Ислом тавҳид устига қурилади
Ҳақиқат шундан иборатки, Исломнинг Аллоҳ таоло борлигига иймон келтириш асосига қурилиши, бунинг фитрий бир эҳтиёж бўлгани учун эмас. Инсонлар ғофил бўлиб қолмасликлари учун исломий борлиқнинг руҳи бўлган тавҳидни билишлари керак. Тавҳид Яратувчи ва ҳукмдор бўлган, барча ишларни бошқарадиган оламлар Роббисини инкор этишини эмас, Унга қарши исённи эмас, балки Унга шукр қилиб, итоат этишни билдиради.
Гуноҳларни ҳалол дейиш
Қатъий далиллар билан собит бўлган кичик ва катта гуноҳларни ҳалол дейиш куфрдир. Гуноҳни енгил ҳисоблаш, уни мубоҳ деб билиш ҳам куфрдир.
Раҳбарлик мерос орқали собит бўлмаслиги ҳақида
Бизнинг наздимизда раҳбарлик мерос билан эмас, балки адолатли ва солиҳ инсонлар танлови билан собит бўлади. Абу Бакр (розияллоҳу анҳу)нинг раҳбарлигини тўғри деган барча уламолар шу фикрга келган.
Ҳавои нафс ва бидъат аҳлларини кофирга чиқариш ҳақида
Баъзи фақиҳлар айтади: “Бидъат куфр, бидъатчи кофирдир. Чунки бидъат ҳаром. Ким бунга эътиқод қилса, ҳақиқатда уни ҳалол санаган бўлади ва кофир бўлади”. Баъзи фақиҳлар айтади: “Бидъатчи кофир эмас. Бунинг далили Абу Ҳанифадан (розияллоҳу анҳу) нақл қилинган ривоят, яъни Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) айтди: “Ҳавои нафс аҳлларининг гувоҳлиги қабул қилинади”.
Раҳбарнинг гуноҳсиз бўлиши шарт қилинмаслиги ҳақида
Бизнинг наздимизда раҳбарликка сайланадиган киши гуноҳсиз бўлиши шарт қилинмайди. Балки бегуноҳлик пайғамбарлик шартидандир. Чунки пайғамбарлик хабарлар ва одатлар ҳамда табиий хусусиятлардан ташқаридаги мўъжизаларга боғланган.
Аллоҳ таолонинг йади, важҳи, нафси бор...
Аллоҳ таолонинг йади, важҳи, нафси бор. Аллоҳ таоло Куръонда зикр қилган важҳи, йади ва нафси Унинг сифатларидир. Биз уларнинг қандайлигини билмаймиз. Йад Унинг қудрати ё неъмати дейилмайди. Ундай дейиш Унинг сифатини йўққа чиқариш бўлади. Қадария ва мўътазила аҳли Аллоҳ таолонинг йади Унинг қудрати, дейишади. Йад Унинг сифатидир. Биз унинг қандайлигини билмаймиз. Унинг ғазаби ва ризоси (розилиги) сифатларидир. Биз уларнинг қандайлигини билмаймиз.
Илми калом таназзули
Аҳли сунна ва жамоа уламолари, ашъарийси бўлсин, мотуридийлари бўлсин, ўзлари бирор янгилик олиб келмаганларини, балки, саҳоба ва тобеъинларнинг мазҳабини давом эттирганларини такрорлашдан эринмайдилар. Бу Айни ҳақийқатдир.
Пайғамбарга ортиқча ҳурмат кўрсатмоқ
Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи вассалом ўзини ўта ортиқ ҳурмат қилишларини хуш кўрмас эди. У киши шундай буюрганлар: "Насронийлар Марям ўғли Ийсони мақтаганлари каби мени мақтаманг. Мен бир қулман. Мени Аллоҳнинг қули ва Расули деб атанг".
Ҳорут ва Морут ҳақида
Қуръони Каримда шундай марҳамат этилади: «Ва Бобилда Ҳорут ва Морут номли икки фариштага тушган нарсага эргашдилар» (Бақара сураси, 102-оят).
«ДОББАТУЛ АРЗ» ҲАҚИДА
Қиёматнинг энг катта аломатларидан бири бўлган «Добба» - жонивор ҳақида Намл сурасида бир оят бор. Аллоҳ таоло: «Қачонки, уларнинг бошига сўз(ланган азоб) тушганида Биз улар учун ердан бир добба - жонивор чиқарамиз. У уларга, албатта, одамлар Бизнинг оятларимизга ишонмайдиган бўлганларини айтиб беради» (82-оят), деб марҳамат қилган.