Аммо Туркия ички ишлар вазири портлашда ноқонуний деб топилган Курдистон Ишчилар партиясини (КИП) айблади.
Истанбул полициясининг билдиришича, ҳужумга алоқадорликда гумон қилинган 46 киши, жумладан, бомба қўйганликда гумон қилинган аёл ҳам қўлга олинган.
Истанбул губернатори девонхонаси маълум қилишича, якшанба куни жароҳат олган беш кишидан иккитаси оғир аҳволда реанимацияда. Улар ҳали ҳам касалхонада ётган 31 ярадор орасида эди. 50 киши аллақачон шифохоналардан чиқарилган.
Якшанба кунги портлашдан кейин тез ёрдам ва полиция етиб келганидан сўнг юзлаб одамлар хиёбонни тарк этди. Туркиянинг энг йирик шаҳридаги Бейоглу туманидаги ҳудуд ҳафта охири одатдагидек гавжум бўлди.
Полиция Аҳлам Албашир Сурия фуқароси эканлигини ва КИП жангарилари томонидан тайёргарликдан ўтганини тан олди.
Телевидение хабарларида кўча гулзорида пакет қолдирган аёлга ўхшаган одам тасвирлари кўрсатилган.
Istanbul полицияси тарқатган кадрларда гумонланувчининг уйида қурол ва ўқ-дорилар, шунингдек, катта миқдорда нақд пул ва бир оз олтин бўлганини кўриш мумкин.
Хабар қилинишича, полиция Албаширни юзни аниқлаш дастури ва GPS маълумотлари ёрдамида кузатиб топган. Уларнинг айтишича, бомба ясашда тротил ишлатилган.
Ички ишлар вазири Сулаймон Сойлунинг айтишича, Истиклол проспектига ҳужум қилиш буйруғи Суриянинг шимолидаги Кобани шаҳрида берилди, у ерда сўнгги йилларда турк кучлари Халқ ўзини ўзи ҳимоя қилиш бўлинмалари (YPG) жангариларига қарши операцияларни амалга ошириб келган.
"Бизнинг хулосаларимизга кўра, КИП террор ташкилоти бунинг учун жавобгардир", деди Сойлу.
Туркия YPG ни ўттиз йил давомида ҳалокатли уруш олиб борган КИПнинг кенгайтмаси сифатида кўради.
Сойлунинг айтишича, Албашир Истанбулга кетаётиб, Суриянинг шимолидаги бошқа бир минтақа Африн орқали ўтган.
Дастлабки баёнотидан кейин Сойлу душанба куни эрталаб Истиқлол хиёбонидан жонли эфирда берган интервьюсида, агар Албашир ҳибсга олинмаганида, Грецияга қочиб кетиши мумкинлигини айтди.
Вазир, шунингдек, расмийларда КИП ҳужумдан кейин Албаширни ўлдиришга буйруқ бергани ва расмийлар уни ўлдириш учун юборилган одамни ҳибсга олгани ҳақидаги телефон ёзуви борлигини айтди.
Ҳужум Анқара Сурия ва Ироқда КИП раҳбариятига қарши дрон ҳужумлари ва операцияларини кучайтирган, натижада сўнгги ойларда ўрта бўғин қўмондонларидан тортиб, раҳбариятдаги одамларгача бир неча киши ҳалок бўлган бир пайтда содир бўлди.
Шунингдек, Туркиянинг Ироқ шимолидаги кўплаб ҳарбий амалиётлари КИПни жанубга силжитган.
Ақ , Европа Иттифоқи, Миср, Украина ва Греция каби бир қанча давлатлар ҳужумни қоралаб, қурбонлар учун ҳамдардлик билдирилди.
Туркия расмийлари Вашингтон ва бошқаларнинг YPG ни қўллаб-қувватлашини портлаш билан боғлади.
Президент девонининг жамоатчилик билан алоқалар бўлими директори Фаҳреттин Алтуннинг айтишича, бундай ҳужумлар "айрим давлатлар терро ташкилотларига кўрсатаётган ёрдамининг бевосита ва билвосита натижасидир".
Сойлу АҚШнинг ҳамдардлигини "жиноят рўй берган жойга биринчи бўлиб етиб келган қотил"га қиёслади ва америкаликларга нисбатан кўпроқ айбловлар қўйди.
Истиқлол кўчасидаги теракт у ёки бу даражала нисбатан тинч ҳаётга ўрганиб қолган туркларни ларзага келтирди, чунки портлаш эҳтимоли мутлақо йўқ еди. Ҳозир кўп турклар 2015 йилнинг қайтиши ва ундан кейин келадиган террор тўлқинидан қўрқмоқда. Аммо бу тўлқиннинг ҳеч бўлмаганда тушунарли сабаби – Суриядаги урушнинг авж олиши, ИШИД ва КИПнинг кучайиши, Туркия шарқида яна тўқнашувлар бор эди.
Кечаги портлаш ҳақиқатан томдан тараша тушгандай бўлди. Табиий равишда савол туғилади, бу кимга керак?
Асосий гумон қилинувчи КИП. Ҳар ҳолда Туркия махфий хизматлари шундай дейди, лекин КИПнинг ўзи жавобгарликни зиммасига олмади. Мавжуд тажриба Туркия хавфсизлик кучлари версиясини шунчаки танқидсиз қабул қилишга имкон бермайди, айниқса Аҳлам Албаширнинг иштироки ҳақидаги версияда жуда кўп заиф нуқталар мавжуд, аммо шуни таъкидлаш керакки, кенг тарқалган фикрга қарамасдан, КИП тинч аҳолига қарши бир ёки икки мартадан ортиқ террорчилик ҳужумларини амалга оширган. Лекин шунга қарамай, КИП ҳужумлари қанчалик қонли бўлмасин, уларнинг зўравонликлари доимо маълум бир мақсад учун восита бўлиб, маълум бир мантиққа амал қилган.
2023 йилги сайловлар олдидан теракт уюштириш Эрдўғон ва унинг партияси билан ўйнашга ўхшайди ва КИП сайловлар арафасида Туркия билан урушни кучайтиришдан бир неча марта тийилган. Бундан ташқари, нима учун бу ишни Истанбулнинг асосий туристик кўчасида қилиш кераклиги тугунарсиз. Нима учун буни Туркиянинг Швеция ва Финляндия билан НАТОга кириши бўйича давом этаётган «савдо»лари ўртасида ва Балидаги G20 йиғилиши арафасида қилиш керак эди?
Умуман олганда, келинг, кейинги хулосаларни кутамиз, лекин ҳозирча ўзимиз учун қайд этамизки, 2015 йилни такрорлаш ҳозир на АҚШга, на бутун Ғарбга, ҳатто КИПга ҳам фойдали эмас. Эрдўғонни ёмон кўришларига қарамай, улар хавфсизликка таҳдид фақат туркларнинг ҳокимият қирғийлари атрофида тўпланиши эканлигини яхши билишади.
Эътиборлиси, "Коммерсант"нинг ёзишича, бугун Туркияда АҚШ ва Россия делегациялари ўртасида музокаралар бўлиб ўтмоқда ва у ерга Россия Федерациясидан Ташқи разведка хизмати директори Сергей Наришкин келган. Эҳтимол, кимдир Туркиялик воситачилар олдида Қўшма Штатларнинг позициясини кескин тушириб юборишга қарор қилгандир? Ҳар ҳолда, бу ерда фойда аниқ.