан 1520 йлгача у ўғли Сулаймон билан Туркиянинг ғарбида, тахт ворислари таълим ва таҳсил олган Маниса шаҳрида яшаган.
Кавказ тез кунлар ичида янги, олдинлари маълум бўлмаган ҳудуд гирдобига тортилди. Энг ажабланарлиси эса, бунга асло, кавказдаги муаммолар ва шу каби ҳолатлар сабаб бўлгани йўқ, аксинча буларнинг ҳаммаси украинада бўлаётган ҳодислар туфайли рўй берди. Бир-бирига энг яқин бўлган иккита славян халқ – руслар ва украинлар жаҳон тарихини тубдан ўзгартириб юборади деб ким ўйлабди, дейсиз.
28 сентябрь куни ўз вақтида таниқли араб сиёсий арбоби бўлган Миср президенти, Никита Сергеевич Хрущев Совет Иттифоқи Қаҳрамони унвони ва Ленин ордени билан тақдирлаган ва бу ҳақида кинояли тўртлик пайдо бўлган Камол Абдул Носирнинг вафот қилганига 40 йилдан ўтди.