Европаликларни Украинани қўллаб-қувватлашдан воз кечишга кўндирмоқчи бўлган Кремль ЕИга газ етказиб беришни тубдан қисқартирмоқда. Бундай шантаж Россияга жуда қимматга тушади.
Бу ҳақида Fortune журналида чоп этилган, Йель университети тадқиқотчилари Джеффри Зонненфельд ва Стивен Тианнинг хулосаларига ишора қиладиган мақолада айтиб ўтилди.
Мутахассисларнинг таъкидлашича, Россия энергетика ресурсларига қарам бўлган Европа учун газ таъминотининг тўхтатилиши кучли зарба бўлади. Бироқ, иқтисодий нуқтаи назардан, бундай вазият Россияга Европага қараганда анча кучлироқ зарба беради.
2021 йилги расмий маълумотларга кўра, Россия газининг Европа бозоридаги улуши 46% ни ташкил қилади. Бу рақам жуда муҳимдир. Шу билан бирга, Россиянинг бутун газ экспортининг 83%и Европа Иттифоқига тўғри келди. Яъни, Россия Федерацияси Ғарб йўналишига жуда кучли боғлиқ.
Бўшаган ҳажмларни Шарққа ўтказиш мумкин эмас. Биринчидан, бунинг учун логистик имкониятлар йўқ - барча қувурлар 100% жалб қилинган. Иккинчидан, Хитой ва Ҳиндистон Москванинг аянчли аҳволидан фойдаланиб, 35 фоизлик чегирма талаб қилишди. Натижада, руслар энергия ресурсларини катта чегирма билан сотишга мажбур бўлди.
Умуман олганда, 2021 йилда Россия газининг Осиёга етказиб бериш ҳажми Европа ҳажмининг атиги 10 фоизини ташкил этди. Яъни, Россия Федерацияси, агар Европа бозори йўқотилса, даромаднинг жуда оғриқли қисқариши хавфи остида қолади. Россия бюджетининг ушбу маблағларга жиддий боғлиқлигини ҳисобга олсак, фалокат муқаррар кўринади.
"Путиннинг Европага табиий газ етказиб беришни қисқартириш каби ҳийла-найранглари аслида Европа иқтисодиётига қараганда Россия иқтисодиётининг ўзига анча кўп зарар келтирди. Россиянинг нефт ва газ экспортидан тушум йўқотиши, давлат харажатларининг ўсиб бораётганини, 2%га етган бюджет тақчиллигини ва тугаб бораётган олтин захираларини ҳисобга олсак, ҳалокатли даражага яқинлашмоқда", дейилади мақолада.
Мутахассисларнинг фикрича, бу сафар Россиянинг газ шантажи натижа бермайди. Ғарб бирлашди ва Россия энергия ресурсларига қарамликдан халос бўлишга аҳд қилди. Энергетика инқирози оқибатларини юмшатиш учун шошилинч чоралар кўрилмоқда.
Умуман олганда, Кремлнинг ҳарбий саргузаштлари экспорт қилувчи давлат сифатида Россияга чек қўйди, деб айтиш мумкин. Унинг энергетика сектори, кейин эса молия сектори қулаши кутилмоқда.