Забҳ қилинган Исмоил алайҳиссаломми ёки Исҳоқ алайҳиссаломми?
- Жума, Июл 08 2022
- 102 марта кўрилди
Илм аҳллари ўртасида Иброҳим алайҳиссалом Исмоил алайҳиссаломни қурбонлик қилганмилар ёки Исҳоқ алайҳиссаломни?, деган савол борасида ихтилоф мавжуд.
Жумҳур уламолар наздида у Исмоил алайҳиссалом эдилар ва мана шу гап саҳиҳдир. Бунга далил, Аллоҳ таоло фарзандни қурбонлик қилиш қиссасини баён қилиб давомида: “Биз унга Исҳоқнинг ва унинг ортидан Яъқубнинг башоратини бердик” дейди. Демак, оятдан маълум бўладики, қурбонлик воқеаси Исҳоқ алайҳиссаломнинг башоратидан олдин содир бўлган. Шу сабабли забҳ қилинган фарзанд Исҳоқ алайҳиссалом бўлиши ҳам мумкин эмас.
Иккинчи далил, бола забҳ қилинаётган вақтида ҳали балоғат ёшига етмаган эди. Чунки ояти каримада: “Қачонки бола Иброҳим алайҳиссалом билан бирга юрадиган ёшга етганда...” деб қайд этилган. Бу ҳолат эса балоғатга етишдан анча олдинги жараён. Бошқа тарафдан оятда Исҳоқ алайҳиссаломни соҳиби авлод бўлишлари, яъни Исҳоқ алайҳиссаломдан Яъқуб дунёга келиши баён қилинди. Демак, бундан Исҳоқ алайҳиссалом забҳ қилинмайди, балки унинг ортидан болалар дунёга келади, деган нарса маълум бўлади. Агар фаразан Исҳоқ алайҳиссалом забҳ қилинганларида, у кишида ва оталарида сўйиш натижасиз бўлиши маълум бўлар эди. Чунки Аллоҳ таоло Исҳоқ алайҳиссаломга Яъқуб алайҳиссаломнигн башоратини бериб турибди. Авлод эгаси бўладиган бола қандай қилиб ўлиши мумкин? Яна бундай ҳолатда Аллоҳнинг “Бу улкан имтиҳон бўлди”, деган гапи қаёқда қолади. “Сиз сўйиб кўраверинг бола барибир ўлмайди, ҳали фарзандлар отаси бўлади”, дегандай бўлиб қолмайдими? Исмоил алайҳиссаломга эса бундай башорат йўқ эди. Шу сабабли ҳам маълум бўлдики забҳ қилинган бола Исмоил алайҳиссаломдир.