Илмнинг фатво бергувчига зарурлиги
Илми мустаҳкам бўлган, динни билган олимдан бошқаси муфтий бўлиши жоиз эмасдир.
Қайтарилганларни ташлаш афзалми ёки ибодатларни қилишми?
Баъзилар: Буюрилган ишларни қилишдан аввал қайтарил ганлардан қайтиш муҳимроқдир, дейдилар ва бунга Нававий ўзининг қирқ ҳадис китобида, ибн Ражаб шарҳ қилиб келтирилган иттифоқ қилинган саҳиҳ ҳадисни далил қилиб келтирадилар: “Сизларни бирор нарсадан қайтарсам қайтинглар, агар сизларга бирор ишни буюрсам уни қўлдан келганча бажаринглар”. Улар бу ҳадисдан қайтарилган нарсадан қайтиш буюрилган ишни қилишдан аввал туриши мурод деб айтадилар. Чунки наҳий ҳеч қандай гуноҳ қилишга рухсат бермайди. Амр эса имкон борича қилинади. Бу гап имом Аҳмаддан ҳам ривоят қилинган.
Қуръон ва суннатнинг вақтга бўлган эътибори
Қуръон ва суннат вақтга турли тараф ва бир неча суратларда эътибор қаратади.
Энг афзал дунёвий амаллар
Олимлар ўртасида уч касб дехқончилик, ишлаб чиқариш, тижорат шулардан қайси бири савоблироқ экани ҳақида ихтилоф бўлди. Бу уч касбнинг ҳар бири ҳақида ҳадис ворид бўлган. Деҳқончилик ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Бир мусулмон экин экиб, эккан экинининг ҳосилидан қуш, инсон, ҳайвон еса бу ўша деҳқон учун садақадир”.
Ишни кейинга суришнинг офатлари
Ишни кейига суриш, бугунги ишни эртага қолдиришнинг кўп офатлари бордир:
Биринчиси: Сен эртага бор эканлигингга кафолат бера олмайсан.
Илм ва фикр майдонидаги бирламчи вазифалар
Илмни амалдан муқаддам қилиш жуда муҳимдир. Зеро, илм амалдан аввал туради, у амалнинг йўлбошчисидир. Муоз ривоят қилган ҳадисда айтилади: “Илм имомдир. Амал эса унинг тобеъсидир”.
Мусулмоннинг кунлик ҳаёт тартиби
Умрига барака берилишини истаган банда кунлик ҳаётини Исломий ҳолда ўтказиши даркор. Бунинг учун эрта туриб, эрта ухлаш керак.
Эзгуликка шошилмоқ
Вақтнинг қийматини қадрлайдиган, унга аҳамият берадиган инсон ўша вақтни имкон борича эзгу ишларга ишлатмоғи даркор. Лекин бу эзгуликни дангасалик билан, бир қилиб, бир қилмай, ёки кейинга суришлик билан бўлиши ярамайди. Шоир айтади:
Англашнинг ёдлашдан афзаллиги
Гап амалдан илмнинг афзаллиги ҳақида кетар экан, яна бир муҳим иш ҳақида айтмоқчимиз. Бу билим илми ривоят илмидан афзаллигидир. Бошқача айтганда, илм, билимнинг қуруқ ёдлашдан афзаллигидир. Зеро, ҳақиқий илм тушуниш ва ўзлаштиришдагина гавдаланади.
Ҳаром қилинган нарсаларнинг кичиклари
Гуноҳи кабиралардан сўнг энди навбат ҳаромлиги қатъий бўлган гуноҳи сағираларга. Бирор инсон ҳеч бир замон гуноҳи сағиралар қилишдан саломат бўла олмайди. Шунинг учун ҳам у гуноҳи кабиралардан фарқланади. Беш вақт намоз, жумъа намози, рамазондаги рўза ва кечалари қилинган ибодатлар мана бундай кичик гуноҳларни ўчириб юборади. Саҳиҳҳадисда келади: “Беш вақт намоз, жумъа намози, рамазон рўзаси модомики гуноҳи кабиралар бўлмаса бир-бирларини орасидаги гуноҳи сағираларни ўчиради”.