Маданият (116)
Фақиҳ, усул олими, аллома Муҳаммад Ҳасан Ҳажвий Фосий Мағрибий раҳматуллоҳи алайҳ«ал-фикрус Самий фи тарихил фиқҳил исламий» номли ажойиб китобида имом Ибн Жарир Тобарийни кўп асар ёзганлар қаторига киритган. Кўп асар ёзганлар сифатида Ибн Жарир ва Ибн Жавзий каби зотлар тилга олинган. Мен у зотнинг зикр қилганлари орасидан қуйидагиларни келтираман. Булар орасида баъзи бир олдин зикр қилганларим ҳам бўлса, такрорнинг зарари йўқ деб ўйлайман.
Ўтган уч бўлимда олимлик учун шарт бўлган омиллар ҳақида сўз юритдик. Биринчи омил – олимлар қадрини билиш; иккинчиси – олим бўлиш учун борини сарфлаш; учинчиси – вақтни қадрлаш эди.
Фосиқ сўзи луғатда қобиқни тешиб чиқиш маъносини англатади. Шаръий истилоҳда эса, Аллоҳ таолонинг тоатидан чиқиб, маъсиятларни яширмай очиқ-ойдин бехижолат қиладиган одамга фосиқ, дейилади.
Яхши саҳобалардан бири ҳаёти билан яқиндан танишайлик. Али ибн Абу Толиб Расулуллоҳ (с.а.в.) қизлари ва жигаргўшалари билан ҳаёт кечирар эди. Али (р.а.) эрта тонгда уйғониб хотини Фотима (р.а.) билан егулик таом қидириб кетишар аммо топа олмай қийналишар эди.
Мусулмон эркак аёлга, мусулмон аёл эркакка ўзини ўхшатмайди. Чунки ҳар бир жинс ўзини бошқа жинсга ўхшатиши Ислом шариатида ҳаромдир. Жамиятда эркак кишининг ўз сифат, хусусият, вазифалари борлиги каби, аёлнинг ҳам ўз сифат, хусусият ва вазифалари бордир. Икковларининг орасидаги бу фарқ ташқарида ҳам, ичкарида ҳам йўқ бўлмаслиги лозим. Шу сабабдан Ислом бундай иш қилганларга қаттиқ таҳдид қилган.
Муҳийдин ибн Арабий Аттоий сўфий шайх файласуфи, "ваҳдатул вужуд" куфр назарияси муаллифи бўлиб, унга кўра, бу дунёда мавжуд бўлган ҳамма нарса Аллоҳ таолодир ва шунинг учун қайси динга эътиқод қилиш ва нимага сиғиниш муҳим эмас, чунки барча бутлар Аллоҳнинг моҳиятининг бир қисмидир ва барча динлар ягона Зотга турли йўллардир.
Дўстим билан араб ресторанларидан бирида ўтирардик. Ресторан одамга тўла. Атрофимизда асосан мусулмонлар. Мендан унча узоқ бўлмаган жойда, яхши кийинган эр-хотин официантни чақириб, қолган овқатни идишга солиб беришини сўрашди. У бир нечта идишларни олиб келади.
Икки вояга етмаган фарзанднинг онаси Алфиназ исмли ёш аёл турмуш ўртоғи билан учрашиш мақсадида узоқ сафарга отланади. Эр умрбод маҳкум, хотин эса эрига итоаткор ва ибратли муслима, унинг озод бўлишини садоқат билан кутади ва умид қилади. Фильм аёллик кучи ва хотиннинг эрига ва Худога бўйсуниши ҳақида ҳикоя қилади.
Ҳозирги кунда айрим одамларнинг қизиқчилик ёки аскиячиликка ишқибозликлари анча ортди. Бунинг сабаби ҳам иймоннинг сустлигидан келиб чиқади. Қизиқчилик қилаётганлар, уларнинг беҳаё ва аҳмақона гапларига, қилиқларига кулаётганлар Аллоҳ томонидан масхара ҳаром этилганини билармикинлар?
Жорий йилнинг 28 июн ойида Камбоджа пойтахтида барпо бўлган ЮНЕСКО ташкилотига қарашли Халқаро Мерос қўмитасининг йиллик йиғилишида ушбу халқаро ташкилот масъуллари Сурия ва Мисрга ўхшаган мамлакатларда тарихий асарларнинг толон-торож қилиш фожиаси давом этаётганидан жиддий хавотир билдиришган. Улар сиёсий инқирозда қолган мамлакатларда тарихий асарлар сақланадиган масканлар қаттиқ ҳимоя этилишини талаб қилишган.
Қозоғистонлик киноижодкорлар Сталин истибдодига қарши курашган миллий қаҳрамонлар ҳақида филмлар суратга олишда давом этмоқда. Уларнинг навбатдагиси – ёзувчи ва жамоат арбоби Ахмет Байтурсуновга бағишланган.
Маданият безорилар, сурбетлар, фашистлар, қутурган жоҳиллардан олдида ялтоқлана бошлади. Эндиликда Худога, оилага, жамият қонунларига ишониши учун ўзини оқлашга тўғри келади.
Август ойида ҳукуматни қўлга киритган «Толибон» ҳаракати маҳаллий телеканалларга аёллар суратга тушган фильмларни намойиш қилишни тақиқлади. 21 ноябрь куни толиблар ҳукуматининг Ислом қадриятлари ва иллатларни олдини олиш вазирлиги шу борада фармон чиқарди. Қарор матнини афғон журналисти Билол Сарвари ўзининг Twitterдаги саҳифасида чоп этган.