Европада газ нархи минг куб метри учун 300 доллардан пастга тушди Россияда газ қазиб олиш пасаймоқда, Европа музлатилмаган, импортчилар эса етказиб беришни бузганликлари учун “Газпром”га қарши миллиардлаб долларлик даъволар қўймоқда.
Европада газ нархи икки йил ичида биринчи марта минг куб метр учун 300 доллардан пастга тушди. Буни Лондон фонд биржаси ICE маълумотлари тасдиқлайди.
Нархларнинг тушиши фонида Владимир Путин Россия Европани музлатиб қўя олмагани ва қитъада энергетика инқирози ўтиб кетганини тан олди.
"Инқироз юз берди. Ҳозир у ердаги нархлар, Худога шукур, иқтисодий жиҳатдан оқланган энергия ресурсларига яқинлашмоқда", — деди Путин Евроосиё иқтисодий форумидаги чиқиши чоғида, деб ёзади “Интерфакс”. Шу билан бирга, у Россиянинг Украинага бостириб киришидан кейин юзага келган газ инқирози учун айбни анъанага кўра Европага ағдарди. Гарчи ўтган йилнинг март ойида Россия гази учун тўловларни рублга ўтказишни талаб қилган бўлса-да, Кремл Европанинг аксарият давлатларини газ етказиб беришдан тўхтатиб қўйган ва ўтган йил натижаларига кўра, ўттиз йил ичида Европа бозорига минимал миқдорда газ чиқарган. "Шимолий оқим 1 портлатилди, "Шимолий оқим 2" очилмади. Полша орқали ўтадиган Ямал-Европа газ йўналиши ёпилди. Биз ёпдикми? Улар ёпдилар. Украина орқали ўтган иккита газ қувури - Украина улардан бирини ёпди", - дея шикоят қилди Путин. Унинг сўзларига кўра, Россия барча мажбуриятларини тўлиқ бажармоқда ва бундан кейин ҳам шундай қилади. Аммо европалик газ импортчилари Россия Федерацияси президентининг шартномаларни бузганлиги сабабли йўқотишларни қоплашни талаб қилиб, бирин-кетин “Газпром”ни судга беришни бошлаганига рози эмас, деб ёзади “Moscow Times”.
"Ўтган ҳафта Полша расмийлари ҳакамлик муҳокамаси ва 1,45 миллиард долларлик даъволар бошланганини эълон қилди. Германиянинг "Газпром", Uniper ва RWE мижозлари мос равишда 12,5 миллиард доллар ва 1 миллиард долларлик даъво аризаси билан чиқди. Француз Engie 1,3 миллиард доллар талаб қилмоқда, умумий сумма эса даъволар 17 миллиард доллардан ошади", - дея таъкидлайди газета. Эслатиб ўтамиз, ўтган йилнинг ёзида Россия Федерацияси Хавфсизлик кенгаши раҳбари ўринбосари Дмитрий Медведев “Европаликлар ўз уйларида қаттиқ совуқ бўлади”, газ эса ҳар минг куб метр учун 5000 евро туради, деб таҳдид қилган эди. Лекин бу содир бўлмади. Россия Федерацияси Давлат кенгаши комиссиясининг прогнозига кўра, бу йил Европа савдо бозорини йўқотган "Газпром" атиги 50 миллиард куб метр газ экспорт қилади - бу 1970-йилларнинг охиридан бери минимал ҳажм. Шунингдек, 2022 йилда компания операцион фойданинг 20 фоизини, акциядорларга тегишли соф фойданинг 41 фоизини йўқотди ва унинг эркин пул оқими (ҳисоб-китобларга тушумлар ва харажатлар ўртасидаги фарқ) нолга тенг эди. Компания ҳисобварақларидаги нақд пул ва уларнинг эквивалентлари заҳиралари деярли икки баравар камайди – 2 дан 1,1 триллион рублгача. Шу билан бирга, Газпром томонидан газ қазиб олиш пасайишда давом этмоқда. Январ-апрел ойларида ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 10 фоизга камайди. Хабар берганимиздек, Россияга қарши санксияларнинг доимий танқиди ва Украинага ҳарбий ёрдам ажратилишига тўсқинлик қилаётгани сабабли шартли равишда Кремлнинг Европа Иттифоқидаги сўнгги иттифоқчиси ҳисобланган Венгрия Россия газининг ўрнини босувчи восита қидирмоқда. Шунингдек, Россия Федерациясида Европа бозорининг йўқолиши туфайли газ экспортидан тушумлар кескин камайганини ёзган эдик. Россия бюджети тақчиллиги май ойи бошида 3,4 триллион рублни ташкил қилди.