Жамият (972)
Балконда салқинлаб турган мандарин ва тирик арча дарахти ҳиди, бокалларда шампан виноси ва қувноқ қўшиқлар, оливье салати ва шоколадларининг таъми. Совет Иттифоқида Янги йилни қандай нишонлаганини эслаган ҳар бир киши бу ҳис-туйғуларни яхши билади.
Маййит ҳали дафн қилинмаган бўлса, уни бошқа ерга олиб бориб дафн этишнинг зиёни йўқ. Лекин киши қаерда вафот этса, ўша ерда мусулмонлар қабристони мавжуд ҳамда, уни шу қабристонга кўмишнинг имкони бўлса, вафот топган жойига дафн қилингани яхши. Чунки Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам Мадина қабристони яқин бўлса-да, Уҳуд жангида вафот этган саҳобаларни ўша маконга дафн қилишга буюрганлар(Ваҳба Зуҳайлий. «Ал-Фиқҳул-исламий ва адиллатуҳу».Дамашқ: «Дорул-фикр», 1980,2-жуз. 508-бет.).
Имом Роғиб Исфаҳоний роҳимаҳуллоҳ “Аз-зарийъа ила макорим аш-шарийъа” ва “Тафсийл ан-нашъатайн ва таҳсийл ас-саъадатайн” асарларида ақлнинг шариат билан бўлган шаъни ҳақида ёзганлар. Унинг хулосаси қуйидагича:
Банда ақлли ва болиғ бўлса, Аллоҳ таолонинг амр ва наҳйлари унинг зиммасидан соқит бўлмайди. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:
Динимиз инсонларни тарқоқликдан қайтариб, бир-бирлари билан танишиш ва ўзаро аҳил ва иноқ бўлиб яшашга буюради. Зотан, бутун башар аҳлининг ўзаро самимий ва бир-бирларига ёрдам бериш руҳида яшашида катта ҳикмат бор. Аллоҳ атоло ҳамма инсонларнинг бир ота-онадан тарқалганини шундай баён этади:
Ақлида заифлиги борларнинг одати асли шундайдир. Улар кишиларни ҳақ орқали эмас, балки ҳақни кишилар воситасида билишга уринадилар, ҳақни кишиларга боғлаб қўядилар. Оқил киши эса бунда оқиллар саййиди Али розияллоҳу анҳунинг: “Ҳақни кишилар орқали таний олмайсан. Сен ҳақни билгин, шунда унинг аҳлини ҳам билиб оласан”, деган ҳикматларини ўзига шиор қилиб олади.
Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мўминнинг фаросатидан эҳтиёт бўлинглар, чунки у Аллоҳнинг нури билан назар солади”, – дедилар. Сўнг, “Албатта, бу (ҳодиса)да фаросатли кишилар учун аломатлар бордир” [Ҳижр сураси 75-оят] оятини ўқидилар” (Термизий ривоят қилган).
Психогенетка нима эканини билмайдиган қори ва муллалар чиқиб, бу фанни ёмонлаши фаоллашиб кетди... Психогенетика бир баҳона, асл мақсад очиғи домлага аҳлиси орқали тош отиш бўляпди. Домла тарафини оляпсиз, деганларга айтаман: «Эй мўминлар, Аллоҳнинг ўзи учун ҳақ йўлни тутгувчи, адолат билан шаҳодат-гувоҳлик берувчи бўлингиз! Бирон қавмни ёмон кўришингиз сизларни адолат қилмасликка тортмасин! Адолат қилингиз! Шуниси тақвога яқинроқдир. Аллоҳдан қўрқингиз! Албатта, Аллоҳ қилаётган амалларингиздан хабардордир» (Моида, 8).
Каломуллоҳни дилига жо қилганлар оддий мусулмонлардан маънавиятининг юксаклиги билан ажралиб туриши лозим. Қори шакл-шамойили ва феъл-атвори юқори савияда бўлиши, виқорли, оғир, сокин, сабр-бардошли бўлиши керак. Қуръони карим бўйруқларига амал қилиб, унда тақиқланган ишлардан ўзини узоқ олиб юриши зарур.
Мусулмон одам саховатли, чиройли муомалали, гўзал хулқли бўлади, қийналганга енгиллик беради.
“Агар (қарздор) ночор бўлса, бойигунча кутинг!” (Бақара сураси, 280-оят')
Илми мустаҳкам бўлган, динни билган олимдан бошқаси муфтий бўлиши жоиз эмасдир.