«Бунинг учун шарт-шароитлар ўтган йилнинг декабр ойида Германиядаги кардиожарроҳлар Бруно Рейхарт ва Экхард Волф бошчилигидаги Мюнхен Лудвиг ва Максимилиан университети (LMU) Чорвачилик ва биотехнологиялар институти бошлиғи Натура илмий журналида рекорд ҳақида хабар бергандан кейин пайдо бўлди: Обершлайсхаймдаги LMU синов станциясида сақланган чўчқалардан биридан кўчирилган юрак туфайли, маймун 195 кун яшай олди».
Одамларга чўчқа аъзоларини кўчириб ўтказиш мумкин бўлиши учун университетнинг тажриба станциясида сақланадиган ҳайвонлар генетик модификация қилинади, дейди журналист Саша Карберг. «Дастлаб, чўчқанинг ҳужайралари Петри палласида генетик ўзгаришларни бошдан кечиради, сўнг уларни клонлаштиришади. Модификацияланган генетик моддаси бўлган ҳужайра ядроси тўнғизнинг ядросиз тухумига жойлаштирилган. Бачадонда ўсадиган эмбрионлар ундан ўсади. Натижада одамларга ёрдам бериши кўзда тутилган чўчқалар туғилади»- дейилади мақолада.
«Уч карра генетик модификация шунга хизмат қиладики, бу чўчқаларнинг юраги ёки буйраги трансплантация қилинадиган беморнинг иммунитети уларни бегона деб тан олмайди ва рад этмайди (…). Ҳар ҳолда маймунларда бу ярим йил иш берди, бу эса одамларга тажриба ўтказишга журъат беради»
«Биз чўчқа юрагини одамга биринчи бўлиб ўтказишимиз мумкин», дейди жарроҳ Бруно Рейхарт. Унинг сўзларига кўра, юрак етишмовчилигининг аномалиялари бўлган, масалан, чап қоринча йўқлиги билан ажралиб турадиган болалар ёки ўспиринлар юракнинг биринчи ксенотрансплантацияси учун бемор бўлишлари мумкин. Аммо, дейди Рейхарт, олимлар қўллаб-қувватлашга, айниқса молиявий ёрдамга муҳтож. Агар инвестор топилса, клиник синовлар 2-3 йилдан кейин бошланиши мумкин, дея хабар беради нашр.
«Бироқ, нафақат пул этишмаяпти, балки илмий тўсиқлар ҳам мавжуд. Чўчқаларнинг юракларини 14 макаканинг кўкрак қафасларига кўчириш учун шифокорлар ёш ҳайвонларнинг юракларини кўчириб ўтказишлари керак эди. Аммо трансплантациядан сўнг орган шундай ўсишда давом этдики, 300 килоли чўчқа танасида ишлаши керак эди, вазни 20 кг бўлган макаканинг эмас. Дори воситалари ёрдамида органларнинг ўсишини озгина ушлаб туриш мумкин эди, баъзи маймунлар юрак жуда катта бўлиб ўлган. Фақат иккитаси 6 ойдан кўпроқ яшаган».
«Ксенотрансплантацияни ривожлантиришда нафақат немис олимлари муваффақият қозонишмоқда. Хитой тадқиқотчилари, генетик модификацияланган чўчқаларнинг ошқозон ости безидан орол ҳужайраларини инсулин ишлаб чиқарадиган ҳужайралар этишмаслиги сабабли диабетга чалинган одамларга кўчириб ўтказган деб даъво қилишмоқда. Жанубий Кореяда олимлар одамга чўчқа шох пардасини кўчириб ўтказишга рухсат сўрашди. Октябр ойида АҚШ олимлари беморнинг жароҳатларини ёпиш учун чўчқа терисини ишлатишди».
«Лекин шунга қарамай, ким биринчи бўлиб бутун бир органни, масалан, юракни ким кўчириб ўтказиши масаласи очиқ қолмоқда. Шунингдек, чўчқа органларининг инсон танасига мос келишига эришиш учун қанча генетик ўзгаришлар қилиш кераклиги аниқ эмас. Шундай қилиб, Американинг eGenesis компанияси бунинг учун икки хонали сонли генетик ўзгаришлар талаб этилади деб ишонади».
Қолаверса, ксенотрансплантацияни ривожлантиришнинг потенциал ҳомийси бўлган фармацевтика компаниялари, эҳтимол, генетик усуллар ёрдамида органларни рад этишнинг турли муаммоларини ҳал қилишдан манфаатдор эмас. «Ксенотрансплантацияни бошидан кечирган дамлар бутун умр давомида қабул қилиш тўғри келиши тахмин қилинган иммунодепрессантларда бизнес қилиш, эҳтимол махсус ишлаб чиқарилган чўчқа юрагини сотишдан кўра кўпроқ фойда келтиради», деб айтди нашр.
«Экхард Вольф бу усулга шубҳа билан қарайди. «Ксенотрансплантациянинг афзаллиги шундаки, тўғри генетик ўзгаришлар олинмагунча чўчқаларни осонгина кўпайтириш мумкин», дейди Вольф. Бу усулнинг нархи унчалик катта эмас. Накаучи усулида, ўз навбатида, ҳар сафар бошидан бошлаш керак», - деб ёзади Der Tagesspiegel.
Мнба: Tagesspiegel
