У жалол васфлари билан сифатланган Зотдир. Жалол васфлари бойлик, мулк, тақаддус (қудс, мудаддаслик), илм, қудрат ва биз ушбу китобда зикр қилиб ўтган бошқа сифатлардир. Бас, буларнинг барчасини жамловчи зот Жалили мутлақ бўлиб, унинг жалолати мазкур сифатлардан бир миқдордан олган бўлади. Демак, мутлақ жалил фақат Аллоҳ таолодир.

Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳумо айтади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Умматимнинг бошига Бани Исроилнинг бошига келган нарса келади. Бу бир оёқ кийими иккинчи пойига баробар келганидек бир хилдир. Ҳатто улардан кимдир ўз онасига яланғоч ҳолида келган бўлса, албатта, умматим ичида ҳам мана шуни қилганлар бўлади. Дарҳақиқат, Бани Исроил етмиш икки миллатга бўлиниб кетган бўлса, менинг умматим етмиш уч миллатга бўлиниб кетади. Улардан бир миллатдан бошқа барчаси дўзахдадир». Улар сўрадилар: «У миллат қайсидир, эй Аллоҳнинг Расули?» У зот: «Мен ва саҳобаларим бўлган нарсада бўлганлардир», дедилар (Имом Термизий ривоят қилган).

Дунёда яшамоқ ва маишат этмоқ учун инсонларга айрим ишлар, ҳаракатлар керак. Баъзи ишга дин рухсат беради, баъзисига бермайди. Бас, маълум бўляптики, диннинг маданият билан теран алоқа-муносабати бор.

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Хасталиги ариб, тузалган бемор мусаффолик ва рангда худди осмондан тушган дўлга ўхшайди», дедилар».(Термизий, Дайламий, Табароний, Баззор, Ибн Асокир ва бошқалар бошқа лафз ва санад билан ривоят қилган.)

“Музораъа” деганда ердан олинадиган ҳосилнинг бир қисмига шерик бўлишга келишиш тушунилади. Бу келишув ер экин экишга яроқли бўлганда, томонлар (ер эгаси ва деҳқон) озод, балоғатга етган, ақлли бўлганларида, ерга нима экишни (буғдой, арпа, шоли каби) ва уруғнинг кимдан бўлиши айтилганида, тарафларнинг улушлари аниқлаб олинганида, деҳқонга ерга ишлов бериш имкони берилганда ва келишув муддати аниқлаб олингандагина кучга киради.

Динимиз инсонларни тарқоқликдан қайтариб, бир-бирлари билан танишиш ва ўзаро аҳил ва иноқ бўлиб яшашга буюради. Зотан, бутун башар аҳлининг ўзаро самимий ва бир-бирларига ёрдам бериш руҳида яшашида катта ҳикмат бор. Аллоҳ атоло ҳамма инсонларнинг бир ота-онадан тарқалганини шундай баён этади:

Ўсмир йигит ва қиз, уларда балоғат ва етуклик ғунчалари очилаётган пайтда хаёлан, бир кун келиб, ўзига жуфт бўлажак умр йўлдошининг сифатларини белгилай бошлайди.

Рождество арчаси дунёнинг кўплаб мамлакатларида Рождество байрамининг анъанавий атрибутидир. Бу немис шаҳар анъаналарида эрта замонавий даврда пайдо бўлди, 19-асрдан бошлаб Россияда машҳурликка сазовор бўлди, англо-саксон давлатлари ва жаҳоннинг бошқа кўплаб мамлакатларида оммалашди. Рождество арчаси -бу гулчамбарлар, махсус Рождество дарахти ўйинчоқлари ва шамлар ёки лампалар билан безатилган игнабаргли дарахт (арча, арча, қарағай) ёки унга сунъий тақлиддир. Уйларда ва кўчаларда байрам вақти қўйилади. Совет ва рус маданиятида янги йил арчаси унинг ўрнига хизмат қилган ва ҳали ҳам шундай бўлиб турибди.

Зиёд ибн Илоқадан, амакиси розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳим, мени мункар амаллардан, ахлоқлардан, ҳаволардан ва дардлардан четда қилгин», дер эдилар».(Ибн Ҳиббон, Табароний, Ибн Абу Шайба ва бошқалар бошқа лафз ва санад билан ривоят қилишган.)

Ниятни тўғри қилиш. Бу одобларнинг энг аввалгиси бўлиб, юқорида айтиб ўтганимиздек, қори холис ниятли бўлиши керак. Қуръон ўқиш чоғида қалбан Аллоҳ таоло билан суҳбат қилаётганини ҳис этиши ва Аллоҳни кўриб тургандек, йўқса, Аллоҳ мени кўриб турибди, деган эътиқод билан тиловат қилиши лозим.

Балки сен жавоҳирлар ортида яширилган рамзлар ва ишоратлар ҳақида билишни истарсан? Биз Қуръонда жамланган у жавоҳирлар ҳақида баён қилгандик. Билиб олки, инсонлар наздида Кибрити Аҳмар моддий оламдаги бор-йўғи оддий кимёвий бир модда. Ҳар бир нарсанинг моҳиятига қадам мана шундай оддий сифатларидан бошланади. Секин-секин чуқурлашиб, улуғ сифатларигача етиб борилади. Шу тарзда тош ёқутга, мис эса соф олтинга айланади ва дунёдаги юракни сиқувчи, зерикарли ҳодисалар роҳат бера бошлайди, ўтмишдан узоқлашиб, келажакка юзланилади. Қалб жавоҳирларининг қандай қилиб ҳайвоний разолат ва жаҳолат саргардонлигидан фаришталар каби покизалик-ка эришганини кўрмаяпсанми? Бу тарзда кўнгил асфала софилийндан аълойи иллийинга юксалади. Қалб оламлар Роббига яқинликка эришади, абадул абад Унинг жамолига мушарраф бўлиш бахтига сазовор бўлади. Хўш, энди айтчи, Кибрити Аҳмар сўзи бу вазият энг муносиб номми ёки муносиб эмасми? Мана шу сабабдан ҳам биз бу мартабага Кибрити Аҳмар номини бердик.

Пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг Меърож ҳақидаги хабарлари ҳақдир. Пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг Меърож ҳақидаги хабарларини ким инкор қилса, у адашган ва аҳли сунна вал жамоадан чиққан кишидир.