"Қирғизистоннинг агрессив ҳаракатлари натижасида ҳозирда 41 киши ҳалок бўлганини тасдиқлашимиз мумкин", деди Тожикистон ташқи ишлар вазири ўринбосари Содиқ Имоми 19 сентябрь куни дипломатлар билан ўтказилган брифингда. Уларнинг қанчаси ҳарбий, қанчаси тинч аҳоли эканлиги номаълум.
Содика Имоми фикрича, бу якуний кўрсаткич эмас. "Ярадорлардан бир нечтасининг аҳволи оғирлигича қолмоқда - шифокорлар уларнинг ҳаёти учун курашмоқда", - дея қўшимча қилди юқори мансабдаги дипломат.
Бир кун аввал Тожикистон Ташқи ишлар вазирлиги 14-17 сентябрдаги можаролар чоғида тожик-қирғиз чегарасида камида 30 нафар тинч аҳоли, жумладан, икки бола ва бир ҳомиладор аёл ҳалок бўлгани ҳақида хабар берган эди.
Қирғизистон билан можаро бошланганидан бери Тожикистон расмийлари қурбонлар сонини биринчи марта эълон қилмоқда. Аввалроқ, раҳбари парламент қуйи палатаси депутати бўлган Тожикистон Демократик партияси 60 киши ҳалок бўлгани ва 100 дан ортиқ киши жароҳатлангани ҳақида хабар берган эди.
Шу билан бирга, ушбу давлат расмийларига кўра, Тожикистон билан чегарадаги можарода 59 киши ҳалок бўлган Қирғизистонда 19 сентябрь миллий мотам куни деб эълон қилинган. Бу мамлакатнинг баъзи раҳбарлари ҳалок бўлган аскарларнинг ота-оналаридан кечирим сўрашди.
Қатор сиёсатчилар ва жамоат арбобларининг илтимосларига қарамай, Тожикистонда мотам эълон қилинмаган.
Ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари ҳар куни чегарада ҳалок бўлган тожик аскарлари дафн этилгани ҳақида хабар беришади, бироқ Тожикистон расмийлари ва давлат телеканаллари ҳеч нарса бўлмагандек сукут сақлашни ва ўз кўрсатувларини давом эттиришни афзал кўради.
Бу ҳолат ҳар хил гап-сўзларни келтириб чиқармоқда ва одамлар "халқ мотам эълон қилиш ожизликдан далолатдир", деган гаплар, балки ҳокимиятнинг бундай қарорга келмаётганининг сабаби ҳамдир.
Аммо кўпчилик ҳукумат юқори даражада Тожикистон ва Қирғизистон чегарасидаги можаро натижасида ҳалок бўлганларнинг оилаларига расман ҳамдардлик билдиришга мажбур, деб ҳисоблайди.
Уларга кўра, агар можаро қурбонларига расмий эътибор қаратилмаса, уларнинг оила аъзолари, қолаверса, армияда хизмат қилаётган ёки чақирилиши керак бўлган ёшлар ҳам ҳафсаласи пир бўлади.
Умуман олганда, нисбатан демократик Қирғизистон ва авторитар Тожикистон ўртасида жуда катта фарқ бор.
Эслатиб ўтамиз, Қирғизистон ва Тожикистон ўртасида тўқнашувлар 14-17 сентябрь кунлари бутун чегарада бўлиб ўтган. Бу сўнгги 30 йил ичида икки давлат чегарасида содир бўлган энг жиддий зўравонликдир.