Россия Мудофаа вазири Сергей Шойгу Марказий Осиёдаги ноҳукумат ташкилотларнинг "Россияга қарши фаоллигини сезиларли даражада оширганини" ва "олдини олиш чоралари кўрилаётганини" айтди.
Шу ҳафта Мудофаа вазирлиги коллегиясида сўзлаган Шойгу "Марказий Осиёдаги вазият мураккаб" ва "таҳдидлар орасида Афғонистондаги "Толибон" ва "Исломий давлат" террорчилик гуруҳи билан бир қаторда ноҳукумат ташкилотлар ҳам борлигини айтди".
«Минтақада 100 дан ортиқ ғарбпараст нодавлат нотижорат ташкилотлари фаолият кўрсатмоқда, уларнинг 16 мингдан ортиқ ваколатхоналари ва филиаллари мавжуд.
Махсус ҳарбий операция (Россия Украинага қарши бошлаган урушни шундай атайди) фонида бу ННТлар Марказий Осиё давлатларининг ҳарбий-техник, иқтисодий ва маданий ҳамкорлигини камайтириш мақсадида Россияга қарши фаолиятини сезиларли даражада оширди. Биз фаол чоралар кўряпмиз», — деди Шойгу.
Шу билан бирга, вазир қандай "профилактика чоралари" ҳақида гапираётганига аниқлик киритмади.
Остона Шойгу айнан нимани назарда тутганини билмаслигини айтди.
"Мен ҳеч қандай профилактика чоралари ҳақида билмайман", деди Қозоғистон ташқи ишлар вазири ўринбосари Роман Василенко журналистларга вазиятни изоҳлаб.
Василенконинг айтишича, унинг маълумотларига кўра, мамлакатда давлат томонидан қўллаб-қувватланадиган 18 мингга яқин нодавлат нотижорат ташкилотлари мавжуд бўлиб, у уларни "жамиятнинг муҳим қисми" деб атаган.
«Озодлик радиоси» хабар беришича, Марказий Осиё мамлакатлари журналистлари ва сиёсатшунослари Шойгу айтган "олдини олиш чоралари" Кремлнинг Марказий Осиё давлатларига босими бўлиши мумкин, деб ҳисоблашади.
Қўшнисига ҳарбий тажовуз туфайли тобора яккаланиб бораётган Москва учун фойдали бўлган қонунчилик ташаббусларини қабул қилиш учун босим ўтказилмоқда. Гап, масалан, ННТ ва оммавий ахборот воситалари соҳасидаги қонун лойиҳалари ҳақида бормоқда.
Эксперт доираларида Москванинг Украинага бостириб кириши ортидан Россиянинг Марказий Осиёдаги таъсири заифлашганига кенг ишонилади.
Қирғизистонлик сиёсатшунос Эмил Жўраев Шойгунинг баёнотини Россиянинг минтақа давлатларини ўз таъсир орбитасида сақлаб қолишга уринишларидан бири деб баҳолади.
"Уруш бошланганидан бери Россия манфаатларини ҳимоя қиладиган ва унинг тарафида бўлган атиги 5-6 давлат қолди. Бундай вазиятда ўзининг бетарафлигини расман эълон қилган, ҳеч бир томонни қўллаб-қувватламаслигини, амалда эса Россия билан дўстона муносабатда эканини билдирган Марказий Осиё Москва учун жуда муҳим. Бу ҳаракатлар нафақат минтақа давлатларини ўз орбитасида ушлаб туришга қаратилган.
Россия минтақадан геосиёсий мақсадларини амалга ошириш учун восита сифатида фойдаланиши хавфи бор. Шундай экан, ахборот хавфсизлигимиз бузилишига эътибор қаратишимиз ва ахборот маконида ўз ихтиёримиз билан ўз сценарийларимизни ишлаб чиқишимиз керак, деб ҳисоблайман", — дейди сиёсатшунос.
Аммо Марказий Осиё ва Ғарбдаги кўплаб экспертлар фикрича, Россия Украинадаги уруш ботқоғига ботганига қарамай, постсовет ҳудудида ҳамон кучли сиёсий ва иқтисодий таъсирини сақлаб қолган. Марказий Осиё республикаларининг ҳеч бири БМТда Москва ҳаракатларини қораловчи резолюцияларга қарши овоз бермади.
Марказий Осиёнинг икки давлати Қозоғистон ва Қирғизистон Россия билан Евроосиё иқтисодий иттифоқининг бир қисмидир ва терговчиларга кўра, санкцияларни четлаб ўтиб, Россияга товарларни реэкспорт қилишда фойдаланилади. Қирғизистон, Ўзбекистон ва Тожикистон иқтисодиёти асосан хорижда, асосан Россияда ишлаётган меҳнат муҳожирларининг пул ўтказмаларига таянади.