Исроилнинг тақдири қил устида. Яҳудий давлатининг келажаги ҳар доимгидек ноаниқ. Бир пайтлар ўзига ишонган Исроил жамиятининг кайфиятини бир сўз билан ифодалаш мумкин: саросималик.
"Қандай қилиб бизнинг разведка хизматлари Ғазодаги ҳужумни ўтказиб юбориши мумкин эди?"- исроилликлар онгида чексиз фитна назариялари ва ғайриоддий геосиёсий комбинацияларни келтириб чиқарадиган ҳар бир қарши саволда норозилик билан кўпайган ҳайратланиш эшитилади. Таъсирчан қутбланиш умумий айбдор кимнидир излашга олиб келди - фаластинликларнинг ўз давлатини яратиш ҳуқуқига тажовуз қилган Байдендан тортиб, биринчи тарихий мағлубиятга йўл очган Нетаняхугача.
"Бизнинг разведка хизматларимиз ХАМАС билан фитнаси ҳақидаги бутун ҳақиқатни тинглашга тайёрмисиз?.. Улар бизнинг жамиятимизни бузмоқчи ва мамлакатни Фаластин давлатини яратишга тайёрламоқчи", - дейди Саймон Ципис, исроиллик миллий хавфсизлик бўйича етакчи экспертлардан бири, Тел-Авив университети тадқиқотчиси.
Мен Циписнинг нашримиз учун бўлажак таҳлилий ҳисоботининг асосий моҳиятини жимгина тинглайман. Бироқ, хулоса чиқаришга шошилмайман ...
Исроилликлар БМТнинг етмиш йил олдин тарқалган тарқоқ резолюциясини ва ўта ўнглар томонидан ўлдирилган, Ғарбий Соҳилдаги анклав ҳудудларида ва ХАМАС билан бирлашган Ғазо харобалари орасида фаластинликлар учун давлат барпо этишни назарда тутадиган Осло келишувларини амалга ошириш ғояси билан овора бўлган Байден ва Макроннинг панацеясидан ғазабланган.
"Фаластин давлатининг ташкил этилиши Исроилни йўқ қилишга йўл очишини тушунинг. Бу ерда ҳеч ким қолмайди. Ҳамма мамлакатни тарк этади. 400 мингтаси америка паспортига эга, 2 миллиони Европа Иттифоқи паспортига эга. Ҳеч ким террористик давлат билан ёнма-ён яшашга тайёр эмас", деб ишонтиради бошқа суҳбатдошим, тажрибали журналист Эли Гервиц.
Аниқроғи, Исроилда ҳеч ким бир вақтлар уй-жойини ташлаб кетган 12 млн фаластинликнинг Муқаддас заминга қайтиши ва жойлашишига тайёр эмас. «Ҳамма фаластинликлар учун давлат яратиш ҳақида гапирмоқда. Бу ҳолатда Иордания нима?» - ҳамкасб Эдвард Докс афсонавий Трансиорданиянинг юксалиши ва қулаши ҳақида тарихий мунозарани қўзғатмоқда ...
Мен Бат Ям қирғоғи бўйлаб бир маромда жим юриб кетяпман. Шаҳар деб аташ жуда баланд сўз бўлса-да, совет методологияси - шаҳар типидаги аҳоли пункти бу ерда кўпроқ мос келади. Тел-Авив марказидан 20 дақиқа масофада жойлашган. Атрофда русча нутқ ва грузин ресторанлари бор. Бат Ямда асосан Грузиядан келган муҳожирлар бошпана топган. Фикри нотинч ҳамкасбнинг ҳиссий монологидан таъсирланиб, унинг бошида ўқдек бир фикр учиб ўтади: "Фаластин эълон қилингандан кейин бу бахтсизлар Тбилисига қайтишга мажбур бўладилар". Ўзимни ҳам бир ёмон ўй гангитиб қўйди... Ўтмиш ва бугунги ағдар-тўнтар дунё ҳақидаги ўйлар йўловчилар садақа сўрашлари билан тўхтатилади. "Эй Худо, бу шаҳарда ҳеч қачон бунчалик кўп тиланчилар бўлмаган", деб ғамгин ўйларга чўмдим.
«Нега сизда бундай ижтимоий кескинлик бор? Иқтисодиёт қулаяптими?» - мен собиқ элчи ва собиқ депутат Иосиф Шагалдан сўрайман, у ўзининг яҳудий топқирлиги билан мени ҳайратда қолдиради: "Тел-Авивдаги уй-жойнинг квадрат метри ҳали ҳам 10 минг доллар туради". Мен ўзимни бошқа ёмон фикрдан ҳимоя қилишга ҳаракат қиламан ...
Аммо узоқ йўлни азоб-уқубат билан босиб ўтишнинг чарчоқлари ҳам ўз таъсирини ўтказди - мен ҳалигача Тбилисидан Тел-Авивга чиптани қўлга ололмадим. Боку ва Истанбул "муқаддас замин"га парвозларни тўхтатди, биз ягона муқобил вариант – Дубай орқали узоқ парвозга рози бўлишимиз керак эди.
Бу Трамп президентлигининг энг катта ютуғи – Иброҳим келишувлари орқали Форс кўрфази монархиялари билан илиқлашиш натижасидир.
Яҳудийлар энди "Ғарб бизга ёрдам беради" прецедент иборасининг устунлигига ишонмайдилар. Эҳтиросли ва сиёсий фаол исроилликлар учун ягона умид республикачилар партиясидан президентликка номзод Дональд Трамп бўлиб қолмоқда. Яҳудийлар ўзларининг сиёсий раҳбарларидан кўра унга кўпроқ ишонадилар.
Трампнинг мағлубиятига муқобил вариант – қария Байден тимсолида демократларнинг ғалабаси жамоатчилик фикрида сўзсиз тарихий мағлубият сифатида қабул қилинади. Байден, Эрон ва ХАМАС ягона "Яқин Шарқ демократияси" нинг ашаддий душманларига айланди. "Қанақа демократия?! – деб ҳайқиради менинг ҳамкасбим, оператор, Тел-Авивдаги машҳур ва тажрибали видеографлардан бири Сурил Элияху. - Бутун дунёда демократия тугади. Ва ҳатто бизнинг мамлакатимизда ҳам. Дунё диктатура ва шахсий ҳокимият режимининг янги босқичига кирмоқда".
Либерал кафиятдаги 62 ёшли Сурил Тел-Авивда Нетаняхунинг истеъфосини талаб қилган анъанавий намойишнинг кескин тарқатилишини кўзларида ёш билан суратга олди. Уруш бошланганидан бери биринчи марта отлиқ полиция халқ норозилигини бостириш учун куч ва сув пуркагичлардан фойдаланди. Бу шанба куни полиция нима қилади? Негаки, гаровга олинганларнинг яқинлари анъанага кўра яна Мудофаа вазирлиги биносига саволлар билан борадилар...
Фитна назариялари, Трампнинг ҳокимиятга қайтиши ва Фаластин давлатини барпо этиш лойиҳаси билан бир қаторда, Хамас қўлидаги исроиллик гаровга олинганларнинг ҳали ҳам ноаниқ ва мураккаб тақдири Исроил менталитетини ҳаяжонга солмоқда. Суҳбатдошларим - таниқли экспертлар, журналистлар, таҳлилчиларнинг чуқур шубҳалари мени ҳайратда қолдирди, улар Хамас Ғазо билан чегарадош кибуц аҳолисининг қолган асирларига анча олдин чек қўйганига аминлар.
Суҳбатдошларим яна бир жавобсиз савол беришмоқда: нега ХАМАС етакчиси Яҳё Синвар ҳалигача топилмади ва қўлга олинмади? Исроилликларда аввалги шон-шуҳратларида ўзини йўқотиб қўйган разведка хизматларига кўплаб саволлар тўпланиб қолди. Исроиллик ҳамкасбларининг сўнгги маълумотларига кўра, радиоеэектротехника ва IP-телефониянинг ҳар қандай замонавий шаклларидан воз кечган Яҳё Синвар яқин вақтгача фақат телефаксдан фойдаланган. Синвар ҳамон Ғазода. Қатардаги музокаралар ҳақида эса телефакс орқали маълумот олган. Аммо бир кун ўтгач, ҳеч қандай из қолмади.
"Эрон Хамас ҳужуми ҳақида ҳеч нарса билмас эди. Ва бу Теҳрон учун мутлақо кутилмаган воқеа бўлди. Эронликлар кейинроқ аралашди, тўғрироғи, янги вазиятга боғланди", — мени ишонтиришга уринмоқда, Қуддус университети тадқиқотчиси, Г.Трумэн номидаги Тинчлик муаммолари институти тадқиқотчиси Владимир Месамед.
Дераза олдига яқинлашиб, қўлимнинг ҳаракати билан ҳамкасбимни Ашкелон шаҳри йўналишидан отишма натижаларини кўришга таклиф қиламан. Биз Ғазодан қирғоқ бўйлаб бир неча километр узоқликда жойлашганмиз. Филистимлянлар цивилизациясининг қалъаси бўлган қадимий денгиз ва порт шаҳри Хамасдан зарбани биринчи бўлиб қабул қилди, Ашкелонга юзлаб ракеталар тушди... "Сиз Хамаснинг ташаббусига ишонасизми?"– машҳур олимнинг сўзларидан ҳайратланишдан тўхтамайман.
Дайди ўқ каби ёмон фикрдан қандай ҳимояланиш мумкин?
Месамед қатъий ва бизнинг суҳбатимиз Ҳизбуллоҳнинг Исроилга қарши иккинчи фронт очиш ҳақидаги ультиматумига зид бўлса-да, олдиндан айтиш мумкин бўлган қарорига ўтади. Бу борада бизнинг қарашларимиз бир-бирига мос келади: Ҳизбуллоҳ Исроил армияси контингентининг бир қисмини Ливан чегараларига тортишга ҳаракат қилди. Бошқа вазифа йўқ эди".
Афтидан, Ҳизбуллоҳ ўз миссиясини чуқурлаштириб, кенгайтираётгандек кўринади. Бир соат олдин эронпараст ҳарбийлаштирилган гуруҳ Исроил армиясининг Ливан билан чегарадаги Жалиладаги штаб-квартирасига кучли ракета ҳужуми уюштирди.
Нафақат Ҳизбуллоҳ зарбалари ва Байденнинг иккинчи давлат ташкил этиш зарурлиги ҳақидаги янги баёнотлари исроилликларнинг тинчлигини бузди. Шу кунларда мамлакатда муниципал сайловлар бўлиб ўтди. Исроилликлар ҳали ҳам тўғридан-тўғри демократия ва ўз хоҳиш-иродасини ифода этишнинг эркин ҳуқуқи билан ҳақли равишда фахрланадилар. Бу ҳозирда Исроилнинг Яқин Шарқнинг қолган қисмидан устунлигини таъминлайдиган ягона хусусиятдир.
Йўлда Нетаняхунинг қора бўёқ билан бўялган портретлари учрайди – бу эркинликни севувчи исроилликларнинг қайноқ онгининг намоён бўлишидир. Аммо биз Ликуд минтақавий қанотининг ўзгармас раҳбари 73 ёшли Мирьям Файерберг-Икар 25 йилдан бери ҳокимият тепасида бўлган Нетанияга етиб келдик. Йигитлардан бири унга қарши чиқди. "Қўйсангизчи, бизнинг Мирьямни ҳеч ким мағлуб эта олмайди", - дея сайловчилардан бири менинг саволимга жавоб беради.…
Аммо яна дайди ўқ каби ёмон фикрлар мени таъқиб қилмоқда: ахир Хамас халқ иродаси билан ҳокимият тепасига келмадими? Тўғри, бундан кейин йигирма йил давомида ҳокимиятда қолди! ..
Мен Хамас изидан хочга михланган Офакимга бораман…