Тахлил (530)
Ўзидан сезиларли из қолдириш ҳақида кўпчилик орзу ва умид қилади. Лекин орзу қилишнинг ўзи етарли эмас, бунга фақат ҳар куни ва мақсадли йўналтирилган тарзда амалга ошириладиган саъй-ҳаракатлар эвазига эришиш мумкин. Мен бу масала билан 9 ёшлигимида қизиқиб қолгандим. Уйимизда эшик тепасида бир ҳадис осиғлиқ турарди ва мен унга кўпинча қарардим, лекин мана энди, орадан 25 йил ўтиб, унинг чуқур маъносини тушуна бошладим. Мана ўша ҳадис:
Юнус Эмре номидаги институт (Фонд) – Туркия ташқи сиёсатида юмшоқ кучни ифодалайди. У Юнус Эмре номидаги Турк маданияти марказларининг бутун дунё бўйлаб фаолиятини очиш ва мувофиқлаштириш билан шуғулланади. Лондондаги Марказнинг очилишида иштирок этган ўша вақтдаги Туркия президенти Абдуллоҳ Гул деди: «Буюк давлатлар нафақат дипломатия ёрдамида, балки маданий капитал ёрдамида ҳам мавжуд бўлади», шунингдек, унинг қайд этишича, «Юнус Эмре номидаги турк маданияти Марказлари бу – Туркиянинг «кўринмас» кучидир. Бизнинг маданий меросимизни асраб қолиш бу – давлатимизнинг энг буюк кучидир».
Кўпчилигимиз куни билан ўқиш ёки бошқа турли ишлар билан банд бўламиз. Ҳақиқатдан ҳам бундай нарсалар жуда кўп вақтимизни олиб қўяди. Буларга яна таомланиш, оила аҳли билан вақт ўтказиш, дам олиш, уйқу ва бошқаларни ҳам қўшсангиз, умуман бўш вақт қолмайди. Хуллас, ҳаммамиз ҳам вақтимиз йўқлигини, ўзимиз учун бир неча дақиқа ажратиш эса қандай эканини жуда яхши биламиз.
Агарда сиз Қуръонни кам қўлга оладиганлардан, ёки кундалик ўқишнинг натижасини кўра олмайдиганлардан ва Қуръон билан ҳақиқий алоқани ўрнатишга муҳтожлардан бўлсангиз, қуйидаги тавсиялар сизга ёрдам бериши мумкин:
Бир куни илм-фан тарихи бўйича универститет профессори, “Агар сиёсий муаммолар ва ўзаро олиб борилган урушлар бўлмаганида, мусулмонлар 1400 йилдаёқ ойга учган бўлар эди”, – деб қолди. У мусулмон тамаддуни соясида шаклланган илм-фан ривожидан таъсирланиб шундай дегандир, эҳтимол...
ИШИД етакчиси Абу Бакр ал-Бағдодий бир неча йилдан бери биринчи марта интернетда жойлаштирилган провокацион видеоси пайдо бўлди. У 2014 йил Ироқнинг Мосул шаҳри масжидида сўзга чиққанидан буён кўринмай кетганди. Соғлом ал-Бағдодийнинг пайдо бўлиши тасодифий эмас ва бу ҳаттоки ғарб мамлакатларининг махсус хизматлари учун ҳам кутилмаган ҳолат бўлди, деб ёзади тунислик журналист. Ўз нутқида террорчи янги ҳужумлар билан таҳдид солди.
Рамазон – мусулмонлар учун муборак ой. Қалбни, танани ва онгни поклаш вақти. Дунёда 1,8 миллиардга яқин мусулмон бўлиб, бу одамларнинг барчаси Ислом динини ўз дини деб аташини аннглатади. Лекин бу одамларнинг барчаси диний ибодатларга тўлиқ риоя қилаётганлигини англатадими? Йўқ.
Эсингизда бўлса, «Араб баҳори» даставвал демократия борасида, Яқин Шарқдаги энг яхши тартибот ва ҳатто гуллаб-яшнаш борасида ҳаяжонга соладиган умидларга тўла эди. Бироқ нимадир издан чиқди ва ушбу минтақадаги ҳозирги сиёсий муҳит жуда ҳам аянчли ҳолга келиб қолди. «Араб қиши» ибораси пайдо бўлиб, баҳордан кейинги араб дунёсининг ҳалокатли муҳити шароитларда ўзини оқлайдиган бўлиб кўринади.
"(Қасамёд этаман кофирларнинг жонларини баданларининг) қаъридан суғуриб олувчи (фаришта)лар билан, (мўъминларнинг жонларини осонлик билан) чиқариб оладиган (фаришта)лар билан" (79-сура, 1,2-оятлар).
XX асрнинг иккинчи ярмида ва XXI асрда Россияга мусулмонларнинг оммавий кўчиши бошланди. Бунга параллел равишда баъзи руслар ислом динига кирмоқда, миллонлаб мусулмонлар ўз динларига содиқ қолган ҳолда руслар билан қўшилиб кетишмоқда.
Соғлиқни сақлаш ўрнига турли хил касалликларни тўқиб чиқарувчи ва буларнинг ортидан катта даромад ялаб ётганларни тиббиёт мафияси деб айтсак, муболаға қилмаган бўламиз. Ўзлари ишлаб чиқараётган ва тақдим қилаётган дори-дармонларини сотиб олишимиз ва хизматларидан фойдаланишимиз учун улар бизларга қандайдир ифлос нарсаларни юқтириб, доим пул тўлашимизга мажбур қилишмоқда...
Ислом табиий ватанпарварлик туйғуларни инкор этмайди, зеро улар инсоннинг иймон-эътиқодига зид келмайди. Бу туйғулар ҳар кимнинг ўз отаси ёки оиласига бўлган муносабатига кабидир. Бироқ, одатда миллатчилик бу билан чегараланиб қолмай, муайян бир шахснинг ҳаётини ҳам, унинг ижтимоий феъл-атворини ҳам тўлиқ назорат остига олишга интилади.
“Миллатчилик” сўзини ҳамма ҳар хил тушунади. Агар илмий истилоҳлардан воз кечиб, жамиятда бу сўз қандай тушунилаётганига бир назар соладиган бўлсак, миллатчилик кимларгадир “ўз миллатига яхшиликни хоҳлаш”, дея тушунилади. Бошқалар учун эса, ўзга миллатдагиларни камситиш, ҳақ-ҳуқуқларини паймол қилишни миллатчилик деб билади. Қуйидаги мақолада бу тушунчанинг салбий жиҳати ҳақида тўхталиб ўтамиз.