Навалний штаб бошлиғи Мария Певчихнинг Путин бу сиёсатчини Вадим Красиковга алмашишга рози бўлгани учун ўлдиргани, Путин эса кейинги сафар Красиков Навалнийга эмас, бошқа бир шахсга алмаштирилишига қарор қилгани ҳақидаги баёноти турли хил резонансларга сабаб бўлди.
Хулоса шуки, Путин узоқ вақтдан бери Кремлга ишлаган, Берлин марказида чечен (мусулмон) Зелимхан Хангошвилини отиб ташлаган қотил, ҳибсга олинган ва умрбод қамоқ жазосига ҳукм қилинган ФСБ қотили Вадим Красиковни қутқармоқчи бўлган. Дастлаб, Путин ҳар доимгидек ёлғон гапириб, бу қотиллик "террорчилар" ўртасидаги ўзаро кураш натижаси эканлигини айтди. Аммо кейин у Красиковни алмаштиришни излай бошлаган ва уни "ватанпарвар" деб атаганида у ўзини ўз қотилини бошқа мамлакатга юборган халқаро террорчи эканлигини очиқ тан олди.
Оммавий ахборот воситаларида сизиб чиққан ёки атайин берилган маълумотларга кўра, немислар Красиковни Путин томонидан гаровга олинган ва Россияда ишлаётган америкалик журналистларга алмаштиришдан бош тортган. Аммо гўё, Певчихнинг сўзларига кўра, улар уни Навалнийга ва фақат унга алмаштиришга тайёр эдилар. Бу Путиннинг ғазабини қўзғатди ва у немисларни бошқа бировни олиш эвазига Красиковни озод қилишга мажбурлаш учун Навалнийни ўлдиришга қарор қилди.
Чечен ва мусулмонларнинг бу "ваҳийлар" ҳақидаги қарашлари ҳақида бироз кейинроқ гаплашамиз, лекин Певчихнинг сўзлари ҳатто кўплаб рус мухолифатчиларини ҳам ғазаблантирганидан бошлайлик.
Бу масала билан шуғулланувчи Гулагу.нет ташкилоти раҳбари Владимир Осечкин, биринчидан, Певчихнинг сўзлари ҳақиқат эмаслигини, Германия ўз ҳудудида қотиллик содир этган Красиковни озод қилишга тайёр эмаслигини, иккинчидан, бу адолатдан бўлмаслигини айтди. Прагада яшовчи, лекин немис сиёсий доиралари билан яқин алоқада бўлган Александр Морозов ҳам Певчихнинг баёнотини рад этди.
Навалний жамоасининг бундай ташаббусларига чечен, кавказ ва мусулмонларнинг қарашларига келсак, ҳамма нарса аён. Бизда мавжуд бўлган маълумотларга кўра, уларнинг ҳеч бири бунинг учун Красиков томонидан ўлдирилган Хангошвилининг қариндошларидан – кимнингдир ўғли, бировнинг укаси, кимнингдир эри, кимнингдир отасидан рухсат олишга уринмаган.
Бироқ, бу жамоанинг бу вазиятдаги маънавий муваффақиятсизлиги бир қатор жиҳатларда сиёсий муваффақиятсизлик эди (бўлар эди).
Биринчидан, буни хорижда бўлган россиялик мухолифатчилар ҳам аниқ тушундилар, Красиковни немислар томонидан кимгадир алмашиш ФСБ томонидан Кремл душманларининг чет элдаги бундай қотилликларини такрорлаш учун яшил чироқдан бошқа нарса эмас эди.
Албатта, улар барибир бунга ҳаракат қилишларига шубҳа йўқ. Бироқ, шунга қарамай, фарқ бор - агар потенциал қотиллар бундай қотилликлардан кейин ўз ҳаётларини Европа қамоқхоналарида тугатишларини билсалар, бунга рози бўлиш ёки қилмаслик ҳақида яхшилаб ўйлаб кўришади. Ҳа, шубҳасиз, улар бу ҳолатда ҳам хоҳловчиларни топадилар - Красиков билан бўлгани каби узоқ муддатга қамалганлар ва оғир ҳаётий шароитларга дучор бўлган бошқалар. Аммо потенциал қотиллар бир неча йилдан кейин барибир алмаштирилишига ва Россияга қаҳрамон сифатида қайтишларига ишончлари комил бўлса, тайёр бўлганлар сони сезиларли даражада ошади. Бу уларнинг қурбони бўлиши мумкин бўлганларнинг, шу жумладан россиялик мухолифатчиларнинг хавфсизлиги сезиларли даражада пасаяди, дегани.
Иккинчидан, агар сиз Певчихга ишонсангиз, унинг сўзларига кўра, улар ўзларининг ахлоқсиз ва сиёсий узоқни ўйламайдиган ҳаракатлари билан Навалнийни ҳақиқатан ҳам ўлдиришган.
Кимдир, албатта, улар айбдор эмаслигини айтади, чунки улар Путиннинг бундай реакциясини олдиндан айтиб бера олмадилар. Аммо сиёсатчиларнинг фарқи шундаки, улар башорат қилишга мажбур ва бундай муваффақиятсизликлар учун жавобгарликка тортилиши керак.
Бундай вазиятда, Навалнийнинг жамоаси дастлаб унинг заҳарланишдан кейин Россияга қайтиши қандай бўлишини тахмин қила олмагани маълум бўлди, гарчи ўнлаб одамлар бу ҳақида уларни огоҳлантирган. Ва кейин, ҳеч қандай шубҳасиз, улар Хангошвили оиласига нисбатан адолатни тиклашни ва ФСБнинг янги потенциал қурбонлари, шу жумладан Россия мухолифатидаги ҳамкасбларининг хавфсизлигини Навалнийни озод қилиш учун қурбон қилишни хоҳлашди. Бироқ, натижада Навалнийнинг ўзи ҳалок бўлди.
Шу сабабли, бугунги кунда кўпчилик Навалнийнинг фожиасига ва унинг оиласининг қайғусига ҳамдард бўлса-да, яна бир бор қайд этиш керакки, унинг бутун ҳаракати ахлоқий ва сиёсий банкротлар жамоаси бўлиб, улар ҳаракатларининг оқибатларини олдиндан айтишга ёки жавобгарликни ўз зиммаларига олишга қодир эмаслар.
Бундай мухолифат билан Путинга ҳеч нарса таҳдид солмайди. Умид қиламизки, унинг ўрнини янада адекватлиси эгаллайди.