Ислом (872)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
"Аллоҳу акбар" лафзининг "ҳамза"си ёки "бо"сини чўзиш каби маънони ўзгартириб юборадиган лаҳн азонни ботил қилади. Жумҳур уламоларимиз фикрича, маънони ўзгартирмайдиган даражадаги лаҳн ҳам макруҳ. Ҳанафий мазҳабимиз наздида ҳам лаҳн макруҳ бўлиб, бу борада Ибн Обидин раҳматуллоҳи алайҳ: "Азон сўзларини ўзгартириб юборадиган лаҳн ҳалол бўлмайди", деган(Ибн Нажжор Фаттуҳий. Мунтаҳол иродот. 1-ж. 130-6. Муҳаммад Ҳаттоб Моли-кий Мағрибий. Мавоҳибул жалил фий шарҳи Мухтасариш Шайхи Халил. 1-ж. 438-6. Имом Нававий. Ал-Мажмуъ шарҳул Муҳаззаб. 3-ж. 108-110-6. Ибн Обидин. Раддул муҳтор ъалад Дуррил мухтор. "Булок". 1-ж. 259-6. Абдуллоҳ ибн Маҳмуд Ҳанафий. Ал-Ихтиёр литаъ-лилил мухтор. 1-ж. 44-6.).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Умматимнинг барчаси жаннатга киради, фақат бош тортган бундан мустаснодир», дедилар». «Эй Аллоҳнинг Расули, ким ҳам бош тортарди?» дейишди. У зот: «Ким менга итоат қилса, жаннатга киради. Ким менга осийлик қилса, у бош тортган бўлади», дедилар» (Имом Бухорий ривоят қилган).
Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ислом беш (нарса)га бино қилинган: «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ ва Муҳаммад Унинг бандаси ва расулидир», деб гувоҳлик бериш, намозни тўкис адо этиш, закот бериш, ҳаж қилиш ва Рамазон рўзасини тутиш», дедилар (Муттафақун алайҳ).
Аллоҳ таолонинг йади, важҳи, нафси бор. Аллоҳ таоло Куръонда зикр қилган важҳи, йади ва нафси Унинг сифатларидир. Биз уларнинг қандайлигини билмаймиз. Йад Унинг қудрати ё неъмати дейилмайди. Ундай дейиш Унинг сифатини йўққа чиқариш бўлади. Қадария ва мўътазила аҳли Аллоҳ таолонинг йади Унинг қудрати, дейишади. Йад Унинг сифатидир. Биз унинг қандайлигини билмаймиз. Унинг ғазаби ва ризоси (розилиги) сифатларидир. Биз уларнинг қандайлигини билмаймиз.
Гоҳ-гоҳида юртимиз мусулмонлари ўртасида саждага боришнинг кўриниши борасида ҳам ихтилофлар чиқиб туради. Баъзилар саждага боришда бизда одатга айланган дастлаб тиззалар кейин қўлларни ерга қўйиш ўрнига, аввал қўлларини кейин оёқларини ерга қўйишади. Ўзларининг бу ишларига далиллар ҳам келтирган бўлишади. Қуйида бу мавзуда ҳанафий уламолар келтирган далилларни ва уларга қарши келтирилган далилларга жавобларини кўриб чиқамиз.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мисвок тутишнинг кўплаб фазилатларини баён қилганлар.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳга инсонларнинг энг ёмони учтадир: Ҳарамда гуноҳ иш қилгувчи, Исломда жоҳилият суннати (яъни одати)ни хоҳловчи ва бировни ўлдириш учун унинг қонини ноҳақ талаб қилгувчи» (Имом Бухорий ривоят қилган).
Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аммо баъд: Албтта энг яхши сўз Аллоҳнинг китобидир. Энг яхши ҳидоят Муҳаммаднинг ҳидоятидир. Ишларнинг ёмони бидъат (янги пайдо бўлганлари)дир. Ҳар бир бидъат залолатдир», дедилар» (Имом Муслим ривоят килган).
Намозда такбири таҳрима айтаётган пайтда қўл кўтариш суннат амаллардан. Лекин кўлни қаергача кўтариш ҳақида мазҳаблар ўртасида ихтилоф бор. Албатта, агар ҳамма ўз мазҳабига амал қилса, муаммо йўқ. Аммо минг йиллардан бери ҳанафий мазҳабига амал қилиниб келаётган юртда туғилиб-ўсган кишилар, ота-боболарининг мазҳабига хилоф қилишгани муам-мо келтириб чиқаради. Бир-иккита ҳадисларни билиб олиб, қолган хаммани, айниқса, қилаётган амалларига далил келтира олмайдиганларни бидъатчига чиқариб тураверадилар. Қуйида қўлни қулоққача кўтариш тўғрисидаги далиллар ва бошқаларнинг эътирозларига жавобларни келтирамиз.
Ўлгандан сўнг тирилишга, яъни аввалги шакл ва борлиқ йўқ бўлгандан сўнг қайта тирилишга имон келтириш ҳар бир мусулмонга фарздир. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:
“Сўнгра сизлар, албатта, қиёмат куни қайта тирилурсиз” (Мўминун сураси, 16-оят).
Тақлид сўзи араб тилида, бирор нарсани бўйнига осиб олиш, мансабга тайин қилиш, мажбурият юклаш, ўхшатиш, маъноларини билдиради. Ўзбек тилининг изохди луғатида эса, фаолиятда ўзгаларга эргашиш, ўзгалар намунаси асосида иш олиб бориш маъноларини билдириши келтирилган.
Аллоҳ таолонинг розилиги учун бирор кишини яхши кўриш улуғ ва катта ажру савоб ваъ-да қилинган ишдир. “Аллоҳ таоло учун муҳаббат қилиш”нинг маъноси, кимнидир дунёвий фойда олишни кўзламай, холис Аллоҳ учун яхши кўришдир. Бунда, бир инсон бошқасини тақводор ёки парҳезкорлиги, диний илмларни яхши билгани, дин хизмати билан бандлиги ёки Аллоҳ таоло буюргани учунгина яхши кўради. Бунга, Аллоҳ таоло буюргани учун ота-онани яхши кўриш мисол бўлади. Ҳадисда ҳам бундай муҳаббат “Аллоҳ учун яхши кўриш”, деб таърифланган. Бу борада Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан қуйидаги ҳадис ривоят қилинган:
Самура ибн Жундуб ва Муғийра ибн Шўъба розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким ёлғонлигини билиб туриб, менинг номимдан бирор ҳадисни айтса, у ёлғончилардан биридир», дедилар» (Имом Муслим ривоят қилган).