Исломдаги давлат назарияси муаммолари бугунги кунда кўпчиликни – мусулмонларни ҳам, бошқа дин вакилларини ҳам, кенг доирадаги олимлар, сиёсатчилар ва дипломатларни ҳам ўйлантирмоқда. Шариат фанлари магистри Сейран Арифовнинг ушбу масалага бағишланган туркум нашрларини давом эттирамиз.

Табаъа тобеъинлар замонидан кейин умматда ҳолат жуда ҳам қабул кў-рилмаган даражада ўзгаришни бошлаган, сабаби бидъат кучайиб кет-ган, суннат ғариблашди, фирқалар тарқала бошлади, ҳатто баъзи даврда одамлар бидъатни суннат, суннатни бидъат, деб тутдилар, суннат эса са-лафлар замонидан узоқлашиб охиратга юрган сари ғариблашиб борди, магар истисно қилинган замонгача шундай бўлади ҳам, яъни Маҳдий ва Исо алайҳимассалом чиқадиган замон мустаснодир, улардан кейин ис-лом яна қайта ўз аслига қайтади, кейин бу ҳолатни яна бузадиган охир замондаги ёмон одамлар бошига эса қиёмат келади...

124. Эсланг, Иброҳимни Парвардигори бир неча сўзлар билан имтиҳон қиланида, уларни бенуқсон ҳолда адо этди. Шунда (Аллоҳ таъоло): «Албатта мен сени одамларга имом қилгувчидирман», деди. «Зурриётимни ҳам-а?» деб сўради у. (Аллоҳ таъоло) айтди: «Менинг бу аҳдим (сенинг зурриётинг орасидаги) золим кимсаларга етмайди».

Уламолар айтадилар: Ҳар бир гунохдан тавба қилиш вожиб ҳисобланади. Агар гуноҳ банда ва Аллоҳ ўртасидаги бўлса, бирор-бир банданинг алоқаси бўлмаса, (яъни банданинг ҳаққи бўлмаса), мана шу тавба учун учта шарт бор:

Масалаларда даражама-даража - олдин энг муҳими, сўнг ундан кейинги даражадагисини амалга ошириб бориш ўрганувчиларни сао-датга етакловчи ишлардан биридир. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Муоз ибн Жабални (розияллоҳу анҳу) Яманга жўнатаётган чоқларида қилган васиятлари ҳам бу амалиётнинг нақадар тўғри эканини тасдиқлайди. Уша васиятда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Уларни энг илк чаҳирадиган нарсанг Аллоҳдан ўзга илоҳ йўҳлиги ва Мен Унинг Расули эканимга гувоҳлик бериш бўлсин... ” деган эдилар. Демак, ишлар биринчи, иккинчи, учинчи ... даражаларга тақсимланади. Модам масала шундай экан, нимага энди ишларни бир-бирига қориштириб, чирмаб ташлаймиз ёки уларни барини бирданига ўртага ташлаймиз?!

Абу Ҳурайра розияллоқу анҳудан ривоят қилинади:

Гуноҳи кабиралардан сўнг энди навбат ҳаромлиги қатъий бўлган гуноҳи сағираларга. Бирор инсон ҳеч бир замон гуноҳи сағиралар қилишдан саломат бўла олмайди. Шунинг учун ҳам у гуноҳи кабиралардан фарқланади. Беш вақт намоз, жумъа намози, рамазондаги рўза ва кечалари қилинган ибодатлар мана бундай кичик гуноҳларни ўчириб юборади. Саҳиҳҳадисда келади: “Беш вақт намоз, жумъа намози, рамазон рўзаси модомики гуноҳи кабиралар бўлмаса бир-бирларини орасидаги гуноҳи сағираларни ўчиради”.

Эгалари ҳали бўлиб олмаган молни, дарахтини қўйиб мевасининг ўзини, ернинг ўзини кўйиб экинини гаровга кўйиш мумкин эмас.

Каъб ибн Молик, Мирора ибн Робиъа, Ҳилол ибн Умайя

Антисемитизм яҳудийларга қарши диний ва ирқчиликдан келиб чиқиб қадимдан мерос қолган кўпчилик одамларнинг адоватидир.

...Бу соҳада Расулуллоҳ (с.а.в.) энг яхши эргашилувчи намунадирлар.

Кўплаб динларда одамлар икки тоифага бўлинади. Биринчиси - оддий одамлар, қавм. Иккинчиси – ибодатхона хизматчилари, руҳонийлар, муллалар синфи, коҳинлар кастаси.