354-боб. Аёл кишига оиласидан бирор киши ўлса, уч кундан кўп аза-мотам (хафалик либосини кийиб, зийнатни тарк) қилиши ҳаромлиги ҳақида (лекин эри ўлса, тўрт ой-у ўн кун идда ўтириши лозим)
- Душанба, Окт 24 2022
- 16558 марта кўрилди
1773/1. Зайнаб бинти Абу Саламадан розияллоҳу анҳу ривоят қилинади: «Мен мўминалар онаси Умму Ҳабиба ҳузурларига оталари Абу Суфён ибн Ҳарб вафот этганларида кирсам, Умму Ҳабиба розияллоҳу анҳу сариқ рангли хушбўй суюқлик келтиришни буюрдилар. Ва у хушбўй нарса келтирилганда хизматкор қизга ҳамда ўзларининг икки яноқларига суртдилар. Кейин Умму Ҳабиба розияллоҳу анҳу: «Аллоҳ номига қасамки, менда ҳозир бу нарсани суртишга ҳожат йўқ. Лекин мен Расулуллоҳнинг соллоллоҳу алайҳи васаллам минбарда туриб: «Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирган аёлга бирор кишиси вафот этса, уч кечадан кўп аза-мотам (хафалик либосини кийиб, зийнатни тарк) қилиши ҳалол эмас. Лекин эри вафот этса, тўрт ой-у ўн кун идда ўтиради», деб айтганларини эшитганман», дедилар».
Зайнаб бинти Абу Салама розияллоҳу анҳу: «Кейин Зайнаб бинти Жаҳшнинг ҳузурларига инилари вафот этганида кирсам, бу саҳобия аёл ҳам хушбўй нарса келтиришни буюрдилар. Қачонки, у нарса олиб келинганда, ўша нарсадан суртиб: «Аллоҳ номига қасамки, ҳозир бу нарсани суртишга ҳожат йўқ. Лекин мен Расулуллоҳнинг соллоллоҳу алайҳи васаллам минбарда туриб: «Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирган аёлга бирор кишиси вафот этса, уч кундан кўп аза-мотам қилиши ҳалол эмас. Лекин ўз эри вафот этса, тўрт ой-у ўн кун идда ўтиради», деб айтганларини эшитдим», дедилар». Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари.
Фойда: демак, ўз эридан бошқа шахс вафот этса, аёлларга фақат уч кун аза-мотам қилишга рухсат берилмоқда. Лекин ундан зиёдаси ман этилган. Аммо ўз эри вафот этган хотинлар тўрт ой-у ўн кун идда ўтиришади.
Идда – эри ўлган аёлнинг бошқа эрга тегиши мумкин бўлмаган муддат. Идданинг ҳикматларидан бири ҳомила бор-йўқлигини билиб, наслнинг эгасини аниқлашдир. Ҳамда Ислом шариати эрнинг аёл устидаги ҳаққи ҳаттоки вафотидан кейин ҳам борлигини эътироф этишидир. Ҳа, Ислом насл мусаффолигини мана шундай таъминлайди.