Хавфли вирус шу пайтгача МДҲ мамлакатларининг кўпчилигини четлаб ўтди - шифокорлар ушбу касалликка чалинган одамлар ҳақида хабар беришмаяпти. Бироқ, ахборот агентликлари маълумотларига кўра, ушбу ҳудудда вирус тарқалишининг олдини олиш учун барча зарур профилактика чоралари кўрилган.
Одамлар, бу дунёда ҳеч нарса тасодифан руй бермасли, балки ҳаммаси Парвардигорнинг изни билан бўлишини яхши тушунадиган диндорлар «Нима учун Парвардигор бундай бахтсизлик бўлишига йўл қўйди?» деган савол устида ўйланмасликлари мумкин эмас. Асосийси – бундан биз қандай сабоқлар олишимиз ва хулосалар чиқаришимиз мумкин?
1. Дунёнинг Яратувчиси одамларга етказмоқчи бўлган биринчи ва эҳтимол, энг муҳим сабоқ бу одамларга уларнинг заифликлари ва камчиликларини эслатиб туриш ва Яратувчи олдида итоаткор бўлишга ундашдир.
Сўнгги ўн йилликларда фан ва техник тараққиётнинг жадал ривожланиши кўплаб одамларни ўринсиз хотиржам бўлиш ва ўз кучларига ишонч сингдирмоқда. "Биз инсонлар бу дунёнинг хўжайинларимиз, табиатнинг кучларини бўйсундирдик, бизни турли хил техник янгиликлар ўраб олди, шунинг учун дин ва Худога ишониш каби эскирган қарашларни йўқ қилиш вақти келди". Аммо дунё яна бир кутилмаган бахтсизликка дуч келганида - янги касалликнинг эпидемияси ёки табиий офат каби, одамлар дунёнинг тузилишини ва уларнинг кучсиз ва ўлимга маҳкум эканликларини ҳали ҳам билишмайди. Айнан шу лаҳзада одамлар бу дунёда шунчаки, ўзларича пайдо бўлмагани - уларда бу дунёни бошқарадиган Яратувчи борлиги ҳақида ўйлай бошлайдилар.
Бу ҳақида Қуръонда айтилганки: «Аллоҳ Ўзи хоҳлаган нарсани яратур. Албатта, Аллоҳ ҳар бир нарсага қодирдир» («Нур»,45).
«Ҳолбуки, осмонлару ер ва уларнинг орасидаги нарсалар Аллоҳникидир. У нимани хоҳласа, халқ қилади. Ва Аллоҳ ҳар бир нарсага қодирдир!» («Моида», 17).
Бизнинг дунёмиз синовлар маконидир, бу дунёвий ҳаётда ҳеч ким касалликлардан ва бошқа бахтсизликлардан хавфсизлиги таъминланмайди. Шунинг учун, шунга ўхшаш муаммоларга дуч келган мўминлар ваҳима ёки тушкунликка тушмасликлари, балки ҳамма нарсанинг эгаси бўлган Парвардигорларидан ёрдам сўрашлари керак:
«У мени яратган зотдир. Бас, мени ҳидоят қилади ҳам Унинг Ўзи. Ва мени таомлантирадиган ва суғорадиган ҳам Унинг Ўзи. Бемор бўлганимда менга шифо берадиган ҳам Унинг Ўзи. Мени ўлдирадиган, сўнгра тирилтирадиган ҳам Унинг Ўзи. Ва менинг хатоимни қиёмат куни мағфират қилишидан умидвор бўлганим ҳам Унинг Ўзи» («Шуаро», 78-82).
Ҳадисларда ҳам касалликлар ўз-ўзидан тарқалмаслиги, бу фақат Парвардигорнинг изни билан рўй бериши ҳақида айтиб ўтилади:
«Касаллик юқиши йўқ...» яъни, хасталик Аллоҳ ирода қилсагина юқади (Бухорий, Муслим)
2. Бироқ, дунёда ҳамма нарса Қодир Алло таолонинг хоҳишига кўра содир бўлиши одамларда бефарқликка ва ташаббускорлик йўқлигига олиб келмаслиги керак.
Ҳадисда айтилишича, Аллоҳ касаллик юборганда, у билан бирга давосини ҳам яратади.
Имом Бухорий Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси шарифда:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Аллоҳ қайси бир дардни нозил қилган бўлса, албатта, унинг шифосини ҳам туширгандир», дедилар».
Имом Муслим ривоят қилган. Лафзда:
«Ҳар бир дарднинг давоси бордир. Қачон даво дардни топса Аллоҳ азза ва жалланинг изни ила тузаладир».
Шунинг учун олимлар ва шифокорлар янги касалликларни даволашнинг янги усулларини топишга ҳаракат қилишлари керак.
Умуман шуни эсда тутиш керакки, Аллоҳ таоло унга зарур бўлган ҳамма нарсани ўз кучи билан юборишига ишониб, одам ишламай ўтирганда дангасалик ва бепарволикка қул бўлиб қолмаслиги керак.
3. Бундай касалликлар пайдо бўлиши Ислом дини бу ҳақида хабар берган Аллоҳ таолонинг амрлари ва тақиқлари ҳикматини яна бир бор намойиш этади:
«Эй иймон келтирганлар! Сизларга ризқ қилиб берганимиз пок нарсалардан енглар ва Аллоҳга шукр қилинглар, агар Унга ибодат қиладиган бўлсаларингиз» («Бақара», 172)
Нима сабабдан вирус айнан Хитойдан тарқала бошлади, бошқа биронта мамлакатдан эмас? Бунинг сабаби Хитой халқининг овқатланиш борасидаги урф-одатларида яширинган. Улар нимаики ҳаракатланадиган бўлса, ҳамма нарсани - уларни ейиш тақиқланган ҳашаротлар, судралиб юрувчилар, кемирувчилар, итлар, мушуклар ва бошқа жонзотларни истеъмол қилади. Коронавирус эса, олимларнинг фикрига кўра, ҳайвонларнинг танасида, хусусан, кўршапалак ёки каламушларда пайдо бўлади ва вирус бу ҳайвонларнинг гўштини ейиш натижасида инсон танасига кириб боради.
4. Шахсий гигиена. Ислом дини унинг заруратини қатъий талаб қиладиган шахсий гигиенага тўхталиб ўтмасак бўлмайди, албатта.
Қуръон каримда бу ҳақида айтиладики: «Албатта, Аллоҳ тавба қилувчиларни севади ва покланувчиларни севади» («Бақара», 222).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу фикрни такрорлайдилар:
«Аллоҳ покдир. Покликни яхши кўради...» (Термизий).
Ўз дини талабларига оғишмай риоя қиладиган мусулмонлар мунтазам равишда таҳорат олишади - хусусан, юзларини ва қўлларини ювишади, бурун ва оғизларини чайишади. Грипп ва шунга ўхшаш вирусли инфекциялар каби (ушбу вирус каби) эпидемиялар пайтида бу айниқса муҳим аҳамият касб этади. Шифокорларнинг сўзларига кўра, ўзларини ва яқинларини юқумли касалликлардан ҳимоя қилиш учун одамлар қўлларини ювишлари, юзларини ювишлари, бурунлари ва оғзини чайқашлари керак - айниқса жамоат транспортида саёҳат қилиш ва гавжум жойларни зиёрат қилишдан кейин.
Бошқа хабарларда танангизни ва кийимингизни тоза сақлаш кераклиги таъкидланган. Эпидемия даврида бу айниқса муҳим бўлиб қолади - кийимингизни тез-тез ўзгартириб, ювиб туришингиз керак, чунки матода вируслар бўлиши мумкин:
Салмон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Таомнинг баракаси ундан олдин (икки қўлни) ювишдир ва ундан кейин (икки қўлни) ювишдир», дедилар». Абу Довуд ва Термизий ривоят қилганлар.
Имом Молик, Имом Аҳмад ва бошқалар Абу Саъид ал-Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қуйидагиларни айтадилар: «Ҳар жумада ғусл қилиш ҳар бир балоғатга етганга вожибдир».
Имом Бухорий ва Имом Муслим Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда эса: «Ҳар бир мусулмон учун етти кунда бир марта бошини ва жасадини ювмоқ лозимдир», дейилган.
5. Касалликлар ва ер юзидаги бошқа бахтсизликлар одамлар бир-бирига нисбатан ҳамдард бўлишларини ёдга солиб туради. Диндор одамлар жуда амалий воситани – дуони (ибодатни) танлайдилар ва у «мусулмоннинг қўрғони» деб аталиши ҳам бежизга эмас.
Ўзингиз ва бутун дунё мўминлари учун шифо сўраб Аллоҳ таолога яланиб-ёлвориб дуо қилиш керак.
6. Бу вақтда шифокорлар ва бошқа мутахассисларнинг маслаҳатларига эътиборсиз бўлмаслик керак, бу дин қоидаларига ҳам мос келади: ахир Қуръони каримда бежизга айтилмайдики:
«Улар сабр қилган ва Роббиларига таваккал қилганлардир» («Наҳл», 16:43).
Шифокорлар маслахат беради: Ҳозирги кунда янги вирус тарқалаётган мамлакатларга ташриф буюрманг, гавжум жойларга ташриф буюрманг; касал одамлар - ёки касал одамлар билан алоқада бўлганлар, касаллик тарқалишига олиб келмаслик учун карантинга риоя қилиши керак; хонани шамоллатинг, тоза ҳавода, табиатда кўпроқ бўлинг ва соғлиғингизни яхшиланг.
Юқоридагилардан қандай хулосалар чиқариш мумкин:
Касалликлар ва бошқа бахтсизликлар инсон учун синов жойи бўлган ердаги ҳаётнинг муқаррар хусусиятидир. Ҳозирги вақтда одамлар заиф ва ўлимга маҳкум эканликларини яхши билишади ва бу уларга ёрдам ва ҳимоя учун Қодир Аллоҳ таолога мурожаат қилишни истагини уйғотади.
Илмий кашфиётлар пайдо бўлишидан анча олдин ислом дини тоза ва рухсат этилган овқатларни истеъмол қилиш кераклигини таъкидлаган. Ислом шунингдек шахсий гигиена ва маросим поклиги таъкидланади – бу айниқса, юқумли касалликлар эпидемияси пайтида муҳим. Дин ва фан одамларга қўлларини ва юзларини тез-тез ювиш, оғиз ва бурунни чайиш ва таналари ва кийимларини тоза сақлаш кераклигини эслатиб туради.
Қолаверса, ҳар қандай касаллик, уни даволайдиган воситалар билан бирга, Аллоҳ Таолонинг иродасига кўра давоси билан келади. Олимлар ва шифокорлар янги касалликларни даволаш ва олдини олиш учун воситаларни топишга ҳаракат қилишлари керак. Дарҳақиқат, Худодан умид қилиш дангасалик ва бепарволикни англатмайди – Аллоҳ таоло ўз кучини сарфлаётганларга ёрдам беради.
Шунингдек, барча одамлар бундай вақтда берилган тиббий маслаҳатларга қулоқ солишлари керак - одамлар гавжум жойларга ташриф буюрмаслик, ушбу касаллик кенг тарқалган давлатларга ташриф буюрмаслик, хонани шамоллатиш ва тоза ҳавода кўпроқ вақт ўтказиш, спорт ўйнаш ва соғлиғини яхшилаш керак. .
Ва, албатта, ёрдам ва ҳимоя учун Аллоҳ таолога дуо қилишни унутманг. Ва кейин, Аллоҳ таолонинг изни билан, ўзингизни ва яқинларингизни ҳимоя қиласиз.
Аллоҳ таоло барчамизни Ўз паноҳида асрасин!
Абу Муслим тайёрлади
