У мулкни хоҳлаган кишига берадиган ва хоҳлаган кишидан олиб қўядиган зотдир.

У кофирларни бахтсиз қилиб, мартабасини туширадиган ва мўъминларни бахтли этиб, даражаларини кўтарадиган Зотдир. У дўстларини ўзига яқинлаштириш билан мартабасини кўтарар ва душманларини узоқлаштириш билан туширар.

У ажал етганида руҳларни жасаддан олувчи ва ҳаёт беришни истаган чоғида уларни жасадларга ёядиган Зотдир; бойлардан садақаларни олур ва заифларга ризқларни улашур ҳеч қандай эҳтиёж қолдирмасдан бойларнинг ризқини кенг қилур ва ҳеч бир тоқат етмайдиган даражада камбағаллар ризқини узар.

Бу исмнинг луғавий маъноси равшандир. Комил маъноси эса ҳар бир нарсанинг зоҳир ва ботинидаги нозикдаҳиқ жиҳатларини, аввалу охир моҳиятини, оқибатини ва аслини иҳота қилмотў дир. Бу маъно мумкин қадар энг тўлиқ равшанлик ва мукаммал кашфга нисбатан қўлланган бўлиб, унданда зоҳирроқ кашф ва мушоҳада тасаввур қилинмас. Шунингдек, бундай илм-маълумотдан истифода этилган эмас, аксинча барча маълумот ундан истифода қилинади.

У шундай Зотки, Унинг инояти ила барча берк нарсалар очилади ва У тралган ҳидоят сабабидан ҳамма мушкуллар кашф бўлади. Шу сабаб гоҳида мамлакатларни душманлари қўлидан чиқариб, пайғамбарларига фатҳ қилиб беради ва айтади:

У ризқларни ва ризьртанувчиларни яратиб, ризқларини етказувчи Зотдир. Шунингдек, ризьртанувчилар учун ризқлардан манфаат олиш сабабларини ҳам яратгандир. Ризқ икки хил бўлади:

«Ҳиба» (сўзи араб тилида ал-Ваҳҳоб сўзининг ўзаги бўлиб) эваз олиш ҳамда бирор мақсад кўзланмаган соф бағишловдир. Агар ушбу сифатдаги бағишлов (бахшиш, ҳадя) кўпайиб кетса, уларни берувчи шахс жавод (сахий) ва ваҳҳоб (кўп ҳадя берувчи) деб номланади. Ҳақиқатда, сахийлик, бахшиш ва ҳадя Аллоҳ таолодан бошқадан ҳеч тасаввур этилмайди. Чунки У ҳар бир муҳтожнинг эҳтиёжини бирор эвазу мақсадсиз, беғараз, кечиктирмасдан дарҳол берадиган Зотдир.

16. Ал-Қаҳҳор

Ал-Ғаффор ишларнинг гўзалини кўрсатувчи ва хунугини яширувчи Зотдир.

Гоҳида ушбу исмлар мутародиф (синоним) бўлиб, барчаси яратиш, ихтиро қилиш каби маъноларга боғлиқ деб гумон қилинади. Бундай бўлмоғи лойиқ бўлмайди, балки йўриқидан борлиққа чиқариладиган ҳар бир нарса, аввало, тақдирга, иккинчидан, ана шу тақдирга мувофиқ ийжодга (пайдо қилишга), учинчидан, суратдан сўнг тасвийрга (сурат беришга) муҳтож бўлади. Аллоҳ таоло тақдир қўилувчи (тақдирни белгиловчи) эканлигидан Холиқ, ихтирочи - ижодкорлигидан Бориъ ва ихтиро қилган нарсаларини энг чиройли суратларда тартибловчи эканлиги жиҳатидан Мусаввирдир.