Муносабат (56)
Коммунистик ғоя расман ҳукмдор бўлиб турган пайтларда Исломнинг таъсирини камайтириш мақсадида, "ерли дин"лар ҳақида атайлаб баҳслар юритилиб турилар эди. Бу ҳам коммунистлар кишиларда маҳаллийчилик руҳини қўзғаб: "Келгинди динга нима учун эътиқод қиласизлар, агар тарихий меросга, аждодларингиз эътиқодига эргашмоқчи бўлсангиз, ўз ватанингиздан чиққан зардўштийлик дини, Моний ва Маздак кабиларнинг мазҳаблари турибди-ку?!" демоқчи бўлар эдилар.
Ислом ва террор – бамисоли икки қутб. Ислом, моҳияти эътиборидан, тинчлик, тотувлик, маърифат динидир. Террор эса бунинг мутлоқ тескарисидир. Демакки, мўминликка даъво қилган кимсаларнинг гўёки дини Ислом йўлида худкишлиқ қилаётгани ақлга сиғмас ҳолат. Террорчилар ўзларининг қабиҳ амаллари билан Исломга иснод келтирмоқда, холос.
Исломдан, мусулмон ўлкалардан йироқда яшайдиган одамларнинг дилларидаги Исломга бўлган ошнолик ҳар қачон зиёда бўлар экан, ҳар қачон уларнинг ақллари унга кўпроқ юзланар, у ҳақда тааммул қилар, унинг асосий принсипларидан кўпроқ қаноатлана бошлар экан, ушбу диннинг душманларидаги адоват ҳам кучая бошлаши, дилларидаги Исломга бўлган нафрат, кек ва ғазаблари янада авжига чиқиши ҳақиқатдан кишининг назарини ўзига тортадиган ишлардандир.
Исломда омма учун доимо енгиллик тарафи олинади, оғирлик ва машаққатдан четланилади. Ушбу ҳақиқат Қуръони Каримда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сифатларидан бири экани таъкидланган. Аллоҳ таоло Аъроф сурасида марҳамат қилади: «...уларни маъруфга буюриб, мункардан қайтарадиган, уларга покиза нарсаларни ҳалол қилиб, нопок нарсаларни ҳаром қиладиган, устиларидаги юкни енгиллатиб, кишанларни ечадиган...» (157-оят)
Бу воқеа Нью-Йоркдалигимда содир бўлди. Шаҳар сайилгоҳларининг биридан ўтиб кетаётганимда кўкаламзорда ўйнаётган қизалоққа питбул туридаги йирик бир ит ҳамла қила бошлади. Атрофдагилар қизалоққа қандай ёрдам беришни билишмас, қўрқишарди. Чунки ит жуда катта ҳамда тажовузкор эди.
Ўтган мақолада фанатизм тушунчаси кўриб чиқилган, унинг чегаралари ва баҳолаш мезонлари белгиланганди. Бироқ бу ҳодиса муайян кишининг онгида қандай ривожланиши энг катта қизиқиш уйғотади. Бошқача қилиб айтганда, қандай қилиб одамнинг фанатикка айланиши. Нима сабаддан айрим одамлар бундай бўлади, бошқалар эса – йўқ.
Афғонистон ҳукуматининг маълум қилишича, ўтган бир гуруҳ эркаклар томонидан мусулмонлар муқаддаси китобини ёқиб юбориш билан айблаб ўлдирилган 27 яшар Фархунда айбдор бўлмаган. Афғонистон ҳукуматининг юқори мансабдаги амалдорлари ғазабланган эркаклар оломони қурбонига айланган Қобул шаҳрида яшаган 27 яшар аёлнинг айбдор бўлмаганлиги ҳақида баёнот берди.
Мутаассиблик ҳар бир диний конфессиядан топилади. Бироқ, сўнгги вақтларда маълум сабабларга кўра фақат Ислом мутаассиблиги ҳақида кўп гапириладиган бўлди. Террористик ҳуружлар, диний масалалардаги ихтилофлар, тўқнашувлар, умматнинг парокандалиги, буларга баъзи бир далиллар холос. Буларни кўрган одам салбий ҳаракатлар Исломнинг узвий бир қисмидир, деган хулосага ҳам келиб қолиши ҳеч гап эмас.
Сўнгги вақтларда “Ҳизбут таҳрир” партияси энг асосий “ислом терроризми” мисолига айланиб улгурди. Турли жойларда ҳизбчилар аниқланиб, ҳибсга олинмоқда, уларнинг уйларида тинтувлар ўтказилиб, уларнинг навбатдаги халқаси фош этилмоқда. Тақиқланган адабиётлари мусодара қилиниб, одамлари эса узоқ муддатларга қамоқ жазосига ҳукм қилинмоқда.
Янги Исломга кирган ёки мусулмон экани ёдига тушиб, ибодатларга берилиб кетган фарзандларнинг ота-оналари мазкур мақолани ўқиб, тафаккур қилиб кўришларини истардим. Чунки бу бизга ўхшаган, яъни динга энди қизиқиб ибодатларга бел боғлаганларнинг холис ва самимий айтилган фикрлари билан радикал йўлларни танлашга мажбур бўлаётган болаларнинг баҳона ва важларини яхшироқ ажрата билиш имкониятини бериши мумкин.
“Европа дегани бу, дунёнинг онаси дегани эмас. Европанинг тарихи дегани бу, дунё тарихи дегани эмас. Оқ танли одам бўлиш ушбу заминнинг хожаси бўлиш дегани эмас. Ғарбнинг цивилизацияси дегани барча цивилизациялар учун олий мисол дегани ҳам эмас. Ғарбнинг мафкураси дегани олимлар учун илҳом манбаи дегани ҳам эмасдир.” Шайх Юсуф Қаразовий
Европа Ислом кенгаши ташаббуси билан қабул қилинган ва 1981 йил 19 сентябрда Парижда, ЮНЕСКО штаб-квартирасида Ислом кенгаши бош котиби жаноб Салим Аззам томонидан ўқиб эшиттирилган
Ислом Конференцияси Ташкилотига аъзо давлатлар, инсониятга фоний ва боқий дунёдаги ҳаёт ўртасида уйғунликка эришилган ва билим имон билан уйғунлашадиган, универсал ва ҳар томонлама ривожланган тамаддун берган, Аллоҳ томонидан яратилган умматларнинг энг яхшиси сифатида ислом дунёсининг маданий ва тарихий миссиясини ҳамда ислом дунёси қарама-қарши тенденциялар ва мафкураларда ўралашиб қолган инсониятга йўл кўрсатиш,