close

Sign In

close

Register

All fields are required(*).

Ўхшашликка қаранг. Москванинг Украина ва Афғонистондаги ҳарбий жиноятлари

Бу баҳорда бутун цивилизация дунёси Россия армиясининг россиялик ҳарбий хизматчилари томонидан Украина ҳудудида содир этилган жиноятлардан ҳайратда қолди. Украина тинч фуқаролари ўққа тутилиши, ҳаво ҳужумлари ва қанотли ракета зарбаларидан ҳалок бўлишда давом этмоқда.

Бу баҳорда бутун цивилизация дунёси Россия армиясининг россиялик ҳарбий хизматчилари томонидан Украина ҳудудида содир этилган жиноятлардан ҳайратда қолди. Украина тинч фуқаролари ўққа тутилиши, ҳаво ҳужумлари ва қанотли ракета зарбаларидан ҳалок бўлишда давом этмоқда.

Жинсий зўравонлик, талончилик, мародерлик ҳолатлари ҳақида доимий хабарлар мавжуд. Шу билан бирга, турли ҳарбий экспертларнинг эслатишича, Совет армияси, масалан, 1979-1989 йилларда Афғонистондаги уруш пайтида худди шундай йўл тутган, айтмоқчи, Кремл томонидан у ҳеч қачон расман "уруш" деб аталмаган. Афғонистонда совет аскарлари ва офицерлари томонидан содир этилган ҳарбий жиноятлар рўйхати ниҳоятда узун. Қуйида уларнинг энг машҳурлари ва қайд этилганлари рўйхати келтирилган.
Баъзи манбаларга кўра, Совет қўшинлари Афғонистонда бўлган тўққиз йил давомида 500 000 дан ортиқ тинч аҳоли ҳалок бўлган. Бошқаларга кўра, икки млн киши (1979 йил охирида Афғонистон аҳолиси, турли маълумотларга кўра, 15 миллиондан 18 миллион кишигача эди). 1989 йил ноябр ойида СССР Олий Совети Афғонистонда Совет қўшинлари томонидан содир этилган барча жиноятлар учун амнистия эълон қилди.
Совет қўшинлари Афғонистонга 1979 йил декабрь ойининг охирида киришди ва 1980 йил январь ойининг охири - феврал ойининг бошларида бу мамлакатда совет ҳарбий хизматчилари томонидан содир этилган маълум қирғинларнинг биринчиси содир бўлди. 25 январь куни мамлакат шимолидаги Қундуз вилоятининг Чахардара туманидаги бир қанча қишлоқларда 750 нафар тинч аҳоли вакиллари ҳалок бўлди. 10 феврал куни 250 нафар афғон эркак ва аёли шу вилоятнинг яна бир тумани Дашти-Арчида ўлдирилган.
1980 йил 22 февралда Кобулдаги Яшил бозор ҳудудида 103-гвардия ҳаво-десант дивизиясининг сиёсий бўлими ходими катта лейтенант Александр Вовк бир ўқ билан ўлдирилган. Отишмани ҳеч ким кўрмади. Орадан кўп ўтмай, полк командири ўринбосари майор Виталий Забабурин бошчилигидаги 103-гвардия ҳаво-десант дивизиясининг 357-гвардия ҳаво-десант полкининг бир гуруҳ офицерлари бозорга етиб келиб, кўчаларда одамларга қарата ўқ отишни, уйларга гранаталарни отишни бошлади. Афғонистоннинг ўнлаб тинч аҳолиси ҳалок бўлди. Бироз вақт ўтгач, бир неча юз минг киши пойтахт кўчаларига чиқди. Улар Совет агрессиясини тўхтатишни талаб қилдилар. Шундан сўнг совет қўмондонлиги Афғонистон армияси ва "ХАД" деб номланган маҳаллий махфий полицияга намойишчиларга қарата ўт очишни буюрди. Натижада 22 ва 23 феврал кунларида 50 дан, баъзи маълумотларга кўра, яна 800 нафаргача афғон тинч фуқароси ҳалок бўлди, номаълум сони эса яраланди. 1980 йил 23 февралда Кобул вилоятининг Мирбачакот қишлоғида бир неча юз киши митинг уюштирди. Хабар қилинганидек, улар совет назорат-ўтказиш пунктига ҳужум қилиб, 108-мотоўқчи дивизиясининг 181-мотоўқ полкининг 1-мотоўқчи баталони 2-мотоўқчи ротаси офицерини яраладилар. Шундан сўнг совет ҳарбийлари оломонга қарата ўт очди ва 22 кишини ўлдирди.
1980 йил февраль ойининг охири - март ойининг ўрталарида Совет қўмондонлиги Афғонистоннинг шимоли-шарқидаги Кунар вилоятида операция ўтказди. Ушбу операция давомида совет ҳарбийлари ушбу вилоятда жойлашган бир қанча қишлоқларда номаълум миқдордаги тинч аҳолини, жумладан болаларни ўлдирди.
Бир хабарга кўра, 1980 йил апрель ойида совет ҳарбийлари Афғонистон шарқидаги Лағмон вилоятида 2000 нафар тинч аҳолини ўлдирган. 1980 йил 4 апрелда совет ҳарбийлари мамлакат шимоли-шарқида жойлашган Бадахшон вилоятининг маркази Файзобод шаҳрида 30 кишини ўлдирди. Шу куни яна  совет аскарлари Бадахшон вилоятининг Баҳарак қишлоғида 30 кишини ўлдирди. 1980 йил 8 апрелда Совет Ҳарбий-ҳаво кучлари Афғонистон жанубида, худди шу номдаги провинциянинг пойтахти Қандаҳор шаҳри яқинида бир нечта ҳаво зарбаларини берди. 150 киши ҳалок бўлди, кейинчалик улар Совет армиясининг расмий ёзувларида "исёнчилар" деб номланди. Бу ҳолат уруш охиригача кўп марта такрорланади. Шу куни Совет авиацияси мамлакат жанубидаги Урузгон вилоятидаги Дехревут қишлоғи яқинига ҳаводан зарба берди. 15 киши ҳалок бўлди.
1980 йилнинг 10 апрелида совет самолётлари худди шу номдаги вилоятнинг маркази Қундуз шаҳрига бир неча марта ҳужум уюштирди, натижада 150 дан ортиқ одам, жумладан, бир совет аскари ҳалок бўлди. Бир совет аскари яраланди. 1980 йил 18 апрелда Совет Ҳарбий-ҳаво кучлари Қандаҳор чеккасини яна бомбардимон қилди ва 150 нафар афғон фуқаросини ўлдирди. Афғонистон шарқида жойлашган Нангарҳор вилоятининг маркази Жалолобод шаҳрида ўша куни совет ҳарбийлари 50 кишини ўлдирди. Шунингдек, ўша куни мамлакат шимолидаги Тахар вилоятининг Ходжагар қишлоғи яқинида совет аскарлари 45 кишини ўлдирди.
1980 йил апрель ойининг охиридан июн ойининг бошигача Кобулдаги турли муассасалар талабалари пойтахтда бир қатор норозилик намойишларини ўтказдилар. Улар Афғонистон ҳукуматига қарши чиқдилар ва совет қўшинларини Афғонистондан олиб чиқиб кетишни талаб қилдилар. Афғонистон хавфсизлик кучлари ва баъзи маълумотларга кўра, совет қўшинлари намойишчиларни калтаклаш ва отишма йўли билан митингларни тарқатиб юборишган. Турли манбаларга кўра, 72 дан 200 гача талаба ўлдирилган, 400 дан 2000 гачаси ҳибсга олинган. Июн ойининг биринчи ярмида Кобулдаги 10 дан ортиқ мактабнинг 500 дан ортиқ ўқувчи ва ўқитувчилари заҳарланиб, касалхонага ётқизилган эди. Бу сафар ҳеч ким ҳалок бўлмади.
1980 йил май ойининг охирида Совет қўмондонлиги Афғонистоннинг жануби-шарқидаги Ғазни вилоятида операция ўтказди. Ушбу ҳужум пайтида Совет қўшинлари кимёвий моддалар ёрдамида Вагиз қишлоғида камида 30 афғон тинч аҳолини ўлдирди.
1980 йил июн ойи бошида Совет артиллерияси Кобул яқинида жойлашган Коҳдаман, Гулдара, Фарза, Нижрао ва Горбанд водийларидаги қишлоқларни ўққа тутди. Кейинчалик бу водийлардаги қишлоқларнинг бир қисмига қуруқликдаги қўшинлар кириб келди ва совет ҳарбийлари номаълум сондаги тинч афғон аҳолисини ўлдирди. 1980 йил 9 июн куни Совет авиацияси Бадахшон вилоятининг Жарм қишлоғи яқинига зарба бериб, 180 киши ҳалок бўлди. 1980 йил 12 июнда Совет Ҳарбий-ҳаво кучлари Файзобод шаҳри яқинида ҳаво ҳужумини бошлади. 200 афғон фуқароси ҳалок бўлди.
1980 йил 25 июн куни Совет қўшинлари мамлакатнинг турли ҳудудларида юзлаб афғон фуқароларини ўлдирди. Совет авиацияси Бадахшон вилоятининг Джангал қишлоғига ҳаво ҳужуми уюштирди, 80 киши ҳалок бўлди. Совет ҳарбийлари Кунар вилоятининг Шинкорукдара қишлоғи яқинида 60 кишини ўлдирди. Мамлакат жануби-шарқидаги Пактия вилоятининг Хоста шаҳри яқинида 50 киши ҳалок бўлди. Афғонистон шимоли-ғарбидаги Жаузжон вилоятининг Сари Пул шаҳри яқинида 50 киши ҳалок бўлди. Мамлакат шимоли-шарқидаги Каписа провинциясидаги Маргар қишлоғи яқинида 50 киши ҳалок бўлди. Афғонистоннинг марказий қисмидаги Вардак вилоятидаги Котайи-Ашру қишлоғи яқинида 18 киши ҳалок бўлди. 1980 йил 10 июлда Кобул вилоятининг Қорабоғ қишлоғида совет қўшинлари ва афғон мужоҳидлари ўртасида жанг бўлди. Ўша куни кечқурун совет аскарлари ушбу ҳудудда номаълум сонли афғон тинч аҳолини ўлдирди. Баъзи маълумотларга кўра, қолган аҳоли Қорабоғни тарк эта бошлаган пайтда уларни отиб ташлашган.
1980 йил 24 июлдан 28 июлгача Совет қўмондонлиги Вардак вилоятида операция ўтказди, бу ерда Совет Ҳарбий-ҳаво кучлари номаълум сондаги тинч афғон аҳолисини ўлдирди ва Даи Мирдод туманидаги бир қанча қишлоқларни вайрон қилди. Шунингдек, худди шу вақтда Совет авиацияси Вардак вилоятининг маркази Майданшаҳр шаҳри яқинидаги бир қанча қишлоқларга ҳужум қилди. 500 га яқин одам ҳалок бўлди. Айрим маълумотларга кўра, афғон армиясининг полкларидан бири бу портлашлар туфайли Вардак вилоятидаги совет бўлинмаларидан бири билан жанг қилган.
1980 йил 28 июлда мамлакат шимоли-шарқидаги Бағлон вилоятининг Турани қишлоғи яқинида совет карвони пистирмага учради. Бунга жавобан, эртаси куни Совет авиацияси Туронга ҳужум қилди ва совет ҳарбийлари худди шу номдаги провинсияда жойлашган Бағлон шаҳрида 50 га яқин одамни ўлдирди.
1980 йил август ойида совет аскари Нангарҳор вилоятининг Самархейл қишлоғидаги уйлардан бирига киришга қарор қилди, катта эҳтимол билан пул ёки марихуана топиш мақсадида. Кутилмаганда, у уй остонасида турганида уни нимадир хавотирга солди, шундан сўнг у тўсатдан эшикни очди ва ичкаридаги ҳаммага қарата ўқ узишни бошлади, натижада бир неча киши ҳалок бўлди, бир киши жароҳатланди, кейинчалик улар шифохонада вафот этди. Кейинроқ афғон расмийлари жиноятни мужоҳидлар содир этганини даъво қилди.
1980 йил август ойи бошида партизанлар Кобул яқинидаги бир қанча қишлоқлардан афғон ҳукумат қўшинларини сиқиб чиқардилар. 7 август куни совет ёки афғон самолётлари бу қишлоқларга зарба бериб, номаълум сонли одамларни ўлдирди.
1980 йилнинг 16 августида совет қўшинлари Афғонистон ғарбидаги мамлакатнинг иккинчи йирик шаҳри Ҳиротни кучли ўққа тутди, бир хабарга кўра, 3000 киши ҳалок бўлди. Шундан сўнг совет аскарлари шаҳарга кириб, кўплаб дўконларни, асосан олтин ва кумуш буюмлар сотиладиган дўконларни талон-тарож қилишди.
1980 йил 6 сентябрда Лағмон вилоятидаги Алишанг водийсида иккита танк ва бошқа бир қанча машиналар совет колоннаси орқасига қулади, шундан сўнг улар мужоҳидлар томонидан пистирмага тушиб, йўқ қилинди. Бунга жавобан 6 сентабрдан 7 сентабрга ўтар кечаси совет артиллерияси қўшни қишлоқлар ва Маскура қишлоғини ўққа тутди, натижада номаълум сонли одамлар ҳалок бўлди ва яраланди.
1980 йил сентябрь ойи ўрталарида мамлакат жануби-ғарбидаги Фараҳ вилоятининг Ганжобод қишлоғида тўй бўлаётган пайтда совет вертолётлари ҳаводан ҳужум уюштирди. 150 га яқин тинч афғон аҳолиси ҳалок бўлди, кўплари яраланди.
Баъзи маълумотларга кўра, 1980 йил октябрь ойида Совет ҳарбийлари Бағлон шаҳрида 500 кишини ўлдирган. 1980 йил 2 октябрда Афғонистон шарқидаги Логар вилоятида совет қўшинлари ва мужоҳидлар ўртасида жанг бўлиб ўтди. Бунга жавобан 5 октябр куни Совет ҳарбийлари Кобул-Гардез йўлида номаълум сонли одамларни ўлдирди ва ярадор қилди.
1980 йил 9 октабрда Совет ҳарбийлари Кобул-Гардез йўлида 40 кишини ўлдирди. 1980 йил октябрь ойининг ўрталарида Совет қўшинлари Лағмон вилоятида яна қирғин уюштирдилар. Дастлаб, Алишанг водийсидаги Шамангал қишлоғи яқинида совет бўлинмаси ва уч нафар мужоҳид отряди ўртасида жанг бўлди. Совет ҳарбийлари исёнчиларни тутиб, улардан бирини тириклайин ёқиб юбордилар. Кейин улар, турли манбаларга кўра, бир нечта қўшни қишлоқларда 350 дан 1200 гача тинч аҳолини ўлдиришган. Орадан бироз вақт ўтгач, совет вертолётлари Дева қишлоғи яқинидаги кўчманчилар гуруҳига ҳаво ҳужуми уюштирди, натижада улардан 8 нафари ҳалок бўлди ва номаълум сонли одамлар яраланди.
1980 йил декабрь ойида ҳеч қандай сабабсиз Совет аскарлари Кобул-Жалолобод йўлида йўловчи автобусини ўққа тутди, натижада 11 киши ҳалок бўлди, кўплаб одамлар яраланди. 1980 йил 12-29 декабрь кунлари Совет қўмондонлиги мамлакат шимоли-шарқида жойлашган Панжшир водийсида учинчи ҳужумни амалга оширди. Совет ҳаво кучлари водийда жойлашган аҳоли пунктларини кучли бомбардимон қилди. Афғонистонда 100 нафар тинч аҳоли ҳалок бўлди. 1980 йил декабрь ойи ўрталарида исёнчилар Лағмон вилоятидаги Алишанг қишлоғи яқинида совет танкини йўқ қилди ва бир совет зобитини ўлдирди. Бунга жавобан Совет қўшинлари Алишангни, Исломобод қишлоғини ва яқин атрофдаги қишлоқлардан бирини бомбардимон қилишди, камида 16 киши ҳалок бўлди.
1980 йил декабрь ойининг охирида Совет қўмондонлиги Қандаҳор вилоятида операция ўтказди. Расмий версияга кўра, ушбу ҳужум пайтида, 1980 йил 20 декабрда Сутян қишлоғида (бошқа маълумотларга кўра, Муллаян қишлоғи яқинида) оғир жанг бўлиб ўтди. 103-гвардия ҳаво-десант дивизиясининг 317-гвардия ҳаво-десант полкининг 3-ҳаво-десант батальонининг саккиз нафар аскари ҳалок бўлди, 14 нафари яраланди. 162 нафар мужоҳид ҳам ўлдирилгани хабар қилинган. Норасмий маълумотларга кўра, жанг бўлмаган. Ўша куни Совет артиллерияси биринчи марта Сутянни кучли ўққа тутди. Қишлоқ аҳолиси аҳоли пункти яқинидаги далада яширинишга ҳаракат қилишди, аммо совет аскарлари буни кўриб, пулемётлар ва зирҳли техникалардан ўқ узишни бошладилар. Шундан сўнг совет ҳарбийлари қишлоққа кириб, ўқ отишдан омон қолганларни ўлдирди. Ҳаммаси бўлиб 3000 га яқин афғон тинч аҳоли вакиллари ҳалок бўлган.
1981 йил 9 январда Қундуз вилоятининг Хонобод шаҳри яқинида совет қўшинлари ва мужоҳидлар ўртасида ҳарбий тўқнашув бўлиб ўтди. Икки совет аскари ҳалок бўлди. Қасос сифатида совет ҳарбийлари ўша куни кечқурун Хонобод вилоятининг бир неча қишлоқларида 200 нафар тинч афғон фуқаросини, жумладан, болаларни ўлдирди.
1981 йил 14 февралда совет бўлинмаси Жалолобод шаҳри яқинидаги қишлоқлардан бирига ўғирлик мақсадида бостириб кирди. Уйларнинг бирида 11 нафар аскар ва офицерлардан иборат гуруҳ икки (бошқа бир манбага кўра, уч) ёш аёл, икки кекса эркак ва яна, турли манбаларга кўра, тўрт ёки етти нафар ёш болани кўрган. Совет ҳарбийлари аёлларни ўз қариндошлари олдида зўрлаган, кейин уларни ва ўйлашларича, ҳаммани ўлдиришган, шундан кейин жасадларни ёқиб юборишган. Аёллардан бирининг укаси, ўн икки ёшли бола яширинишга муваффақ бўлган ва кейинроқ жиноятчиларни таниган. Улар ҳибсга олинди ва тергов бошланди. Аввалига Афғонистондаги совет қўмондонлиги ва баъзи маълумотларга кўра, ҳатто Москвадаги совет раҳбарлари ҳам бу ишни бостиришга уриниб, бу жиноятни совет формасини кийган бир гуруҳ исёнчилар содир этганини айтишган, аммо кейин негадир иш судга етиб борди ва айбдорлар ҳукм қилинди. Турли маълумотларга кўра, уларнинг баъзилари ҳатто ўлимга ҳукм қилинган.
1981 йил май ойида Совет аскарлари Кобул вилоятининг Кочкин қишлоғида 31 тинч афғон фуқаросини ўлдирди. Шунингдек, 1981 йил май ойи бошида Совет ҳарбийлари Кобул вилоятидаги Калакан қишлоғида бир неча болани ўлдирди. Айрим манбаларга кўра, аскарлар: "Бу болалар улғайгач, бизга қарши қурол кўтариб юришади", дейишган. 1981 йил 7 майда Логар вилоятида совет-афғон карвони мужоҳидлар томонидан пистирмага учради. Кейинги жангда кўплаб афғон ва ХАД ходимлари ҳалок бўлди, 30 га яқин зирҳли техника йўқ қилинди. Қасос сифатида совет аскарлари қўшни қишлоқларда номаълум сонли одамларни ўлдирди.
1981 йилнинг ёзида Совет ҳарбийлари Қандаҳор вилоятининг бир қанча туманларида 137 кишини ўлдирди. 1981 йил 23 июнда Совет авиацияси Қандаҳор шаҳрини бомбардимон қилди. 100 дан ортиқ тинч аҳоли ҳалок бўлди.
1981 йил август ойида Совет вертолётлари Вардак вилоятининг Жалрез қишлоғига тўй бўлаётган вақтда ҳаво ҳужуми уюштирди, натижада 30 нафар тинч афғон фуқароси ҳалок бўлди, 75 нафари яраланди. Тахминан бир вақтнинг ўзида мамлакат шимоли-шарқидаги Парвон вилоятидаги Жабал-Уссаража шаҳридан совет карвони ўтаётган эди ва у ўққа тутилди. Шундан сўнг совет аскарлари қўшни қишлоқлардан бирига кириб, 13 нафар қарияни тириклайин ёқиб юборишди.
1981 йил 7 августда 191-алоҳида мотоўқотар полкининг 1-мотоўқчилар батальонининг тўрт нафар аскари, расмий маълумотларга кўра, Логар вилоятининг Бабус қишлоғи яқинидаги ўз бўлинмасидан қочиб кетишган. Норасмий маълумотларга кўра, бу ҳарбий хизматчилар маст бўлиб, Совет колоннаси орқасида қолиб кетган ва бедарак йўқолган. Бироқ бунга жавобан Совет қўшинлари самолёт ва артиллерия билан яқин атрофдаги Дадохейл қишлоғини вайрон қилиб, 45 га яқин тинч афғон фуқаросини ўлдирди.
1981 йил сентябрда Кобулда ўрта мактаб ўқувчилари армияга сафарбарликка қарши намойиш уюштирдилар. Шунингдек, улар Совет қўшинларини Афғонистондан олиб чиқиб кетишни талаб қилишди. Совет армияси митинг қатнашчиларини отиб ташлади, 6 қизни ўлдирди.
1981 йил ноябр ойида Совет авиацияси Афғонистон марказидаги Бомиён вилоятининг Варас туманидаги касалхонани бомбардимон қилди. 1981 йил 4 ноябрда Совет самолётлари ва вертолётлари Панжшир водийсидаги шифохоналардан бирига ҳужум қилди. 1981 йил 5 ноябрда совет вертолётлари Ғазни вилоятининг Жагори туманидаги шифохонани вайрон қилди. 1981 йил 6 ноябрда Совет вертолётлари Нангарҳор вилоятидаги касалхонани вайрон қилди. 1981 йил 17 ноябрда Совет аскарлари Бадахшон вилоятининг Фарғамиру қишлоғи яқинида 150 кишини ўлдирди. 1981 йил 27 ноябрда Совет ҳарбийлари Кобул яқинида 38 кишини ўлдирди. 1981 йил 19 декабрда совет аскарлари мамлакат шимолидаги Жузжон вилоятидаги қишлоқда 25 га яқин одамни ўлдирди.
Маълумотларга кўра, 1979-1982 йиллар оралиғида совет қўшинлари Афғонистонда 43 та кимёвий қурол ҳужумини амалга ошириб, камида 3000 киши ҳалок бўлган. 1982 йил 1 февралда Панжшир водийсида совет колоннаси исёнчилар гуруҳи томонидан пистирмага учради. 1982 йил 11 февралда мужоҳидлар Панжшир водийсида яна бир совет колоннасини пистирмага ўтказиб, 33 та зирҳли техникани йўқ қилишди. Бунга жавобан 14 февралдан 19 февралгача совет ҳарбийлари водийда жойлашган бир қанча қишлоқларда турли маълумотларга кўра 1000 дан 2000 гача тинч аҳолини, жумладан аёллар, болалар ва қарияларни ўлдирди. 1982 йил 7 февралда Совет қўшинлари Ғазни вилоятининг Работ қишлоғи яқинида 31 нафар тинч аҳоли, кексаларни кимёвий йўл билан ўлдирди.
1982 йил 14 мартда Совет ҳаво кучлари Ғазни вилоятининг Жагори туманидаги касалхонага ҳужум қилди. 1982 йил апрель ойида Афғонистон шимолидаги Саманган вилоятининг Тошқўрғон ва Мозори Шариф шаҳарлари оралиғида жойлашган қишлоқда 1982 йил апрель ойида Балх вилоятининг марказида, улардан бири бу қирғинни содир этган бўлинма командирининг укаси бўлган тўрт совет аскарининг ўлими учун қасос сифатида, баъзи маълумотларга кўра 200 га яқин, бошқа маълумотларга кўра 2000 га яқин афғон фуқароси совет ҳарбийлари томонидан ўлдирилган. 1982 йил 15 апрелда совет ҳарбийлари мамлакат шимоли-ғарбидаги Фарёб вилоятининг Янгишағаси қишлоғи яқинида 20 кишини ўлдирди. 1982 йил 29 майда Совет Ҳарбий-ҳаво кучлари Қандаҳор шаҳри яқинига ҳаво ҳужуми уюштирди. 48 киши ҳалок бўлди.
1982 йил июн ойининг иккинчи ярмида Совет қўмондонлиги Логар вилоятининг Бараки Барак туманида операция ўтказди. Ушбу ҳужум пайтида бир нечта қишлоқлар бомбардимон қилинди, турли манбаларга кўра, 203 дан 208 гача партизанлар ва 90 дан 95 гача тинч аҳоли, шу жумладан 25 болалар ҳалок бўлди. 1982 йил 23 июнда Совет авиацияси Тахар вилоятининг Дашти-Қалъа қишлоғи яқинида ҳаводан зарба берди. Натижада камида 60 киши, асосан тинч аҳоли ҳалок бўлди, 100 дан ортиқ киши жароҳат олди. 1982 йил 29 июлда совет ҳарбийлари Бағлон вилоятининг Дахана-и-Гури туманидаги бир неча қишлоқларда 120 нафар тинч аҳолини қирғин қилди.
1982 йил 18 августда Совет вертолётлари Қандаҳор шаҳри яқинига зарба берди ва номаълум сонли одамларни ўлдирди. 1982 йил 23 августда Логар вилоятининг Мухаммедага туманида совет ҳарбийлари 17 кишини ўлдирди, 8 кишини яралади. 1982 йил 30 августда совет бўлинмаси Логар вилоятининг Абчакан қишлоғини қуршаб олди. Ҳарбий хизматчилар маҳаллий аҳолини тўплашди, бироқ бу сафар ҳеч кимни ўлдирмади. Бунинг ўрнига улар ҳар бир одамни яланғоч қилиб ечинтиришди. Кейин аскарлар уйларни талон-тарож қилишди ва бутун дон ва барча чорва молларини ўзлари билан олиб кетишди.
1982 йилнинг кузида совет ҳарбийлари Парвон вилоятининг Бозарак қишлоғида 7 нафар кексани ўлдирди. 1982 йил 13 сентябрда Логар вилоятидаги Падхваби Шана қишлоғида 105 киши, жумладан, турли манбаларга кўра, 11 дан 12 гача болалар Совет ҳарбийлари томонидан ўлдирилган. Совет қўшинлари "қароқчилар" ни қидириб, қишлоқни ўраб олишди. Қишлоқда ҳақиқатан ҳам 44 кишидан иборат қаршилик жангчилари бор эди. Улар, шунингдек, 61 нафар тинч аҳоли ўз фарзандлари билан Афғонистонда "кариз" деб аталадиган ер ости суғориш каналига яширинган. Аммо совет аскарлари уларни кўриб, қишлоқнинг яна икки аҳолисидан, кексалардан яширинган одамларга каналдан чиқиб кетишларини айтишни сўрадилар. Пастдаги одамлар бошпаналарини тарк этишдан бош тортдилар. Кейин ҳарбийлар иккита танкни карезнинг чиқишига олиб боришди, уларга суюқлик қуйишди ва у ерда оқ кукун қўшишди. Шундан сўнг улар аралашмани автомат ўқлари билан ёқиб юборишди. Каналдаги одамлар тириклайин ёқиб юборилган. Маҳаллий аҳоли бир ҳафта давомида ўлдирилганларнинг жасадларини карездан олиб чиқди.
1983 йил 14 апрелда Совет Ҳарбий-ҳаво кучлари Лағмон вилоятининг Сурхақон қишлоғи яқинига ҳаводан зарба берди. 70 нафар тинч аҳоли ҳалок бўлди. 1983 йилнинг май ёки июн ойларида совет ҳарбийлари Лағмон вилоятидаги икки маҳаллада икки болани, беш ёшли ўғил ва саккиз ёшли қизни, шунингдек, 21 нафар кекса одамни ўлдирди.
1983 йилнинг июн ёки июл ойларида совет ҳарбийлари Кобул вилоятидаги Карези-Мир қишлоғини "тозалашди" ва 8 нафар тинч фуқаро – 2 нафар бола ва 6 нафар қарияни ўлдирди. 1983 йил 30 июнга ўтар кечаси совет бўлинмаси Ғазни вилоятининг Рауза қишлоғини ўраб олди. Бир неча соат ўтгач, совет ҳарбий хизматчилари "тозалаш операцияси" ни бошладилар. Қишлоқда фақат битта афғон қаршилик жангчиси, ўн саккиз ёшли йигит бор еди. У уйи ёнидаги қудуққа яширинган, аммо совет патрули уни топиб олган. Қисқа тўқнашув бўлиб, унда бир совет зобити ва бир исёнчи ҳалок бўлди, бир совет аскари яраланди. Ҳарбийлар дарҳол уйда бўлган тўрт кишини, йигитнинг қариндошларини отиб ташлашди, кейин улар кўчада дуч келган барча эркакларни калтаклаб, талон-тарож қила бошладилар, шундан сўнг уларни уйлардан бирининг ёнига тўплашди ва уларни ҳам отиб ташлашди. Ҳаммаси бўлиб 23 қуролсиз одам ҳалок бўлди.
1983 йил июл ойи бошида Совет вертолётлари Бадахшон вилоятининг Багишах қишлоғига ҳужум қилди. 16 нафар тинч аҳоли вакили ҳалок бўлди, яна 40 нафари яраланди, қишлоқнинг катта қисми вайрон бўлди. 1983 йил 18 августда Совет Ҳарбий-ҳаво кучлари Қандаҳор шаҳри яқинида ҳаво ҳужуми уюштирди ва номаълум сонли одамларни ўлдирди. Ушбу ҳужум пайтида афғон партизанлари 156-қирувчи-бомбардимончи авиация полкининг Су-17М3 қирувчи-бомбардимончи самолётини уриб тушириб, бир совет зобитини ўлдирди.
1983 йил 5-23 сентябрь кунлари Совет қўмондонлиги Пактия ва Логар провинсияларига ҳужум бошлади. Ушбу операция давомида 1983 йил 13 сентябрда совет ҳарбийлари Логар вилоятининг Мухаммедага туманида 8 кишини, жумладан 4 аёл ва бир болани ўлдирди.
1983 йил 10 октябрда мужоҳидлар Қандаҳор шаҳри яқинида совет бўлинмасини пистирмага туширишди, Совет аскарлари орасида ҳалок бўлди ва ярадор бўлди. 11 октябрь куни яна бир совет колоннаси худди шу жойда пистирмага учради. Яна бир қанча аскар ва зобитлар ҳалок бўлди. Эртаси куни Совет ҳарбийлари, турли манбаларга кўра, Қандаҳор вилоятининг Кулчабот қишлоғида 160 дан 170 гача афғон тинч аҳолини, жумладан, уч болани ўлдирди. Кейин улар яқин атрофдаги Мушкизи қишлоғида яна 100 нафар афғон эркак ва аёлини ўлдиришди. Шундан кейин яна 100 нафар афғон аҳолиси яқин атрофда жойлашган учинчи аҳоли пункти – Бала Карз қишлоғида ҳалок бўлди. 1983 йил 19 октябрда Бомиён вилоятининг Сиадара қишлоғи яқинида совет аскарлари томонидан номаълум одам ҳалок бўлди. 1983 йил 26 октябрда Афғонистон шимоли-ғарбидаги Бадғис вилоятининг Бала Мурғоб шаҳрида совет ҳарбийлари 50 кишини ўлдирди.
1984 йил январь ойида Қандаҳор вилоятининг Кулчабот қишлоғи яқинида 2 та совет танки мужоҳидлар томонидан йўқ қилинди. Бунга жавобан совет ва афғон ҳарбийлари ҳудудда номаълум сондаги тинч аҳоли, жумладан, кексаларни ҳам ўлдирди.
1984 йил февраль ойида Совет ҳарбийлари Қундуз вилоятидаги қишлоқлардан бирида номаълум сондаги тинч аҳоли вакилларини, жумладан аёллар ва болаларни шу қишлоқ атрофидаги партизанлар томонидан Совет танкини йўқ қилгани учун ўч олди.
1984 йил март ойида Совет ҳарбийлари Каписа вилоятининг икки қишлоғида бир неча юзлаб афғон тинч аҳолини ўлдирди. 1984 йил 18 мартда совет ҳарбийлари Нангарҳор вилоятининг Чапарҳор туманидаги бир қанча қишлоқларда 75 кишини ўлдирди. 1984 йил март ойининг охирида (бошқа маълумотларга кўра, 1986 йил) совет ҳарбийлари Ғазни вилоятининг Қорабоғ туманидаги тўртта қишлоқда 350 га яқин тинч аҳолини, жумладан аёллар ва болаларни ўлдирди.
1984 йил 7 майда Совет ҳарбийлари Кобул шаҳридаги Таимани автовокзалида оломонга қарата ўт очди. Камида 6 киши ҳалок бўлди, яна 12 киши, жумладан, бир аёл, тўрт бола, бир неча қария, бир афғон армияси зобити ва бир неча афғон аскари яраланди.
1984 йил 2 августда Совет ҳарбийлари Нангарҳор вилоятининг Лалма қишлоғида советлар колоннаси томон ўйинчоқ автомат ўқталгани учун ўн икки ёшли (бошқа маълумотларга кўра, ўн ёшли) болани томоғидан ўроқ билан сўйиб ўлдирди. 1984 йил 14 августда совет самолётлари тўй бўлаётган Нангарҳор вилоятидаги Амбархона қишлоғини бомбардимон қилди. Бир гуруҳ гувоҳларга кўра, 20 ёки 30 га яқин афғон тинч аҳоли вакиллари ҳалок бўлган. Бошқа бир маълумотларга кўра, 563 киши ҳалок бўлган. 1984 йил август ойи ўрталарида Совет самолёти Қандаҳор вилоятидаги қишлоққа ҳужум қилди. 9 нафар тинч аҳоли, жумладан бир аёл ва икки бола ҳалок бўлди. 1984 йил 18 августда Совет ҳаво кучлари Покистон чегараси яқинидаги Пашай водийсида жойлашган қочоқлар лагерига рейд уюштирди. Тўққиз аёл ва 5 бола ҳалок бўлди, 60 дан ортиқ тинч аҳоли жароҳатланди.
1984 йил август ойининг охири - сентябрь ойининг бошларида Совет қўмондонлиги Вардак вилоятида операция ўтказди. Ушбу ҳужум пайтида, 1984 йил сентябрь ойи бошида совет ҳарбийлари Авалҳеил қишлоғини "тозалашди", шундан сўнг улар 8 нафар тинч аҳолини, жумладан аёллар ва болаларни ўлдирди. Бу операция давомида жами 500 га яқин афғон тинч аҳоли, асосан аёллар ва болалар Совет қўшинлари томонидан ўлдирилган. 1984 йил 27 августда Совет авиацияси Нангарҳор вилоятининг Ботикот туманидаги учта қишлоқни бомбардимон қилди. Аҳоли пунктларидан бирида Совет бўлинмаси ва мужоҳидлар ўртасида жанг бўлиб ўтди, шундан сўнг совет ҳарбийлари турли манбаларга кўра, 120 дан 140 гача Афғонистон фуқаросини, шу жумладан 5 болани ўлдирди.
1984 йил сентябрь ойи бошида совет самолётлари Жалолобод шаҳри яқинида қочқинлар карвонини бомбардимон қилди. 8 киши ҳалок бўлди, улардан бири аёл. 1984 йил 4 сентябрдан 10 октябргача Совет қўмондонлиги Логар вилоятига ҳужум бошлади. Ушбу операция давомида 1984 йил 11 сентябрда совет ҳарбийлари Бараки Барак туманидаги қишлоқда 40 нафар тинч аҳолини, жумладан, болаларни тириклайин ёқиб юборди. 1984 йил 7 сентябрда совет аскарлари Ҳирот шаҳри яқинида бир неча машинадан иборат карвонни тўхтатдилар. Ҳарбийлар транспорт воситаларини кўздан кечирди, сўнг уларда бўлганларнинг ҳаммасини – 5 нафар афғон фуқаросини отиб ташлади, шундан сўнг улар ташилган юкларни олиб кетишди. Расмий совет версиясига кўра, бу портловчи моддаларни ишлаб чиқариш учун компонентлар, норасмий версияга кўра - фуқаролик товарлари бўлган. Хабар берганимиздек, ушбу операцияга масъул бўлган офицер, Совет Армияси катта лейтенанти қилмиши учун ўлимга ҳукм қилинган.
1984 йил 9 сентабрда Совет ҳаво кучлари Майданшаҳр шаҳрини бомбардимон қилди. Тўққиз нафар афғон фуқароси ҳалок бўлди, 23 нафари яраланди. 1984 йил 25 сентабрда Совет ҳарбийлари Кобул вилоятининг Қорабоғ қишлоғи яқинида номаълум сонли одамларни ўлдирди. 1984 йил 27 сентабрда Қандаҳор вилоятининг Гундиган қишлоғи яқинида олти (бошқа маълумотларга кўра, етти) совет аскари миналарга тушиб, ҳалок бўлди. Қолган аскарлар қишлоққа кириб, 50 га яқин афғон тинч фуқаросини, жумладан, икки болани ўлдирган. 1984 йил октябрь ойида совет самолётлари ва вертолётлари Афғонистоннинг марказий қисмидаги Ғор вилоятидаги қишлоқда қочқинлар карвонига ҳужум қилди. Номаълум сонли тинч аҳоли ҳалок бўлди ва яраланди.
1984 йилнинг ноябрида совет ҳарбийлари мамлакат жануби-шарқидаги Пактика вилоятидаги Зирук қишлоғида икки ҳафталик бомбардимондан сўнг 40 га яқин тинч афғон фуқаросини ўлдирди. Шунингдек, ушбу аҳоли пунктида чорва моллари нобуд бўлган, бир қанча уйлар вайрон бўлган. 1984 йил декабрида Совет ҳарбийлари Қундуз вилоятида юзлаб тинч аҳолини қирғин қилди. 1984 йил 7 декабрда Чахардара туманида тўқнашув бўлиб, бир қаршилик жангчиси ҳалок бўлди, 7 нафари яраланди. Бунга жавобан 12 декабрь куни совет аскарлари Тутмазар қишлоғида 154 нафар эркак ва аёлни ўлдирди. 14 декабрь куни Чахардара туманида номаълум одам ҳалок бўлди. 22 декабрь куни Ҳожи Омонуллоҳ қишлоғида 250 нафар тинч аҳоли, жумладан ҳомиладор аёллар ва камида 9 бола ҳалок бўлди. Бу қишлоқ беш кун давомида ўт қўйилган ва ёндирилган.
1985 йил 11 январда Совет самолётлари ва вертолётлари Вардак вилоятининг Сайдобод туманидаги икки қишлоқни бомбардимон қилди. 39 нафар афғон фуқароси, жумладан, аёллар ҳалок бўлди, 30 нафари оғир яраланди. Қишлоқлар қисман вайрон қилинган. 1985 йилнинг 2 февралида совет ҳарбийлари Нангарҳор вилоятидаги қишлоқда "тозалаш операцияси" ўтказди ва шундан сўнг 20 нафар тинч аҳоли, жумладан 8 нафари аёл афғон фуқаросини ўлдирди.
1985 йилнинг баҳорида совет ҳарбийлари Нангарҳор вилоятидаги Фатеҳобод қишлоғида камида 30 нафар афғон тинч фуқаросини, жумладан, камида икки аёл, икки бола ва уч кекса одамни ўлдирди. Ушбу аҳоли пунктидаги турар-жой биноларининг аксарияти вайрон бўлган.
1985 йил 11 мартдан 18 мартгача ва апрелда Совет қўшинлари Афғонистонда навбатдаги қирғин қилдилар. Улар Лағмон вилоятининг бир қанча туманларида, баъзи манбаларга кўра, 500, бошқа маълумотларга кўра 1000 дан ортиқ афғон тинч аҳолини, жумладан аёллар ва болаларни ўлдирган. Омон қолганлар ҳарбийларнинг уйларида бутун оилаларни отишма ва гранатадан портлатиш, одамларни тириклайин ёқиш, аёлларни зўрлаш, чорва молларини ўлдириш ва экинларни йўқ қилишларини тасвирлашди. Бир маълумотга кўра, уч ҳафталик бола дарахтга осилган ва кейин ота-онасининг кўз ўнгида найзаланган, кейин улар ҳам ўлдирилган. Қишлоқлардан бирига бир гуруҳ қўзғолончилар келди ва ҳарбий тўқнашув юз берди, 3 совет аскари ҳалок бўлди. Совет бўлинмаси ҳаводан ёрдам чақирди ва самолётлар шаҳарга напалм бомбаларини ташлади, яна бир неча киши ҳалок бўлди.
1985 йил март ойининг охирида совет ҳарбийлари Қундуз вилоятининг Хонобод туманидаги тўртта қишлоқда турли манбаларга кўра 700 дан 1200 нафаргача афғон тинч аҳолини ўлдирди. 1985 йилнинг апрель ёки май ойларида совет ҳарбийлари Қундуз вилоятининг Карлуғ қишлоғида 400 га яқин тинч аҳолини ўлдирди.
1985 йил апрел-май ойларида Совет Ҳарбий-ҳаво кучлари Балх вилоятидаги Зарай водийсида жойлашган аҳоли пунктларига бир қатор рейдлар ўтказдилар. 11 апрель куни Совет авиацияси қишлоқлардан бирига ҳужум қилиб, 4 нафар тинч афғон фуқаросини яралади. 20 апрель куни совет самолётлари Амрох қишлоғини бомбардимон қилди. Олти ёшли болакай ҳалок бўлди, 5 киши, жумладан бир аёл ва икки ёшли қиз яраланди. 23 апрель куни совет самолётлари водийни яна бомбардимон қилди ва икки тинч фуқарони яралади. Навбатдаги бомбардимон 24 апрель куни бўлиб ўтди, қурбонлар ва ярадорлар йўқ. 29 май куни совет самолётлари водийдаги мужоҳидлар базаси яқинидаги турар-жой биносига ёндирувчи бомбалар ташлади. Саккиз нафар афғон фуқароси ҳалок бўлди, яна 5 нафари оғир куйиб кетди, улардан бири, 11 ёшли бола кейинроқ касалхонада вафот етди. 30 май куни совет самолётлари ва вертолётлари бу мужоҳидлар базасини бомбардимон қилди ва уни вайрон қилди, бир исёнчи ҳалок бўлди.
1985 йил июн ойида Совет ҳарбийлари Қундуз вилоятининг Чаҳардара туманида 300 нафар тинч афғон фуқаросини ўлдирди. 1985 йил август ойининг охирида совет самолётлари Пактия вилоятининг Жажи туманидаги қишлоқлардан бирини кучли бомбардимон қилди. Қишлоқнинг кўплаб аҳолиси ҳалок бўлди. 1985 йил сентабрида совет ҳарбийлари Нангарҳор вилоятининг Хугяни туманидаги қишлоқда 17 нафар тинч аҳолини, жумладан, аёллар ва болаларни ўлдирди.
1985 йил октябрь ойида совет ва афғон ҳарбийлари Ғазни вилоятининг бир қанча қишлоқларини "тозалашди" ва натижада 20 киши ҳалок бўлди, 12 нафар ёш афғон армиясига хизматга кетди. 1985 йил 27 декабрда совет ҳарбийлари Нангарҳор вилоятининг Кот туманидаги қишлоқлардан бирида "тозалаш операцияси" уюштирдилар ва бу операция давомида кўплаб одамлар ҳалок бўлди. Шундан сўнг улар 16 нафар кекса одамни боғлаб, вертолётларга жойлаштирдилар, кейин вертолётлар ҳавога кўтарилди, аскарлар эса асирларни ерга ташлай бошладилар, пастдаги аскарлар эса уларга қарата автоматлардан ўқ узди. 11 нафар қария ҳалок бўлди, 5 киши тирик қолди, улардан бири қочишга муваффақ бўлди ва бу жиноят ҳақида гапириб берди. 1985 йил декабрь ойининг охирида Совет самолётлари Парвон вилоятидаги аэропортлардан бирига ҳаво ҳужуми уюштирди. 40 нафар тинч аҳоли ҳалок бўлди.
1986 йил 9 февралдан 25 мартгача Совет қўмондонлиги Нангарҳор вилоятига ҳужум бошлади. Ушбу операция давомида, 9-25 март кунлари Совет ҳарбийлари Нангарҳор вилоятининг Дара-и Нурдаги бир қанча қишлоқларида 180 нафар тинч аҳолини, жумладан, камида 2 аёл, 6 бола ва 2 қарияни ўлдирган ва яна камида 2 кишини яралаган. Ҳалок бўлганларнинг 56 нафари тириклайин ёқиб юборилган. Ушбу аҳоли пунктларида 200 дан ортиқ турар-жой бинолари вайрон бўлган.
1986 йил март ойида Совет авиацияси Мозори Шариф шаҳри яқинидаги қишлоқлардан бирини бомбардимон қилди. 67 нафар тинч фуқаро ҳалок бўлди, камида бир киши, ўн уч ёшли бола яраланди. 1986 йил 16 мартда Совет вертолётлари Қандаҳор вилоятига зарба бериб, номаълум сонли одамларни ўлдирди. 1986 йил 19 мартда Ҳирот вилоятининг Сиёвушон қишлоғида совет ҳарбийлари 11 кишини ўлдирди. 1986 йил 12 апрелда Совет авиацияси Фарёб вилоятининг Андхой туманидаги бир қанча қишлоқларни бомбардимон қилди. Турли манбаларга кўра, 800 дан 1000 га яқин афғон тинч аҳолиси ҳалок бўлган. 1986 йил 8 майда Совет ҳарбийлари Лағмон вилоятининг Лязхейл қишлоғи яқинида 6 кишини ўлдирди.
1986 йил 9 июндан 14 июлгача Совет қўмондонлиги Маневр операциясини ўтказди. Бир хабарга кўра, ушбу операция давомида Тахар вилояти маркази Талоқан шаҳрининг кўплаб аҳолиси ҳалок бўлган, шаҳарнинг ўзи эса совет артиллерияси томонидан бутунлай вайрон қилинган. 1986 йил 1 июлдан 31 июлгача Совет қўмондонлиги Қандаҳор вилоятида операция ўтказди. Ушбу ҳужум пайтида Совет қўшинлари томонидан 25 афғон тинч фуқароси ўлдирилган. 1986 йил август ойи ўрталарида совет ҳарбийлари партизанлар билан тўқнашувга жавобан Қундуз вилоятидаги қишлоқда 30 нафар тинч аҳолини, жумладан аёллар ва болаларни ўлдирди. Баъзи маълумотларга кўра, бир неча бола тепиб ўлдирилган. Бу аҳоли пунктидаги номаълум сонли турар-жой бинолари вайрон бўлган, барча чорва моллари ҳам нобуд бўлган.
1986 йил сентябрь ойи бошида Совет ҳаво кучлари Қундуз вилоятининг Имом Соҳиб қишлоғига рейд уюштирди. 500 нафар тинч афғон аҳолиси ҳалок бўлди. 1986 йил сентябрь ойида Совет авиацияси Бадахшон вилоятидаги қишлоқлардан бирига ҳужум қилди. Тўрт нафар афғон фуқароси, жумладан, икки аёл ва бир ёш бола ҳалок бўлди, бир аёл, 7 бола ва бир қария яраланди. Тахминан ўша пайтда Совет ҳарбийлари Бадахшон вилоятининг яна иккита қишлоғида номаълум сонли одамларни ўлдирган ва икки болани яралаган. Тахминан ўша пайтда Совет авиацияси Вардак вилоятидаги бир қанча қишлоқларни бомбардимон қилди. Афғонистоннинг етти нафар тинч фуқароси, жумладан бир бола ҳалок бўлди, бир аёл яраланди. Ушбу аҳоли пунктларида кўплаб турар-жой бинолари вайрон бўлган.
1986 йил октябрь ва декабрь ойларида Совет авиацияси Бағлон вилоятининг Хост-о-Фиринг туманидаги қишлоқлардан бирини бомбардимон қилди. 15 нафар тинч аҳоли, жумладан 4 нафар аёл ва 10 нафарга яқин бола, 2 нафар партизан ҳалок бўлган. 1986 йилнинг ноябрида совет ҳарбийлари Пактика вилоятининг Хайркот қишлоғи яқинида автобусни ўққа тутиб, 14 киши, жумладан, икки аёл ва бир бола ҳалок бўлди. 1986 йил ноябр ёки декабрь ойларида Совет авиацияси Қундуз вилоятининг Навобод қишлоғига ҳаводан зарба берди. 5 нафари аёл ва 4 нафари бола бўлган 12 нафар афғон тинч фуқароси ҳалок бўлди, 3 киши, жумладан бир аёл ва бир бола яраланди.
1987 йилнинг январида ва февраль ёки март ойларида Совет авиацияси Бағлон вилоятининг Хост-о-Фиринг туманидаги бир қанча қишлоқларни бомбардимон қилди. 7 нафар тинч фуқаро, жумладан, 2 нафар аёл ва 2 нафар бола ҳалок бўлди, 6 нафари яраланди. 1987 йил февраль ойининг охири - март ойининг бошларида Совет Ҳарбий-ҳаво кучлари Покистонда, Покистон-Афғонистон чегараси яқинида жойлашган қочқинлар лагерларига бир қатор рейдлар ўтказди. 26 февраль куни совет самолётлари Ғуломхон ва Сайғай шаҳарларини бомбардимон қилди, қурбонлар йўқ. 27 февраль куни Матта Санга шаҳрига уюштирилган ҳаво ҳужумида 40 нафар афғон эркак ва аёл ҳамда 7 нафар покистонлик тинч аҳоли ҳалок бўлган, яна 57 нафари яраланган эди. 3 март куни самолётлар Дрош қишлоғи яқинига бомба ташлади, натижада 5 нафар афғон қочқин ҳалок бўлди, яна 5 нафари яраланди.
1987 йил апрель ёки май ойларида Бағлан вилоятининг Хост-о-Фиринг туманида бир кунда Совет миналари билан ўйнаш пайтида 9 бола ҳалок бўлди ва 7 нафари яраланди. Совет ва афғон қўшинлари бутун Совет-Афғон уруши давомида пиёдаларга қарши миналар ва тузоқ-миналар, шунингдек, ўйинчоқ ниқоби остидаги бомбалардан беғараз фойдаланганлар. 1987 йил май ойида Логар вилоятининг Чарх туманида 130 га яқин отиб ўлдирилган афғон фуқаролари, эҳтимол қочқинлар жасади топилди. 1987 йил май-июн ойларида Қандаҳор вилоятининг Арғандаб туманида жанглар бўлиб ўтди. 1987 йил 13 июнда бу ҳужум пайтида совет авиацияси Арғандаб туманидаги бир қанча қишлоқларни бомбардимон қилди. Камида 50 нафар афғон тинч фуқароси ҳалок бўлган.
1987 йил июл ойида совет ва афғон қўшинлари Афғонистон жанубидаги Ғилманд вилоятида операция ўтказдилар. Ушбу ҳужум пайтида ушбу вилоятда жойлашган бир қанча қишлоқлар артиллериядан кучли ўққа тутилди. Номаълум сонли тинч аҳоли вакиллари ҳалок бўлди, 40 га яқини яраланди. Тахминан бир вақтнинг ўзида совет ёки афғон артиллерияси Ҳирот шаҳри яқинидаги қишлоқлардан бирини ўққа тутди. Шунингдек, номаълум миқдордаги афғон тинч аҳоли вакиллари ҳалок бўлди ва камида 6 киши яраланди, бу қишлоқдаги 50 дан 60 тагача турар-жой биноси вайрон бўлди. 1987 йил июл ойи ўрталарида Ғазни вилоятида совет бўлинмаси ва афғон партизанлари ўртасида ҳарбий тўқнашув юз берди. Мужоҳидлар 27 нафар совет ҳарбийсини асирга олиб, қўшни қишлоқлардан бири орқали олиб ўтдилар. Қасос сифатида эртаси куни совет самолётлари бу қишлоққа ҳужум қилди. 7 нафар тинч фуқаро ҳалок бўлди, бир ёш аёл оғир яраланди.
1987 йил август ойида афғон ҳарбийлари исёнчиларнинг афғон армияси бўлинмасига ҳужуми учун ўч олиш мақсадида Кобул вилоятининг Мирбачакот туманида 17 нафар тинч аҳолини, жумладан, болалар ва қарияларни ўлдирди. 1987 йил сентябрь ойида Совет Ҳарбий-ҳаво кучлари Бадахшон вилоятининг бир қанча қишлоқларини бомбардимон қилди. 17 нафар афғон фуқароси, жумладан, 5 нафар аёл ва 7 нафар бола ҳамда 1 нафар мужоҳид ҳалок бўлди, сони номаълум киши яраланди. Тахминан шу вақтнинг ўзида Совет самолётлари Вардак ва Ғазни вилоятларида жойлашган учта қишлоққа ҳужум қилди. Етти нафар тинч фуқароси, жумладан, 2 нафар аёл ва 4 нафар бола ҳалок бўлди, 45 киши, жумладан, аёллар ва болалар яраланди, бир аёл кейинроқ ҳалок бўлди.
1987 йил сентябрь ёки октябрь ойларида афғон ҳарбийлари Ҳирот вилоятида Покистонга йўл олган бир гуруҳ қочқинларни ўққа тутди. 19 нафар тинч афғон фуқароси, жумладан 5 аёл ва 7 бола ҳалок бўлган. Икки ҳафта ўтгач, совет вертолётлари Ғилманд вилоятида худди шу гуруҳга ҳужум қилиб, 5 кишини ўлдирди. 1987 йил 6 сентабрда Бағлон вилоятининг Наҳрин туманидаги қишлоқ артиллериядан ўққа тутилди. 8 киши, жумладан 2 аёл ва 4 бола ҳалок бўлди. 1987 йил сентябрь ойи ўрталарида Совет авиацияси Қандаҳор вилоятида кўчманчи оилага ҳужум қилди, натижада бир аёл ҳалок бўлди, 8 нафар бола яраланди. 1987 йил сентябрь ойининг охирида Совет авиацияси Нангарҳор вилоятидаги қишлоқлардан бирини бомбардимон қилди. Тўққиз ёшли бола ҳалок бўлди. 1987 йил 9 октябрда Совет вертолётлари Кунар вилоятидаги қишлоқ яқинига зарба бериб, 8 киши ҳалок бўлди. 1987 йил 10 октябрда совет ҳарбийлари бир кун аввал мужоҳидларнинг Совет бўлинмасига ҳужум қилгани учун Логар вилоятининг Хуши қишлоғи яқинида 29 нафар афғон фуқароси бўлган машинани ёқиб юборди. 1987 йил 21 октябрдан 2 ноябргача совет ҳарбийлари Логар вилоятида 206 нафар тинч аҳолини, жумладан аёллар, болалар ва қарияларни ўлдирди. 1000 дан ортиқ турар-жой бинолари ҳам вайрон бўлган.
1988 йил 12 февралда Совет вертолётлари Лағмон вилоятининг Шивукала қишлоғи яқинида ҳужум қилди. 23 киши ҳалок бўлди. 1988 йилнинг 11 мартида Совет қўшинлари Қундуз вилоятининг Чичка қишлоғи яқинида ҳаво ва артиллериядан зарбалар бериб, номаълум сонли одамлар ҳалок бўлди. 1988 йил 12 апрелда Совет артиллерияси Тахар вилоятининг Рустак қишлоғи чеккасини ўққа тутди, натижада номаълум сонли одамлар ҳалок бўлди. 1988 йил 19 ноябрда Совет вертолётлари Ҳирот вилоятининг Дарахти-Тут қишлоғи яқинига зарба бериб, 12 кишини ўлдирди.
1989 йил 23-26 январь кунлари Совет қўмондонлиги "Тайфун" операциясини ўтказди. Совет армиясининг Афғонистондан чиқиб кетаётган бўлинмалари ва бўлинмаларини ҳимоя қилиш учун расмий версияга кўра, мамлакат шимоли-шарқидаги Саланг довони ҳудудида жойлашган қишлоқларга артиллерия ва авиация ҳужум қилди. Айрим манбаларга кўра, 600 нафари, бошқа маълумотларга кўра 1500 нафарга яқин афғон тинч аҳоли вакиллари ҳалок бўлган.

Абу Муслим таржимаси

Мақола жойлаштирилган бўлим: Тарих
Абу Муслим

ИсламОнлайн.Уз сайтининг
Бош муҳаррири

Сайт: www.islamonline.uz
Switch mode views:
  • Font size:
  • Decrease
  • Reset
  • Increase