1. Абдуллоҳ ибн Аҳмад ибн Ҳанбал:
"Отамга: "Баъзи бир кишилар инсон баданига жин кирмайди деб ўйлашяпти” дедим. Отам: "Эй ўғилчам, улар ёлғон айтишяпти. Шу гапни айтаётган кишининг тилидаги ўзи жиндир”.

Каъб ибн Молик розияллоҳу анҳу ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким илмни уламолар билан рақобатлашиш ёки эсипастлар билан баҳслашиш ёки инсонлар нигоҳини ўзига қаратиш учун талаб қилса, Аллоҳ уни дўзахга киритади», дедилар» (Имом Термизий ривоят қилган).

Одамларнинг нубувватга бўлган иймон-лари заифлигининг тўртинчи сабаби - олимларнинг гуноҳ ва ёмонликлардан холи эмаслигига оид баҳоналари иллатини даволаш уч нарса билан бўлади:

Имом Абу Юсуф раҳимаҳуллоҳ ҳижрий 113-182 саналарда яшаб ўтган ва 69 йил умр кўрган.

Шайхул ҳадис Муҳаммад Салим ҳазратлари уламонинг шахсияти ва масъулияти борасида шундай деган:

Дин фақиҳи ҳақидаги ҳадис келтириб ўтилди. Уни "раббоний олим" ва "пайғамбарлар вориси" деган сўзлар билан аташ ҳам машҳурдир. Буларнинг ҳаммасининг маъноси бир. Ҳаммамизга маълумки, икки турдаги олим бўлади: раббоний олим ва беамал олим. Охират куни яқинлашар экан, раббоний олимлар камайиб, беамал олимлар кўпаяди. Аллоҳ бизни бундан муҳофаза қилсин! Ҳазрати Муҳаммад Шафиъ раҳимаҳуллоҳ ўз замонасида шундай дер эди: "Афсуслар бўлсинки, ҳозирда бизнинг мадрасадан ҳам беамал олимлар етишиб чиқяпти".

Аввал айтганимдек, динда фақиҳ ким эканини билиб олишимиз жуда муҳимдир. Мулла Али Қори раҳимаҳуллоҳ "Мирқот шарҳ Мишкот" китобида Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳнинг бир сўзини келтиради:

Азиз биродарларим, биз татфиф (кам ўлчаб, кўп талаб қилиш) жиноятига қўл уряпмиз. Аллоҳ таоло Мутаффифун сурасида шундай дейди: "Вайл (вой) бўлсин, ўлчовдан уриб қолувчиларга. Улар одамлардан нарса ўлчаб олсалар, тўлиқ оларлар. Ва агар одамларга ўлчаб ёки тортиб берсалар, камайтирарлар".

Алданганларнинг биринчи синфи уламолар ҳақида. Улар бир неча тоифага бўлинади:

Каломуллоҳни дилига жо қилганлар оддий мусулмонлардан маънавиятининг юксаклиги билан ажралиб туриши лозим. Қори шакл-шамойили ва феъл-атвори юқори савияда бўлиши, виқорли, оғир, сокин, сабр-бардошли бўлиши керак. Қуръони карим бўйруқларига амал қилиб, унда тақиқланган ишлардан ўзини узоқ олиб юриши зарур.