Бу ҳозирги ҳолатни янада ҳайратланарли қилади. Путиннинг Украинага бостириб киришига ҳали икки ҳафта ҳам бўлмай туриб, у ахборот урушида узил-кесил ютқазгани аллақачон аён бўлди, деб ёзади Atlantic Council учун Андерс Аслунд.
Россиянинг Украинага қарши уруши замонавий тарихдаги эзгулик ва ёвузлик ўртасидаги энг катта курашдир
24 февралда Путиннинг ҳужуми бошланганидан бери бутун дунё Украинани қўллаб-қувватлаб келади. Халқаро ҳамжамиятнинг катта қисми ҳам Россия тажовузини баланд овоз билан қоралади. Россиянинг Украинага қарши уруши замонавий тарихдаги эзгулик ва ёвузлик ўртасидаги энг катта кураш сифатида кенг намойиш бўлди.
Путиннинг бостириб кириши Россияни заҳарли қилди ва ҳатто унинг кучли дезинформацион машинаси ҳам қаршилик кўрсата олмади. Бу мисли кўрилмаган халқаро санкцияларга олиб келди ва дунёдаги кўплаб йирик компанияларни мамлакат билан барча алоқаларни узишга кўндирди. Ҳатто Хитой каби илгари ишончли ҳамкорлар ҳам Кремлни омма олдида қўллаб-қувватлашни тобора кўпроқ истамай қолгандек.
Айни пайтда, Россиянинг ёлғон ривоятлари энди халқаро оммавий ахборот воситаларида тақдим этилмайди. Путиннинг босқинни оқлашга уринишлари ажойиб тарзда муваффақиятсизликка учради. Бунинг ўрнига, унинг украиналик "неонацистлар" ва "гиёҳвандлар" ҳақидаги тобора ваҳший гаплари кўпчилик томонидан масхара қилинди ёки шунчаки рад этилди.
Ахборот жабҳасида ҳалокатли мағлубият ҳақиқатига дуч келган Путин ўз фикридан қайтди ва энди Россиянинг ички аудиторияси устидан ўз назоратини сақлаб қолиш учун астойдил ҳаракат қилмоқда. Урушнинг биринчи ўн кунлигида Москва Facebook ва Twitter ни тақиқлаб қўйди, мамлакатда қолган мустақил оммавий ахборот воситаларининг кўпчилигини ёпди ва Украинадаги уруш бўйича Кремлнинг оруэллчи партиясининг йўналишини шубҳа остига олишга журъат этган ҳар бир киши учун узоқ қамоқ жазоларини ваъда қилувчи кескин янги қонунлар қабул қилди.
Путин маҳаллий аудитория устидан ўз назоратини сақлаб қолиш учун астойдил ҳаракат қилмоқда
Кўп йиллик муваффақиятлардан сўнг, нима учун Путин ахборот урушида бунчалик ютқазмоқда?
Ҳозирги уруш ва 2014 йилги Россия босқинининг асосий фарқларидан бири бу Украинада кўп сонли халқаро мухбирларнинг мавжудлигидир. Кўп жиҳатдан Джо Байден маъмурияти Путиннинг босқинчилик режалари тафсилотларини доимий равишда эълон қилиш сиёсати туфайли дунё катта можаро бошланишини олдиндан билган эди. Натижада 2021 йил охирида халқаро ОАВ вакиллари Украинада тўплана бошлади.
Февраль ойи бошига келиб, Киевнинг кўплаб энг яхши меҳмонхоналари бутун дунёдан журналистлар ва суратга олиш гуруҳлари билан тўлди. Бу оқим журналистларнинг Харьков, Львов, Мариупол ва Одесса вилоят марказларига кўп сонли саёҳат қилишига ҳам сабаб бўлди.
Украинада халқаро оммавий ахборот воситаларининг мисли кўрилмаган иштироки юзлаб журналистларга мамлакат ҳақиқатини ўз кўзлари билан кўриш имконини берди. 2014 йилда Украина янгиликлари одатда Москва бюролари томонидан ёритилган, Киевда амалда бир нечта мухбирлар яшаган. Бу эса Украина ишларига Москва марказлашган нуқтаи назарга олиб келди, бюро раҳбарлари кўпинча Кремл ривоятларини россиялик ҳамкасбларининг паст баҳоли хулосалари фойдасига ортиқча урғулашди.
Ҳарбий ҳаракатлар бошланишидан бир неча ой олдин Украинага келган ғарб журналистлари Россиянинг нотўғри қарашларидан халос бўлишди ва тез орада мамлакатнинг халқаро ёритилишини қайта кўриб чиқишни бошладилар. Шуни таъкидлаш керакки, улар ўз иш жойларини сақлаб қолишни истасалар, Россияда давлат аккредитациясини олишлари керак бўлган Москва мухбирларидан фарқли ўлароқ, Кремлга ҳеч нарсада қарам бўлмаган.