2023 йил 7 октябрь куни Хамас ҳужуми ортида нима турганини билмаймиз. Бундан Ғазо аҳли фойда кўрмаган, албатта, баъзи ўқувчиларимизнинг ғазабини келтирсак ҳам, такрорлашга тайёрмиз.
Аммо кечаги Аҳли Араб касалхонасига қилинган ҳужумдан сўнг, аниқ бир нарсани айтиш мумкин - бу ким бўлишидан қатъи назар ва улар нимага интилишларидан қатъи назар, лекин Исроил Нетаняху бошчилигида тузоққа тушиб қолди ва энди «пот» ҳолатида.
Агар у яқин келажакда Ғазо сектори устидан назорат ўрнатмасдан туриб, ўт очишни тўхтатишга рози бўлса, бу Нетаняху учун сиёсий мағлубият бўлади. Агар у фаластинликларнинг яна кўп қурбонликлари ва аскарларининг катта миқдордаги қурбонлари эвазига уни забт этса, уларсиз қуруқликдаги операцияни амалга ошириш мумкин бўлмайди, бу унинг учун «Пирр ғалабаси» бўлади, бунинг учун ундан ва унинг ўнг қанот коалициядаги иттифоқчиларидан ҳисоб сўралади.
Ҳозир барча жиддий таҳлилчиларнинг айтишича, бу алмашинмайдиган Биби (Нетаняху) сиёсий карьерасининг ниҳояси, муваффақиятсиз якуни бўлади. Аммо шуни тушунишимиз керакки, бу нафақат битта сиёсатчи, балки унинг бутун лойиҳаси - Исроилнинг анъанавий дунёвий давлатдан диний яҳудий давлатига ўзгаришининг охири.
Бунга эришиш учун ишлаб чиқилган суд-ҳуқуқ ислоҳотига қарши норозиликлар аста-секин пасайди, Нетаняху ўз позициясини сақлаб қолди, у ва унинг ўнг қанот иттифоқчилари яҳудий диний электоратининг демографик ўсиши туфайли улар учун ишлаётган ўз лойиҳасини муваффақиятли амалга ошириш ва фаластинликлар билан урушни паст ўрта интенсив режимда бошқариш учун вақт керак. Бу унга, бир томондан, Фаластин давлатини яратиш мақсадида фаластинликлар билан тўлақонли тинчлик музокараларига йўл қўймаслик имконини берган бўлса, иккинчи томондан, унга умуман керак бўлмаган катта урушнинг олдини олишга имкон берди. Шунинг учун у араб давлатлари билан муносабатларни нормаллаштиришга ҳаракат қилди.
Шу сабабли, 7 октябр куни ва кеча Аҳл Араб касалхонасида содир бўлган ва яна содир бўлиши мумкин бўлган воқеалар нафақат Нетаняху учун, балки Нетаняху лойиҳаси учун ҳақиқий сиёсий фалокатдир, исроилликлар ҳар қандай ҳолатда ҳам урушдан кейин барча қурбонлар учун жавобгарликни уларга юклайди.
Аммо бу АҚШнинг Яқин Шарқ сиёсати ва хусусан Байден учун ҳам фалокат бўлди. Ахир, бизнинг нуқтаи назаримиздан, Дональд Трампнинг сиёсати қанчалик бузғунчи бўлмасин, у ҳеч бўлмаганда бирор нарсада самарали бўлишга муваффақ бўлди. Агар у исроил-араб муносабатларини тўлиқ "нормаллаштириш" ни бошламаса-да, ҳеч бўлмаганда бунинг учун қандайдир замин яратишга муваффақ бўлди. Шундай қилиб, кеча Исроилнинг «Аҳли араб»га зарбаси билан буларнинг барчаси зое кетди, Исроил эса араб ва мусулмон дунёсининг узоқ вақтдан бери бўлмаган душманига айланди.
АҚШ учун ўзини яна улар билан бир қаторга қўйгани анча ёмонроқдир. Бунда, агар Нетаняхуни (кейинчалик унга хиёнат қилган) қўллаб-қувватлаган Трамп даврида бу ҳеч бўлмаганда мантиқий бўлса, унда яқин вақтгача ундан узоқлашишга ҳаракат қилган, аммо доно ҳакам ва полициячи сифатида ҳаракат қилиш ўрнига уни қутқаришга шошилган Байден учун содир бўлаётган нарса икки баравар бемаъниликдир. Ахир, бунинг натижаси Қўшма Штатлардан нафақат ески иттифоқчилар, балки Трампнинг иттифоқчиларининг тор доираси бўлиб, улар АҚШ Давлат котиби Блинекнни Саудия Арабистонида бўлгани каби учрашув учун бир соат кутишга мажбур қилади ёки Иордания қироли каби Байденнинг ўзи билан саммитларни бекор қилади.
Гарчи, очиғини айтганда, агар бунинг учун тўланган ва ҳали ҳам тўланадиган нарх бўлмаганида, АҚШнинг мусулмон дунёсидан чиқиб кетишининг стратегик тенденциясини фақат мамнуният билан кутиб олиш мумкин эди. Биз аллақачон бу ҳақида ёзганимиздек, насроний мамлакатлар насроний дунёси билан (анчадан бери пост-насроний бўлсада) ва ундаги Россия-Украина уруши каби муаммолар билан шуғулланиш керак, Яқин Шарқда уруш кучаядиган бўлса, Америка Қўшма Штатлари эътибори ундан чалғиши муқаррар (Байден нима дейишидан қатъи назар).
Эртами-кечми мусулмонларнинг ўзлари мусулмон олами билан шуғулланадилар ва айтмоқчи, агар Исроил яҳудийларининг Ғарбда ҳақиқий ва ақлли дўстлари бўлса, бу содир бўлишидан олдин уларга мусулмонлар билан тинчлик ва яхши қўшничилик тўғрисида келишиб олишга ёрдам беришлари керак эди. . 30 йил давомида куч улар томонда еканлигидан фойдаланиб, кучлар нисбати кескин ўзгарган пайтни қўлдан бой бериб, келишувга эришишни истамаган арманлар бунга яққол мисол бўла олади.
Ахир, узоқ муддатда минтақадаги вақт ҳали ҳам мусулмонлар учун ишлайди. Чунки сиз географияни ўзгартира олмайсиз ва демографияни ҳам тубдан ўзгартириш қийин – ҳозир фаластинликлар қандай йўқотишларга дучор бўлмасин, миттигиа ва кам сонли аҳолига эга бўлган Исроил давлати барибир мусулмонлар қуршовида қолади. Улар Сабра ва Шатилани унутган бўлиши мумкин, лекин минтақада катта ўзгаришлар бошланиши билан Аҳли Арабни яхши эслаб қолади.