Ислом (878)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
Савол: Бундан аввалги боб қабр азоби ҳақида эди. Боблар кетма-кетлигида ҳам ўзаро бир-бирига боғлиқлик бўлади. Шу сабабдан бу бобнинг аввалги бобга қандай алоқаси бор?
Бу қисм даъват қилинган Зотни танитилиши ҳақидадир. Бунда маърифатуллоҳ - Аллоҳни англаш илми шарҳланади. Бу эса забаржаддир. Қуйидагилар бу маърифатни ташкил этади:
У жалол васфлари билан сифатланган Зотдир. Жалол васфлари бойлик, мулк, тақаддус (қудс, мудаддаслик), илм, қудрат ва биз ушбу китобда зикр қилиб ўтган бошқа сифатлардир. Бас, буларнинг барчасини жамловчи зот Жалили мутлақ бўлиб, унинг жалолати мазкур сифатлардан бир миқдордан олган бўлади. Демак, мутлақ жалил фақат Аллоҳ таолодир.
Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳумо айтади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Умматимнинг бошига Бани Исроилнинг бошига келган нарса келади. Бу бир оёқ кийими иккинчи пойига баробар келганидек бир хилдир. Ҳатто улардан кимдир ўз онасига яланғоч ҳолида келган бўлса, албатта, умматим ичида ҳам мана шуни қилганлар бўлади. Дарҳақиқат, Бани Исроил етмиш икки миллатга бўлиниб кетган бўлса, менинг умматим етмиш уч миллатга бўлиниб кетади. Улардан бир миллатдан бошқа барчаси дўзахдадир». Улар сўрадилар: «У миллат қайсидир, эй Аллоҳнинг Расули?» У зот: «Мен ва саҳобаларим бўлган нарсада бўлганлардир», дедилар (Имом Термизий ривоят қилган).
Бас, унинг суннатлари икки қўлини ва фаржини ювмоғи ҳамда нажосатни кетказмоғи. Сўнг тоҳарат қилади. Аммо икки оёғини ювмайди. Кейин баданига уч марта сув қуяди. Сўнгра оёғини сув тўпланган жойдан бошқа ерда ювади.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қачон жунубликдан ғусл қилсалар, аввал икки қўлларини ювишдан бошлар эдилар. Сўнгра ўнг қўллари билан чап қўлларига сув қуйиб, фаржларини ювар эдилар. Кейин эса, намозга қиладиган тоҳаратларини бажарар эдилар. Сўнгра сувни олиб, панжаларини сочлари остига киритар эдилар. Токи, сув яхши етганига ишонганларидан кейин, бошлари устидан уч ҳовуч сув қуяр эдилар. Кейин қолган жасадларига сув қуяр ва охири оёқларини ювар эдилар». Бешовлари ривоят қилишган.
Пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг Меърож ҳақидаги хабарлари ҳақдир. Пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг Меърож ҳақидаги хабарларини ким инкор қилса, у адашган ва аҳли сунна вал жамоадан чиққан кишидир.
Эснаш ҳафсаласизлик, дангасалик белгисидир. Эснаш чарчоқни кучайтиради. Намозда ҳомуза тортиш эса, банданинг Парвардигори ҳузурида турганини ҳис этмаслик саналади. Қолаверса, эснаш шайтонга йўл беришдир. Абу Ссшд Худрий розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Агар биронтангиз эснаса, қўли билан оғзини ёпсин. Чунки шайтон (унинг ичига) киради” (Муслим, Абу Довуд, Аҳмад ривоят қилган).
Бу исм кифоя қилувчи маъносидадир. Бир нарсага кифоя қилувчи Зот унинг ҳасийби бўлади.
Бу сифатнинг маъноси озиқларни яратувчи ва уларни бандаларга етказувчи демакдир. Яъни таомларни баданга, маърифатни қалбга етказади. Бу исм Раззоқ маъносида бўлса-да, (ундан кўра хосроқдир, чунки ризқ озиқни ҳам, бошқа нарсани ҳам ўз ичига олади. Озиқ-овқат дегани эса бадан ўзини тутиб туриши учун кифоя бўларли нарсадир.
У ўта сақловчидир. Бу дастлаб ҳифз — сатрташ (сўзининг) маъноси тушунилгач англанади ва у икки йўлга кўра бўлади.
У кибриё эгасидир. Кибриё эса камоли зотдан иборатдир. Камоли зот деганда камоли вужуд тушунилади. Камоли вужуд эса икки маънога кўрадир.
У мартабаси устида бирор мартаба бўлмаган Зотдир. Барча мартабалар ундан пастдир. Сабаби, агар «Алий» сўзи олийлик калимасидан олинган бўлса, олийлик пастликнинг муқобилидадир. Бу эса даража, тарақиёт каби ҳис этиладиган ҳолатлар ва барча бир-бирининг устига қўйилган нарсаларда билинади. Аммо ақлий мартабаларда ўзгача тартиб бор: маконда устунлиги бўлган ҳар бир нарсада маконий олийлик ҳам бўлади ва мартабада устун бўлган ҳар бир нарса учун олийлик ичида бир олийлик бўлади. Ақлий даражалар ҳам ҳиссий даражалар каби мавҳум тушунчадир.
Ақлий даражага мисол қилиб сабаб ва мусаббиб, фоил ва мафъул, қобил ва мақул, комил ва ноқис ўртасидаги тафовутни келтириш мумкин.
Янгиликлар
- Magnum қозоқ тилини камситгани учун унга халқ бойкот эълон қилди
- Британия разведкаси: Украинада 200-250 минг россиялик аскар қириб ташланган
- АҚШ «Озодлик Радиоси»ни молиялаштиришни тўхтатди
- Аллоҳу Акбар! Надежда Кеворкова суд залида озод қилинди!
- АҚШ Ғазони тиклаш бўйича мусулмонлар режасини рад этди
