Олдинги бобда биз пайғамбар Дониёрнинг мўъжизавий ваҳийсини диққат билан кўриб чиқдик ва шарҳладик (Дон. 7). Биз бирин-кетин келаётган тўртта шоҳликни ифодаловчи тўрт маҳлуқ яҳудийларни ва ягона Худога ишонадиган ҳақиқий иймонлиларни бирлаштирган Исо алайҳиссаломнинг илк жамоатини қувғин қилган «зулмат шоҳликлари» эканлигини кўрдик.

Қисқа вақт ичида тадқиқотга бўлган қизиқиш ва онгнинг қизиқувчанлиги Ислом оламини илм-фан марказига айлантирди. Қоғоз ишлаб чиқариш жараёни илм-фан ривожланишининг самарали таъсирларидан бири бўлди. Ислом тарқалишининг биринчи асрида ҳам Мовароуннаҳрда қоғоз ишлаб чиқариш усулини қўллаган мусулмонлар уни барча араб мамлакатларига ёйишди.

3-қисм. Даволаниш йўллари

Ислом мамлакатларида исломни бегоналаштириш

Ислом тамаддуни, ҳатто ўзининг гуллаб-яшнаш даврида ҳам ривожланиш ва ўзгаришдан тўхтамади. Унинг вужудга келиши мўъжиза каби кўринади.

"Шубҳасиз, бу Қуръон энг тўғри йўлга бошлайди ва солиҳ амаллар қилувчи мўминларга улар учун улкан ажр борлиги ҳақида башорат беради. Охиратга иймон келтирмаганларга эса аччиқ азоб тайёрлаб қўйганлигимизни билдириб огоҳлантиради" (Исро сураси, 9, 10-оятлар).

Дунёда энг йирик мукофотлардан бири – Шайх Заиднинг китоб мукофотига номзодлар ўртасида финалистлар эълон қилинди. Ушбу мукофот «Араб дунёсининг нобель мукофоти» деб ҳам аталади».

Жаноб Дийдот барча насроний олимларнинг ақлини банд қилиб келган бу муаммони жуда осон ва ишонарли қилиб ечиб қўйдилар…
Доктор Т.М.Карим

Ҳозирги пайтда Исломнинг қадимги дунё мероси билан алоқаси ажаблантиради. Ўтган асрда Япониянинг илмий ва технологик тараққиётини истисно қилганда, ушбу ҳодисанинг ўхшашлигини жаҳон тарихида топиш деярли мумкин эмас. Мусулмонлар томонидан империя гуллаб-яшнаганда кўрсатилган илм-фан ва маданиятга бўлган қизиқиш ва улар эришган ютуқлар аҳамиятли бўлиб, Юнонистон маданияти гуллаб-яшнаган даврда юнонларнинг эришган ютуқларидан кам эмасдир.

Ислом тамаддуни қадимги Шарқ ва Ғарб маданиятини мерос қилиб олган. Лекин у ўтмишдаги маданий анъаналарга кўр-кўрона тақлид қилмаган ва уларни давом эттирмаган, балки маданиятни синтез қилиш ва такомиллаштириш билан шуғулланган. Мўғуллар истилоси билан якун топган Ислом тамаддунининг гуллаб-яшнаши дунё гуманистик (инсонпарварлик) маданиятларидан бирини яратиш даври эди.