close

Sign In

close

Register

All fields are required(*).

Саудия Арабистони ва Россия ўртасидаги нархлар урушида янги раунд

"Саудия Арабистони бозорни арзон нефтга тўлдириб юборяпти. Бошқа араб ишлаб чиқарувчилари ҳам унинг ортидан келяпти. Россия билан муросага келиш эҳтимоли тобора узоқлашиб боряпти", - деб ёзади немис нашри Handelsblatt. "Ҳафта бошида Саудия Арабистони ва Россия ўртасидаги нефт келишмовчилиги оқибатида жаҳон биржаларида кескин инқироз бошланди. Кўплаб инвесторлар вазият ёмонлашгандан сўнг, ақл-идрок ўз жойига қайтади деб умид қилишди".

"Бироқ, нефт урушидаги низолашаётган томонлар қуролсизланиш ўрнига, қуролланишни давом эттирмоқдалар," дейди журналистлар Якоб Блюме ва Ханс-Петер Зибенхаар: "Чоршанба куни Саудия Арабистони Saudi Aramco давлат коцернида ишлаб чиқаришни 30 фоизга ошириш  ва нефт қазиб олишни кунига 13 миллион баррелга оширилишини эълон қилди. Шундай қилиб, қироллик яна дунёдаги энг йирик нефт ишлаб чиқарувчисига айланади ва АҚШни ортда қолдиради. "
"Бу қадам шуни кўрсатадики, нефт бозорида улушлар учун мисли кўрилмаган кураш бошланди. (...) Яқинда Россия ҳам нефт қазиб олиш ҳажмини оширганини эълон қилди. Чоршанба куни ОПEК мамлакатлари Нигерия ва Бирлашган Араб Амирликлари нархлар урушига киришди."
"Бу содир бўлаётган воқеалар кўплаб нефт қазиб олувчи давлатларда иқтисодий бузилишларга олиб келиши мумкин ва АҚШнинг сланецли нефт компанияларини кредит сиқувига олиб келиши мумкин. (...) «Қора душанба» куни нефт нархи 30% га тушгандан кейин, ҳафта давомида бу йўқотишларнинг бир қисми тикланди. ОПEК ва Россия нефтнинг ҳаддан ташқари кўпайишининг олдини олиш учун музокаралар столига қайтишига умид ҳали ҳам бор эди, аммо Саудия Арабистони ишлаб чиқаришни кўпайтириши ҳақидаги эълон ушбу умидни барбод қилди", - дейилади мақолада.
"Энг ёмони ҳали ўтиб кетгани йўқ", - дейди Джованни Стауново, фойдали қазилмалар бўйича UBS эксперти. Унинг айтишича, нефт «босиши» шундоқ ҳам тўлиб ётган бозорга жиддий зарба беради. Экспертнинг фикрига кўра, июн охирига келиб Brent маркали нефть 30 долларгача, WTI - 28 долларгача пасаяди", - хабар қилади нашр.
"Саудияликлар учун ушбу нарх уруши жуда оғриқли, - қайд қилади макола муаллифлари. - (...) Эълон қилинган кунига 13 млн баррель нефть қазиб чиқаришга Saudi Aramco фақат янги нефт қудуқларига ва ишлаб чиқариш қувватларига миллиардлаб доллар киритиш йўли билангина эришиши мумкин – ва бу 2016 йилдан буёғига кузатилмаган паст даражадаги нархда". "Агарда қисқа муддат ичида нефть нархи тикланмаса, Форс кўрфази мамлакатларининг давлат молиясига қарата кучли зарба берилиши эҳтимоли бор", - огоҳлантиради Дубайдаги Franklin Templeton молия-инвестиция компаниясининг Яқин Шарқ бўйича эксперти Салах Шамма.
Бироқ бозор улуши учун курашда Саудия Арабистони валиаҳд шаҳзодаси Муҳаммад бен Салмон, афтидан, давлат ғазнаси учун йўқотишларни ҳам ҳисобга олган ҳолда ва-банк боришга қарор қилган кўринади.
"Бироқ, Шаммнинг сўзларига кўра, Форс кўрфази мамлакатлари узоқ вақт давом этган нархлар урушига бардош беришга тайёр. 2014 йилдаги сўнгги нефт зарбасидан кейин кўплаб ҳукуматлар ўз молияснии тартибга солиб олди, харажатларни қисқартиришни, субсидияларни бекор қилишни, солиқларни жорий этишни ёки солиқларни кўпайтиришни ҳал қилишди. "Бизнинг валюта заҳираларимиз жуда кўп." Бизнинг прогнозимизга кўра, Саудия Арабистони ўз стратегиясини бажаради ва Форс кўрфази бошқа давлатлари уни қўллаб-қувватлайди "деди Шамм. Россия, унинг фикрича, нарх урушига бироз яхшироқ тайёр, лекин у ерда ҳам, нефт нархларининг пасайиши изсиз ўтмайди, долларга нисбатан рубл бир неча кундан бери пасайиб бормоқда, Россиянинг энг йирик нефт консцерни "Роснефт" нинг аксиялари нархи ҳафта бошидан буён деярли 30% га пасайган ", деб ёзади газета.
"Бироқ, JBC Energy Вена энергетика компанияси асосчиси Йоханнес Бенинья фикрига кўра, нефт нархи коллапси давом этишининг олдини олиш учун турли опциялар мавжуд. "Имкониятлардан бири Саудия Арабистони ва Россия ўртасида келишув ёрдамида ОПЕК+ ни сақлаб қолишга уриниш ҳисобланади, - деди Бениньи. - Путин ва Муҳаммад бен Салмон аралашишлари мумкин бўларди".
Бироқ, ўтган ҳафта охирида ОПEК + йиғилишида икки мамлакатнинг энергетика вазирлари юзма-юз келишмасдан муросага келиш учун ҳақиқий имкониятга эга эмас эди, деб ёзади газета.
"Бениньи энергетика вазирларидан бири ўзгариши мумкинлигини истисно қилмайди. (...) Вена инсайдерларининг сўзларига кўра, Абдулазиз бин Салмон Саудия Арабистони Энергетика вазири лавозимини эгаллаганидан сўнг, ОПEК + доирасидаги алоқа жуда мураккаб бўлган (.) ..) Новак ва собиқ Энергетика вазири Холид Ал-Фалиҳ ўртасидаги муносабатлар анча муваффақиятли деб ҳисобланарди"
"Нефт инқирозидан чиқишнинг яна бир йўли - бу ОПEКнинг якка тартибдаги саъй-ҳаракатлари." ОПEК + нинг қулаши ОПEКнинг қулашини англатмаслиги керак ", дейди Бениньи. 14 давлатни бирлаштирадиган нефть картели ичида  нефть қазиб чиқаришни қисқартириш ҳақида муроса, унинг фикрига кўра, нархларнинг ҳалокатли даражада тушиб кетишидан сўнг бозорни барқарорлаштириши мумкин. Аммо бунга вақт керак бўлади ", деб ёзади нашр.
Шу муносабат билан Бениньи ОПEКнинг 3-6 мамлакати нефт қазиб олишни қисқартиришга рози бўлишини истисно қилмайди.
"Охир оқибатда ҳамма ютқазади", - деди хомашё саноатида ихтисослашган " Deutsche Rohstoff AG " компанияси раҳбари Томас Гутшлаг. - Ҳам ОПEК, ҳам Россия учун нефт нархи анча юқори бўлиши керак. Унинг сўзларига кўра, руслар танловга эга: кунига 10,5 миллион баррелни 60 долларга ёки 11 миллион баррелни ярим нархга сотиш. "Тижорат ҳақида озгина маълумотга эга бўлган ҳар бир киши бунинг маъноси йўқлигини тушунади", деди Гутшлаг.
"Нархлар уруши Американинг нефть саноатини ҳам ларзага солди", дейди у. "Бу соҳада нотинчликлар ҳукм сурмоқда. Шубҳасиз, бу кўп одамларни безовта қилади "дейди мутахассис.
"Муаммо шундаки, кўплаб сланецли нефт компаниялари ўзларининг жадал ўсишини катта қарзлар билан молиялаштирдилар. (...) Бироқ, ўтган ҳафта ОПEК + музокаралари бузилишидан олдин, тобора кам инвесторлар Америка сланец нефт компанияларига капитал беришга тайёр эдилар. (...) Техас ва қўшни штатлардаги синиш технологиясининг авж олиши АҚШга бир неча йил ичида энг йирик нефтни импорт қилувчидан дунёдаги энг йирик нефт ишлаб чиқарувчиси даражасига кўтарилишига имкон берди. (...) Бироқ, ўсиш сезиларли даражада секинлашди. "
"Американинг сланецли нефт компаниялари инвестицияларини қисқартиришга мажбурлар (...)", дейди Гутшлаг. Шу сабабли, Саудия Арабистони тез орада АҚШни дунёдаги энг йирик ишлаб чиқарувчи мавқеига ўзгартириши мумкин ", деб ёзади Handelsblatt.

Манба: Handelsblatt
Абу Муслим таржимаси

Мақола жойлаштирилган бўлим: Иқтисод
Абу Муслим

ИсламОнлайн.Уз сайтининг
Бош муҳаррири

Сайт: www.islamonline.uz
Switch mode views:
  • Font size:
  • Decrease
  • Reset
  • Increase