Мўғул-Татарлар босқини
Исломнинг ҳужайраси таназзул даврларида ҳам ўз фаолиятини тўхтатмади. Подшоҳлар ва фотиҳлар ичидан ўзларининг сийратлари ва ахлоқлари билан, динлари ва тақволари билан саҳобалар ва салафи солиҳларга ўхшаб кетадиган шахслар пайдо бўлиб турди. Ислом дунёсида ўз исмлари билан тарихга зийнат бўладиган кишилар чиқиб турди.
Бағдодда уммат миллиондан ошиқ мусулмонни йўқотди
Шу вақт ичида қанча мусулмон ҳалок бўлган деб ўйлайсиз? Умумий ҳисоб бўйича миллиондан ошиқ: эркагу-аёл, ёшу-қарилар ўлдирилди. Ўлган мусулмонларнинг аниқ сони бўйича тарихчилар орасида ихтилофлар бор. Баъзилари 800 минг деса, бошқалари бир миллиондан ошиқ дейди, учинчилари эса бир миллион саккиз юз минг дейишади.
Мўғуллар билан мусулмонлар ўртасидаги урушни ким бошлаган?
Ҳалигача мўғуллар билан мусулмонлар ўртасидаги урушни ким бошлагани, урушга ким биринчи қадам қўйгани ҳақида баҳслар мавжуд. Мусулмон тарихчилари орасида ҳам бу масалада ихтилоф бор, баъзилари бу айбни мусулмонларга тўнкаши ажабланарлидир.
Мўғуллардан психологик мағлубият ва унинг оқибатлари
Бу дунё гўзал ва жозибали. Ҳар бир инсоннинг қалбида унга бўлган муҳаббат ётади. Аммо дунё севгиси одамларнинг қалбида ҳукмронлик қила бошлаганда, улар ўлимдан нафратлана бошлайдилар, ватан учун ва динлари учун ўлишдан қўрқадилар. Бундай ҳолатда одамлар дарё оқимидаги қуйқумга ўхшаб қолади. Оқим Ғарбга бурилганда, улар Ғарбга қараб йўналадилар, дарё Шарққа ўгирилса – улар ҳам шарққа. Одамлар шу аҳволда бўлганда, Парвардигор шундай қиладики, улар олдидаги қўрқув душманлар юрагини тарк этади.
Бухоронинг қулаши
Ҳар қандай уруш бу – ҳужумлар ва чекинишлар, айрим жабҳаларда мағлубият ва бошқасида ғалабалар, қайта гуруҳланиш ва кутишдир. Баъзан қўшин жанг майдонида охиригача қолиши ҳам пировардида катта ҳалокатга олиб келиши мумкин. Йўқотишлар одамлар кераксиз қурбонига олиб келиши мумкин.
Қутлуғ-хотин – ҳаж зиёратини амалга оширган мўғул маликаси
1323 йил Миср, Сурия ва Ҳижозни (яъни Макка ва Мадина) назорат қилиб турган мамлуклар ҳамда Эрон ва Ироқни босиб олган мўғулларнинг Илхонийлар сулоласи ўртасида сулҳ битими тузилди. Шу билан 1260 йил, Хулагу хоннинг қўшинлари Сурияда мамлуклар ҳудудига бостириб кирганда бошланган уруш якун топди. Шундан буён 63 йил давомида кўплаб жиддий ўзгаришлар бўлиб ўтганди.
Буюк синовлар даври
Узоқ йиллар бу ҳодиса ҳақда сўзлашга юрагим бетламади, бир оёғимни олдинга боссам, иккинчисини олиб қочардим. Ким ҳам ислом ва мусулмонларнинг ҳалокати эълонини ёза оларди? …Ким ҳам Ислом ва мусулмонларнинг қирғини эълонини бита оларди? Қайси инсонга ўшал воқеаларни гапириш енгил бўларди?
Чиғатой (1185-1242) – мўғулларнинг арбоби, Чингиз хон ва Бўрта хотиннинг иккинчи ўғли. Отасининг ҳаётлик вақтидаёқ Ясақ қонунларининг ҳамда қонун ва одатларга оид барча масалаларнинг билимдони ҳисобланган. Чиғатой авлодлари XIII—XIV асрларда Ўрта Осиёда ҳукмрон бўлган.
Сайфуддин Қутуз-мўғуллар ғолиби
Кунларнинг бирида амир Қутуз қалъасининг болахона айвонидан “Жабал ал-Фасиҳа” қўрғонига назар ташлаб, унда тенгқурлари билан эшак устига сакраб ўйнаётган ёш султонни кўриб қолди. Амирнинг жаҳли чиқди, у оғир хўрсиниб, “Мисрнинг ҳақиқий ҳукмдори шуми? Чиндан ҳам шаҳарларни шунақанги масъулиятсиз ўспирин бошқариши кулфатдан бошқа нарса эмас”, деб қўйди.