Айни пайтда саёҳатнинг бу қисми ҳаммани қизиқтирди. Хитой Тайванни ўз ҳудудининг бир қисми деб ҳисоблайди ва АҚШ сиёсий иерархиясидаги учинчи шахснинг оролига саёҳати Пекин томонидан олдиндан айтиб бўлмайдиган оқибатларга олиб келадиган улкан провокация сифатида қабул қилинди.
Пелоси ҳаётдаги сўнгги ишини боплади
Сўнгги кунларда Хитой расмийлари томонидан АҚШ қизил чизиқни кесиб ўтаётгани ҳақида етарлича огоҳлантиришлар бўлди. Хитой Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Чжао Лицзян ҳатто Пелоси Тайванга ташриф буюрса, Вашингтонни ҳарбий жавоб чоралари ҳақида огоҳлантирган. "Хитой томони яна бир бор Америка томонини ХХР юқори шай ҳолатда эканлиги, Хитой армияси ҳеч қандай ҳолатда бефарқ кузатувчи бўлиб қолмаслиги, суверенитет ва ҳудудий яхлитликни ҳимоя қилиш учун қатъий ва самарали қарши чоралар кўриши ҳақида яна бир бор огоҳлантиради", — деди у.
Сайтимиз аллақачон хабар қилганидек, Хитой Тайван бўғози ҳудудини фуқаролик самолётлари учун ёпиб қўйган, Тайван Ҳарбий-ҳаво кучлари қирувчилари бортида Ненси Пелоси бўлган ҳарбий самолётни кузатиб боришган.
Қўшма Штатлар бир вақтнинг ўзида Тайваннинг жануби-шарқидаги авиаташувчи зарбалар гуруҳини олдиндан тайёрлаб қўйди.
Бироқ Вашингтон экспертларининг фикрича, на АҚШ, на Хитой спикер Пелосининг сафари икки қудратли давлат ўртасидаги тўлақонли можарога айланишидан манфаатдор эмас.
Америка Қўшма Штатлари ҳам ўзининг самолёт ташувчиси зарбдор гуруҳини олиб келди
Ҳа, Вашингтон икки давлат ўртасидаги муносабатлар жуда паст даражада бўлган пайтда можаро авж олишидан жиддий хавотирда эди. Аммо президент Байденнинг жамоаси Оқ уйда ҳеч ким Пелосига Тайванга ташрифини бекор қилиш учун босим ўтказмаганлигини кўрсатиш учун ҳамма нарсани қилди. "Бизни давлат сифатида қандайдир душманона ҳаракатлар риторикасидан қўрқитиб бўлмайди", деди АҚШ Миллий хавфсизлик кенгашидан Джон Кирби. Бундай риторика учун ҳеч қандай сабаб йўқ. Ахир Конгресс раҳбарларининг Тайванга ташриф буюришида ҳеч қандай ғайриодатий нарса йўқ".
Эслатиб ўтамиз, АҚШнинг бундай юқори мартабали амалдори охирги марта Тайванга 25 йил аввал ташриф буюрганди. Бу АҚШ Конгресси Вакиллар палатаси спикери Ньют Гингрич эди.
Вашингтонда бир қанча расмийлар АҚШнинг Тайванга нисбатан сиёсати ўзгармаслигини дарҳол эълон қилди. Аммо шуни таъкидлаймизки, у бошиданоқ тарихий ноаниқлик деб аталиши мумкин бўлган нарсадан азият чекди. Яъни, АҚШ Пекиннинг "Ягона Хитой" формуласини тан олади, бироқ айни пайтда Хитой агрессияси бўлса, Тайван ҳимоя қилинишини айтади.
СNN маълумотларига кўра, Вашингтон Си Цзинпиннинг АҚШ билан тўғридан-тўғри ҳарбий можаро бошлаш истагини Байдендан кўра кўпроқ эмас деб ҳисоблайди. Лекин у ўзидан олдингиларга қараганда кучлироқ етакчи. Бундан ташқари, Президент Си заиф кўринмайди, чунки кузда у учинчи муддатга қайта сайланиш учун курашмоқчи. У мамлакатда коронавирус пандемияси ва ҳамма жойда тўлиқ блокировкаларга қарши кураш бўйича қарама-қарши сиёсати учун жуда қаттиқ танқид қилинмоқда, бу эса Хитой иқтисодиётининг секинлашишига олиб келди.
Си Цзинпинда АҚШ билан тўғридан-тўғри ҳарбий можаро бошлаш истаги Байдендан кўра кўп эмас
Қўшма Штатлар билан уруш бўлса, Хитойни фалокат кутмоқда, чунки у ўз экспортининг 80 фоизини океан ортига ва Ғарбий Европа мамлакатларига юборади.
Аммо бу АҚШ иқтисодиётига ҳам жиддий зарба бўлади, у ерда инфляция 40 йил ичида энг юқори даражага етган ва иқтисодиёт шу даражада чўкиб кетганки, мамлакатда рецессия бошланиши ҳақида очиқ гапириляпти.
Шундай қилиб, ҳар икки давлат ҳам жанг қилишга тайёр эмас, бироқ айни пайтда ушбу можароли вазиятга тўсқинлик қила олмайди. У кучайиб боргани сари Хитой армияси кўпроқ миллатпарвар ва итоаткор бўлиб қолди. Буни Хитой самолётларининг Тайван масъулияти ҳудудида тез-тез учиб туриши тасдиқлайди. Пелоси оролга келганидан сўнг, Тайванга қараган Хитой пляжларида танклар ва бронетранспортёрлар пайдо бўлди. Бундай шароитда сиёсатчиларнинг хоҳиш-истакларидан қатъи назар, олов ёқиш учун битта учқун кифоя қилади.
Аммо Пелоси ҳам ташрифини бекор қила олмади. У Пекиннинг инсон ҳуқуқлари сиёсатини йиллар давомида танқид қилгани билан танилган. Унинг стратегик ёки фақат ички Америка сабаблари туфайли Хитой таҳдидларига бўйсуниши мумкин эмасди. Оралиқ Конгресс сайловлари ноябрь ойида бўлиб ўтади ва спикернинг Тайванга сафари демократларга сиёсий фикрлар келтириши керак. Айтганча, республикачиларнинг аксарияти Пелосининг бу ташрифини қўллаб-қувватлаган.
Ниҳоят, Ненси Пелоси учун бу оққуш қўшиғи, яъни ҳаётидаги сўнгги донгдор ишидир. У 82 ёшда ва афтидан, сайловдан кейин Конгрессдаги узоқ муддатли сиёсий фаолиятини тарк этади.
Кучайиб боргани сари Хитой армияси янада миллатпарвар ва дадил бўлиб қолди.
Пелоси Тайванга 20 нафар конгрессмендан иборат делегация бошчилигида келди. У тунни Grand Hyatt меҳмонхонасида ўтказади, у ерда бутун бир қават делегация учун ажратилди. Чоршанба куни у ташриф буюрадиган мамлакат қонунчилик кенгашида қизил гилам аллақачон ётқизилган. Шу куни у Тайван президенти Цай Инвен билан музокаралар олиб боради.
Ушбу саёҳат билан боғлиқ яна бир тафсилотга эътибор қаратиш лозим. Politico Пелосининг ташрифидан бир неча кун олдин ёзганидек, АҚШ ва Хитой ўртасидаги зиддият Америка эътиборини Украинадаги вазиятдан чалғитиши мумкин. Бироқ, Вашингтондаги экспертларнинг аксарияти бу фикрга қўшилмайди. Оқ уйнинг ҳозиргина Украинага 500 млн доллар миқдорида қўшимча ҳарбий ёрдам берилишини эълон қилгани унинг Киевни қўллаб-қувватлаш курсига содиқлигидан далолат беради. Охир оқибат, агар Хитой ва Тайван ўртасида жанговар ҳаракатлар бошланса, унда Америка қўшинлари муқаррар равишда уларда қатнашиши керак ва Украинада уларнинг фаолияти имконсиз бўлиб қолади. Жануби-Шарқий Осиёдаги вазиятдан қатъи назар, жорий йилнинг октябр ойидан бошлаб Америка ёрдами Украинага Ленд-лиз асосида берилади.
Яъни, бу ҳеч қандай тарзда кесишмайдиган иккита бутунлай бошқа нарсалар.
