Шу билан бирга, Украинага қарши уруш ва у туфайли Ғарб томонидан киритилган санкциялар Хитой учун бундай иттифоқни ўта заҳарли қилади. Бу нимага олиб келиши мумкин эканлигини қуйидаги материалида ўқинг.
Россиянинг оз сонли иттифоқчиларидан бири Хитой Владимир Путиннинг Украинадаги ақлдан озган саргузаштлари учун азоб чекишга тайёр эмасга ўхшайди.
Агар яқин вақтгача Пекин АҚШ ва унинг иттифоқчилари ташаббуси билан БМТ Хавфсизлик Кенгаши резолюциялари лойиҳаларига вето қўйишда Москвага тез-тез қўшилиб келган бўлса, сўнгги учрашувда бундай қилмади.
Ва бу жуда мантиқий. Ахир, ҳеч ким бошқа одамларнинг инсониятга қарши жиноятлари учун жавобгар бўлишни хоҳламайди, айниқса сиз супер куч мақомига даъво қилсангиз ва ўрта муддатли истиқболда ўз дунё тартибингизни қуришга яширинча умид қилсангиз. Бу гаплар - Хитой ҳақида, агар керак бўлса.
Эслатиб ўтамиз, 25 февраль куни БМТ Хавфсизлик кенгаши йиғилишида Россия қўшинларини мамлакатимиздан зудлик билан олиб чиқиб кетиш талаби билан Украинага нисбатан Россиянинг тажовузини қораловчи резолюция кўриб чиқилган эди. Хавфсизлик Кенгашининг 15 аъзосидан 11 таси (шундан АҚШ, Буюк Британия ва Франция – доимий аъзолар). Россия Хавфсизлик Кенгашининг доимий аъзоси сифатида унга вето қўйди. Аммо Ҳиндистон ва Бирлашган Араб Амирликлари билан бирга Хавфсизлик Кенгашининг доимий аъзоси Хитой ҳам бетараф қолди.
Раҳмат, бошқа керак эмас
Хитой Россия Федерациясига нисбатан ҳурматли ва тенг ҳуқуқли муносабатда бўлишини омма олдида намойиш этади, аммо саҳна ортидаги хабарлар ХХР Россиядан ўзининг хом ашё қўшимчаси сифатида фойдаланаётганини кўрсатади.
Владимир Путин феврал ойи бошида Пекинга 2022 йилги Олимпиаданинг очилишига ташрифи чоғида Россия Федерацияси Хитой учун “углеводородлар етказиб бериш бўйича жуда яхши янги ечимлар” тайёрлаганини айтди.
Аммо бугунги кунда Си Цзинпин энди бу янги таклифларга мос келмаслиги мумкин - принципиал жиҳатдан, Россия Федерациясидан ҳар қандай энергия таъминоти таҳдид остида.
Бунга цивилизациялашган дунёнинг Украина билан уруш учун Россияга қарши жорий этаётган мисли кўрилмаган санкцсиялари сабаб бўлмоқда.
Хусусан, Bloomberg агентлиги хабар қилишича, Хитойнинг энг йирик давлат банклари Россия хом ашёсини сотиб олишни чеклайди – улар санкциялар билан боғлиқ эҳтимолий рискларни диққат билан таҳлил қилишлари керак.
Гап шундаки, Хитой катта миқдордаги энергияга муҳтож бўлса-да, Россия импортига жиддий қарам эмас. Санкцияларга келсак, Пекин ўзининг прагматик ёндашувини ўзгартириши даргумон - Хитой банк сектори халқаро молия тизимига киришга муҳтож ва шунинг учун у Россия туфайли таваккал қилмайди.
Бугун Хитой компаниялари Россия нефтини харид қилишни тўхтатди. Улар, шунингдек, санкциялардан юзага келиши мумкин бўлган хавфларни баҳолайдилар.
Шуни таъкидлаш керакки, энергия экспорти ҳали санкцияланмаган ва Россия SWIFT халқаро молия тизимидан фақат бир мунча вақт ўтгач узилади, бироқ баъзи Европа банклари аллақачон Россия хомашёси савдосини молиялаштиришга чекловлар қўйишни бошладилар.
Агар Путин урушни давом эттирса, санкциялар Россия учун янада қаттиқроқ ва зарарлироқ бўлади ва шунинг учун Хитойга нефт етказиб беришдаги жорий пауза узайтирилиши мумкин.
"Бугун Хитой ҳақиқатан ҳам Россия нефтини сотиб олишдан бош тортди. Ҳатто қўрқоқ немислар ҳам ниманидир ҳис қилишди - улар охир-оқибат бизга жангчилар учун каскалар беришга қарор қилишди ва SWIFTни ўчириш ҳақида гапира бошлашди", - деб ёзди украиналик журналист Юрий Николов Facebook да.
Шунга ўхшаш муаммолар газ ва кўмир таъминоти билан боғлиқ бўлиши мумкин. Маълум қилинишича, Хитойнинг кўмир импорт қилувчи давлат компаниялари Россиядан етказиб беришни таъминлаш учун кредит жалб қилишда қийинчиликларга дуч келмоқда.
Газга келсак, Россиядан Шимолий Хитойга газ етказиб берувчи “Сила Сибири” газ қувури тез орада техник хизмат кўрсатиш учун тўхтайди. Бу ҳар йили бўлиб ўтадиган режалаштирилган тадбирдир, аммо газ қувури ушбу таъмирлашдан кейин яна ишга тушадими, деган савол туғилади.
Қандай бўлмасин, Хитой учун Путиннинг Россияси заҳарли бўлиб бормоқда ва Хитой АҚШ билан геостратегик қарама-қаршилик учун уни сақлаб қолишдан кўра, дунёдан ташқарида бўлганлар билан хаёлий дўстлигини қурбон қилиш қулайроқ бўлиши ҳеч қандай истисно эмас.