АҚШ Давлат департаментининг 2023 йил 24 январдаги матбуот брифингида матбуот котиби Нед Прайс Швеция ва Финляндиянинг НАТОга кириши ҳақидаги саволларга жавоб берди. Аввалроқ Стокгольмда Қуръонни ёқиш акцияси муносабати билан Туркия ҳақиқатда Швециянинг Шимолий Атлантика альянсига қўшилишига йўл қўймасликка тайёрлигини билдирган эди.
- Бу мавзу [Швеция ва Финляндиянинг НАТОга қўшилиши] бўйича яна бир саволим бор эди, чунки ҳаммаси Швецияда, Стокгольмда Қуръонни ёқишдан бошланди. Кеча эса бунинг ортида балки шахсий шахс, провакатор турганини айтдингиз. Бу воқеада Москванинг қўли бўлиши мумкинлиги ҳақидаги бу айбловларни қабул қиласизми?
Мен бундай деб тахмин қилишга уринмадим. Мен тахмин қилганимдек - ва биз швед ҳамкорларимиздан шунга ўхшаш версияларни кўрдик - бу ҳаракатларда иштирок этганлар Швецияни НАТОда кўришни хоҳламаслиги мумкин, балки улар иттифоқни йўқ қилишни хоҳлашлари мумкин. Гап шундаки, Швеция қадрлайдиган хавфсиз, мустаҳкам ўрнатилган, чуқур ўрнашган демократик тамойиллардан фойдаланиб, қабиҳ, жирканч, танбеҳ бўладиган фаолият билан шуғулланадиган одамлар бор.
Мен Швецияни ушбу ҳодисага ундаган сабаблар ҳақида гапирмайман, лекин сиз эшитганингиздек, Швецияни НАТОда кўришни истамайдиган провокаторлар бунга аралашган деган хавотирлар бор.
Қуръоннинг ёқиб юборилишини қоралайсизми ёки бу сўз эркинлиги масаласи деб ўйлайсизми?
Биз бир вақтнинг ўзида иккита нарсани қила оламиз. Бундай хатти-ҳаракатларнинг содир бўлишига йўл қўядиган тамойилларни қўллаб-қувватласак ҳам, бундай ҳаракатлар жирканч эканлигини аниқ айтишимиз мумкин. Гап шундаки, ўз демократиямизда қонуний, аммо даҳшатли, дейиш мумкин бўлган хатти-ҳаракатларга гувоҳ бўлдик. Менимча, бу айнан шундай тоифага киради. Шуни аниқ айтмоқчиманки, бу маъмуриятда ҳеч ким содир бўлган бу қабиҳ ҳаракатни қўллаб-қувватламаяпти. Аксинча. Шу билан бирга, биз Швеция жадал ривожланаётган демократия ва Швеция каби мамлакатда бундай нарса содир бўлишининг сабаби айнан унинг демократик табиати эканлигини қўшимча қилмоқчимиз, чунки Швеция сўз эркинлигини, йиғилишлар эркинлигини қўллаб-қувватлайди. Одамларга бу эркинликларни берганингизда, бу эркинликларни ҳимоя қилсангиз, баъзан улар даҳшатли қарорлар қабул қилишади, даҳшатли ишларни қилишади.