Барча қурбонлар ва уларнинг яқинларига яна бир бор ҳамдардлик билдирамиз ва уларга Аллоҳ таолодан раҳмат ва мадад тилаймиз. Ва Туркияда бундай ҳолатларда айтганидек, geçmiş olsun - ўтмишда қолсин.
Аммо бу воқеа инсоний жиҳатдан сиёсий воқеаларни ўз соясида қодирган бўлса-да, уни ҳам сиёсийлаштиришга, баъзан унга асосланиб, кўпинча ўзига хос хусусиятга эга диний ҳукмлар ёки айбловлар чиқаришга уринишлар бўлган.
Шундай қилиб, кимдир Туркия кимгадир ёрдам берганини ёки бошқаларга ёрдам бермаганини ёки унда нимадир содир бўлаётганини, бунинг учун у шундай азоб чекиши мумкинлигини эслади.
Одамлар! Ҳеч шубҳа йўқки, ҳар бир содир бўладиган нарса Аллоҳдандир ва У ҳар бир содир бўлаётган нарсага маъно қўяди. Баъзан бу жазо, баъзан синов ва баъзида нимадир бўлиши мумкин-ки, унинг маъноси маълум вақтдан кейин аниқ бўлади. Ана шундай вазиятда Аллоҳ таоло томонидан нозил қилинган ҳодисаларга ўз бошидан қандайдир ўзбошимчалик ва чегараланган маънолар берган кимсалар, аслида, ўзлари Яратувчи ва Ҳакам сифатида иш тутишни даъво қиладилар, Аллоҳ таоло бундан асрасин.
Бундан ташқари, бу содир бўлган ҳудуд сейсмик жиҳатдан хавфли эканлигини тушуниш керак ва бу сўнгги бир неча ўн йилликлардаги энг ҳалокатли бўлса-да, бу биринчи ва афсуски, охирги зилзила эмас. Бундан ташқари, сейсмолог Френк Хюгербиц ушбу минтақадаги сейсмик муҳитни кузатишларига асосланиб, 3 феврал куни унинг кучи 7,5 баллгача бўлган зилзила яқин кунлар масаласи эканлигини башорат қилганди.
Бу ерда, албатта, нима учун расмийлар ҳеч қандай чора кўрмагани ҳақида ўйлашни хоҳловчилар топилса керак? Аммо бу ҳолатда қандай чоралар кўриш мумкин? Зилзила фалон жойда аниқ нима содир бўлишини ҳеч қачон олдиндан эълон қилмайди ва ҳеч бир мамлакат бутун вилоятлар аҳолисини номаълум муддатга фақат баъзан асосли бўлган индивидуал прогнозлар асосида эвакуация қилишга қодир эмас.
Биноларнинг сейсмик чидамлилиги бўйича қурилиш стандартлари масаласи ҳам мавжуд. Аммо бу ерда шуни айтишимиз мумкинки, бир қатор ҳолларда янги бинолар зарбага дош берди, эскилари эса бардош бера олмади. Бу эса ушбу соҳани яхшилаш учун нимадир қилинаётганидан далолат беради.
Бир сўз билан айтганда, турклар (шунингдек, сурияликлар ҳам - буни унутмайлик) бу борада, жумладан, мамлакатда бошланаётган сайлов кампанияси доирасида ҳам муҳокама қиладиган мавзу бўлади. Аммо энди, биринчи навбатда, тутаб ётган вайроналар ва яқинларини йўқотган одамларнинг йиғлаши фонида бировнинг бахтсизлигидан севиниш, ҳукм ва айбловлар эмас, биринчи навбатда, бутун дунё бўйлаб биродарлар томонидан инсоний ҳамдардлик ва ёрдамга муҳтож. Дуода бўлайлик азизлар...