Ислом (880)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
Имом Абулҳасан ал-Ашъарийнинг асл исми Али ибн Исмоил ибн Абу Бишр Исҳоқ ибн Солим бўлиб, ҳижрий 260-йили Басрада туғилиб, Ҳижрий 324-йили Бағдодда вафот этадилар. Басра дарвозаси билан Карх орасидаги қабристонга дафн этилган. Насаби буюк саҳоба Абу Муса ал-Ашъарийга бориб тақалади. Яъни шажараси қуйидагича: Али ибн Исмоил ибн Исҳоқ ибн Салим ибн Исмоил ибн Абдуллоҳ ибн Муса ибн Билол ибн Аби Бур-да ибн Абу Муса ал-Ашъарий розияллоҳу анҳу.
Самъ (эшитиш) ва басар (кўриш) сифатлари Аллоҳ таолонинг зотий сифатларидандир. Аллоҳ таоло ҳарфларни, товушларни, сўзларни эшитади. Эшитиш Унинг азалий, абадий сифатларидандир.
Аллоҳ таоло, фаришталар ва ер юзидаги барча мавжудотлар Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга салавот айтадилар. Қуйидаги оятда Аллоҳ таоло биз уммати Муҳаммадийларга амр қилиб, Пайғамбаримизга салавот айтишни буюрмоқда:
Ирода, машиат Аллоҳ таолонинг азалий, абадий сифатларидандир. Ирода ва машиат ўртасида фарқ йўқ. Аллоҳ таолонинг ирода сифати нарсани бирор вақтда бўлиши ё бўлмаслигини тайин қилувчи сифатдир.
Аллоҳ таолонинг зикри ҳам ёқимли ҳам осон ибодатдир. Мўмин арзимас ҳаракати билан, ҳар қандай пайтда бу ишни адо қилиши мумкин.
Зикрнинг фазли ва фойдаси беҳисобдир. Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг баъзи ўринларида Ўзини зикр қилиш лозимлигини таъкидлаган. Масалан, “Аҳзоб” сурасида шундай дейилган:
Аллоҳ таолонинг каломини Мусо алайҳиссалом эшитганлар. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Аллоҳ Мусога хитоб қилди” (Нисо сураси, 164-оят). Аллоҳ таоло ҳамиша, Мусо алайҳиссаломга хитоб қилмасидан мутакаллим (сўзлагувчи)дир. Аллоҳ таоло ҳамиша, махлуқотларни яратмасидан, Холиқ (яратувчи)дир. Аллоҳ таоло Мусо алайҳиссаломга хитоб қилганида унга Ўзининг доимий сифати бўлган Каломи билан хитоб қилган.
Ақл ҳақидаги гапга келсак, у билиш манбаларидан биридир. Буни инкор қиладиган киши бу даъвосини ақл ҳукмлари ўзаро қарама-қарши эканлигига боғлайди.
Аллоҳ таолонинг муташобиҳ сифатларидан қай бирини уламолар араб тилидан бошқа тилда зикр қилишган бўлсалар, фақат уларни араб тилидан бошқа тилда айтиш (таржима қилиш) мумкин. Лекин Аллоҳ таолонинг “йад” сифатини арабчадан бошқа тилда айтиш (таржима қилиш) мумкин эмас. Ташбиҳсиз (ўхшашсиз) ва кайфиятсиз (қандайлиги билинмайдиган) сўзларини қўшиб, яъни “Аллоҳ таолонинг бирор нарсага ўхшамайдиган, қандайлиги билинмайдиган юзи учун”, дейиш мумкин.
У яқинлаштирур ва узоқлаштирур. Аллоҳ таоло кимни Узига яқинлаштирган бўлса, дарҳақиқат, уни пешво қилиб, олдинга ўтказибди. Кимни ўзидан узоқлаштирса, албатта, уни орқага сургандир. У Зот пайғамбарларини ва авлиёларини Узига яқин қилиб, уларни ҳидоят қилиб, пешво қилди. Душманларини эса Узидан узоқ тутиб, улар билан Узининг ўртасида парда тортиб, уларни орқага сурди.
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Ким Аллоҳнинг китобини ўрганиб, сўнгра ундаги нарсаларга эргашса, Аллоҳ уни дунёда залолатидан ҳидоятга йўллайди ва Қиёмат куни ёмон ҳисоб-китоб қилинишдан сақлайди», дедилар. Бошқа бир ривоятга кўра эса: «Ким Аллоҳнинг китобига эргашса, дунёда адашмайди ва охиратда бахтсиз бўлмайди», дедилар ва ушбу: «Ким Менинг ҳидоятимга эргашса, у йўлдан озмас ва бахтсиз бўлмас»,(Тоҳо сураси, 123-оят.) оятини тиловат қилдилар (Розийн ривоят қилган).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: Иймон етмиш неча шўъбадир. Уларнинг энг афзали «Лаа илаҳа иллаллоҳ» дейиш, энг қуйиси эса, йўлдан озор берадиган нарсани олиб ташлашдир. Ҳаё ҳам иймондан бир шўъбадир» (Муттафақун алайҳ).
Оиша розияллоҳу анҳо айтади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир иш қилдилар ва бунга рухсат бердилар. Бир қавм ундан ўзларини тийдилар. Бу нарса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга етиб борди. Шунда у зот хутба қилдилар. Аллоҳга ҳамд айтиб, сўнг шундай дедилар: «Бу қавмларга нима бўлдики, мен қиладиган ишдан ўзларини тийишмоқда?! Аллоҳга қасамки, албатта, мен уларнинг (орасида) Аллоҳни энг яхши танийдиганиман ва У Зотдан энг кўп қўрқадиганиман» (Муттафақун алайҳ).
Фиқҳий мазҳаблар тарихи Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларига боғлиқдир. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётлик пайтларида шариатга боғлиқ барча масалаларнинг ечими ўзларидан сўралар ва У зотнинг сўзлари масалага охирги нуқтани қўяр эди.
Янгиликлар
- Эрон Исроилнинг ҳаво мудофаасини бузди – Исроил ракеталари ўзларининг дабдаласини чиқармоқда
- Эрон етакчиси Ҳаманий нишондами? Трамп: Қаерда яширинганини биламиз
- Ғазода қурбонлар сони 54 900 нафарга яқинлашмоқда: Исроил тажовузи давом этмоқда
- Дунёда биринчи марта Эрон армияси Исроил режимининг иккита F-35 қирувчи самолётини уриб туширди
- КСИР: «Яқин орада “Хайбар” ракетаcини учирамиз ва бутун дунё ларзага келади»
