Сен:«Сизга амаллари юзасидан энг зиёнкорларнинг хабарини берайми? Улар бу дунё ҳаётидаёқ сайъи-ҳаракатлари ботил бўлган, ўзлари эса, гўзал иш қиляпман, деб ҳисоблайдиганлардир», дегин. (Қаҳф сураси, 103-104)

"Иа" исмлик эшак ва унинг думи ҳақидаги машҳур ҳикоя бугунги кунда ҳам долзарбдир.

Имом Қудурий раҳимаҳуллоҳ айтади: «Эшак ва хачирларнинг сарқити борасида шак қилинган». Бир қавлда: «Бу ўриндаги шак унинг поклиги борасидадир. Агар у пок бўлса, модомики сўлак сувга ғолиб келмас экан, покловчи хам бўла олади», дейилган.

Чунки ёлғон сўз ҳаромдир: “...ва ёлғон сўздан йироқ бўлингиз!..” (Ҳаж сураси, 30-оят).

Ғазаб пайтида ўзини ушлаб турган мусулмон инсон тилини сўкишга, ҳақорат ва ғийбатга юргизмаслиги табиий. Ислом кўрсатмаларини маҳкам ушлаган инсонда бу хулқ янада мустаҳкам бўлиши аниқдир.

Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳуга бир кишининг чақимчилик қилиши хабари етиб келди. Шунда Ҳузайфа: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан: «Чақимчи жаннатга кирмайди», деганларини эшитганман», деди.

Дин фақиҳи ҳақидаги ҳадис келтириб ўтилди. Уни "раббоний олим" ва "пайғамбарлар вориси" деган сўзлар билан аташ ҳам машҳурдир. Буларнинг ҳаммасининг маъноси бир. Ҳаммамизга маълумки, икки турдаги олим бўлади: раббоний олим ва беамал олим. Охират куни яқинлашар экан, раббоний олимлар камайиб, беамал олимлар кўпаяди. Аллоҳ бизни бундан муҳофаза қилсин! Ҳазрати Муҳаммад Шафиъ раҳимаҳуллоҳ ўз замонасида шундай дер эди: "Афсуслар бўлсинки, ҳозирда бизнинг мадрасадан ҳам беамал олимлар етишиб чиқяпти".

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Охир замонда дажжол каззоблар бўлади. Улар сизларга сизлар ҳам, ота-боболарингиз ҳам эшитмаган гапларни гапиришади. Улардан эҳтиёт бўлинглар, улар сизларни адаштириб, фитнага солиб қўйишмасин», дедилар» (Имом Муслим ривоят қилган).

Мексикада бир эшак одамга ҳужум қилгани учун қамоққа ташланди. Эшак баданга шикаст етказишда айбланмоқда.

Мустафо Сибоий айтади: “Агар нафсинг маъсиятни истаса, унга Аллоҳни эслат. Агар қайтмаса, кишиларнинг ахлоқини эслат. Шунда ҳам қайтмаса, одамлар уни билиб қолса (нима бўлади, деган) шармандаликни эслат. Агар шунда ҳам қайтмаса, билгинки, ўша вақтда сен ҳайвонга айланиб бўлибсан!”. Эй қалб ва кўзларни ўзгартирувчи Зот, қалбларимизни динингда собит қил.