Ислом (878)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
Қозининг олдида бировда ўзининг ҳақи борлиги тўғрисида хабар бериш даъводир. Мисол учун Содирнинг “Аҳмад мендан қарздор, унда менинг 10000 сўм ҳақим бор”, дейиши даъво ҳисобланади. Бу ҳолатда Содиқ даъвогар, Аҳмад эса даъво қилинган шахс ҳисобланади.
У мутлақ ҳоким ва ҳукмига бўйсуниладиган қозидирки, Унинг ҳукмини бирорта рад қилувчи бўлмас, қарорига бирор тафтипгчи топилмас.
Унинг бандалари ҳагргдаги баъзи ҳукмлари ушбудир:
Оятал курсийнинг нега Қуръоннинг саййиди дейилиши ҳақида ҳеч ўйлаб кўрганмисан? Агар ўзинг фикрлаб сабабини топишга ожизлик қилаётган бўлсанг, у ҳолда, бизнинг Оятал курсийнинг қисмлари ва даражалари ҳақида ёзганларимизга бир назар сол! Биз бу мавзу билан боғлиқ маърифатуллоҳни, Аллоҳнинг зот ва сифатларини билиш ҳақида баён қилдик. Бу масалалар Қуръон илмларининг энг улуғ ғоясидир. Бошқа илмларни ўрганишдан мурод айнан шу илмни (Аллоҳнинг зот ва сифатларини) билиш. Лекин бу илмдан мурод фақат шу илмнинг ўзидир.
У барча нарсани мушоҳада тртладиган ва кўриб турган Зотнинг васфидир. Ҳаттоки ер остидаги нарсалар ундан яширина олмас. Унинг кўриши кўзу қабоқдан пок - муназзаҳдир ва инсоннинг кўзида акс этганидек сурату рангларнинг жилоланишига муҳтож бўлмоқдан ҳам муқаддасдир. Чунки жилоланиш таъсирланувчи ва ҳудус тақазо этадиган ўзгаришдир.
У ҳар қандай масмуъ-товушни нақадар махфий бўлсада, эшитадиган Зотдир. Ҳатто қоронғу кечада қора тош устидаги қоп-қора чумолининг ҳаракатини ҳам сезур. Ҳамд айтувчилар ҳамдини эшитиб, уларни мукофотлаб, дуо қилувчилар дуосин эшитиб ижобат этур.
У мулкни хоҳлаган кишига берадиган ва хоҳлаган кишидан олиб қўядиган зотдир.
Аллоҳни қўйиб, ибодат қилаётган бутларнинг мисоли Қуръонда бир чақа ёки бошоққа ҳам кучи келмайдиган қарам қулга ўхшатилади: “Аллоҳ шундай бир мисол келтирур: ҳеч нарсага кучи етмайдиган қарам қул билан Биз ўз тарафимиздан яхшигина ризқ бериб, ўша ризқдан яширин ва ошкора эҳсон қилаётган (ҳур) киши баробар бўладими?! Ҳамд Аллоҳга (хос)дир. Лекин уларнинг аксарияти (буни) билмайдилар” (Наҳл, 75).
Бемор тамоман туролмаса ёки қаттиқ оғриқ туфайли туриши қийин бўлса, ёхуд касаллигининг кучайиши ва узоққа чўзилишидан қўрқса, намозини ўтириб, руку ва сажда қилган ҳолда ўқийди. Ўзига энг қулай шаклда ўтиради. Булардан бошқа ҳолларда кучи етганича тик туриб ўқийди.
Олимлар ўртасида уч касб дехқончилик, ишлаб чиқариш, тижорат шулардан қайси бири савоблироқ экани ҳақида ихтилоф бўлди. Бу уч касбнинг ҳар бири ҳақида ҳадис ворид бўлган. Деҳқончилик ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Бир мусулмон экин экиб, эккан экинининг ҳосилидан қуш, инсон, ҳайвон еса бу ўша деҳқон учун садақадир”.
Дажжолнинг, Яъжуж ва Маъжужнинг чиқиши (пайдо бўлиши), қуёшнинг мағрибдан чиқиши, Исо алайҳиссаломнинг осмондан тушишлари ва саҳиҳ хабарларда келган қиёматнинг бошқа белгилари ҳақдир, бўлажакдир. Аллоҳ таоло хоҳлаган бандасини тўғри йўлга бошлайди.
У кофирларни бахтсиз қилиб, мартабасини туширадиган ва мўъминларни бахтли этиб, даражаларини кўтарадиган Зотдир. У дўстларини ўзига яқинлаштириш билан мартабасини кўтарар ва душманларини узоқлаштириш билан туширар.
У ажал етганида руҳларни жасаддан олувчи ва ҳаёт беришни истаган чоғида уларни жасадларга ёядиган Зотдир; бойлардан садақаларни олур ва заифларга ризқларни улашур ҳеч қандай эҳтиёж қолдирмасдан бойларнинг ризқини кенг қилур ва ҳеч бир тоқат етмайдиган даражада камбағаллар ризқини узар.