Путин ва унинг шериклари бутун дунё олдида шарманда бўлади: Европа Иттифоқи Украинадаги ҳарбий жиноятлар учун Россиянинг юқори раҳбариятини жавобгарликка тортадиган махсус судни ташкил этишга тайёрланмоқда.

Европа Иттифоқи Путин ва бошқа юқори мартабали Кремль амалдорлари устидан суд қилиш учун трибунал ташкил этиш бўйича якуний сиёсий қарорни тайёрламоқда. Суд Украинага бостириб кириш ва тинч аҳолига қарши ҳарбий жиноятларни содир этишни тергов қилади. Бу ҳақда Bloomberg ёзмоқда.
Европа Иттифоқининг ташқи ишлар бўйича вакили Кая Каллас хабар қилганидек, Европа Иттифоқи ва Украина Владимир Путин ва унинг атрофидагиларни Украинага кенг кўламли бостириб киришни ташкил қилганлик учун жавобгарликка тортиш учун махсус суд ташкил этилганини расман эълон қилади.
"Урушни бошлаганлар жавобгарликдан қочиб қутула олмайди. Улар содир этилган жиноятлар учун жавоб беришлари керак", - деди Каллас Варшавада Европа Иттифоқи ташқи ишлар вазирлари учрашувидан сўнг журналистларга.

Путиннинг тарихий шармандалиги

Трибуналнинг ташкил этилиши Путин учун сиёсий ва ахлоқий зарба бўлади. Халқаро ҳамжамият уни мамлакат раҳбари сифатида эмас, балки ҳарбий жиноятлар ташкилотчиси сифатида тан олади. Суднинг ўзи унинг ва унинг атрофидагиларнинг устида осилиб турадиган абадий шармандалик бўлиб қолади.
Яқин келажакда Путин жисмонан айбланувчилар курсисида ўтирмаса ҳам, унинг исми инсониятга қарши жиноятлар билан боғланади. Трибунал бу мақомни халқаро даражада мустаҳкамлайди ва уни кўпгина цивилизациялашган мамлакатларда номақбул меҳмонга айлантиради.

Саналарнинг рамзий мослиги

Трибуналнинг ташкил этилиши ҳақидаги баёнот 9 май - Москвада Ғалабанинг 80 йиллигини нишонлаш кунида янграши кутилмоқда. Бу ўтмишдаги ғалабалар ҳозирги жиноятларни оқлай олмаслигининг рамзи бўлади.

Европа суди урушни бошлаганлик учун юридик жавобгарликни ўрнатишнинг сўнгги қадами бўлади. Якуний қарор келаси ҳафта Люксембургда бўлиб ўтадиган Европа Кенгаши йиғилишида қабул қилинади.

Нима учун махсус трибунал керак

2022 йилда Украина ҳудудида Россия ҳарбийларининг ваҳшийликлари далиллари пайдо бўла бошлаганидан сўнг, халқаро ҳуқуқшунослик ҳамжамияти трибунал ташкил этиш заруратини англади. Халқаро жиноий суд (ХЖС) аллақачон Путинни ҳибсга олиш учун ордер берган, аммо у мамлакатнинг юқори раҳбарияти ҳаракатларини эмас, балки аниқ жиноятларни тергов қилмоқда.

Махсус суд сиёсий қарор қабул қилганларни жавобгарликка тортиш орқали ҳуқуқий бўшлиқни бартараф этишга имкон беради. Бу дегани, айбланувчилар курсисида фақат ижрочилар эмас, балки Кремлнинг юқори мансабдор шахслари, жумладан, ташкилотчилар ҳам бўлади.

АҚШ четда қолмоқда

Суднинг ташкил этилиши халқаро қийинчиликларга дуч келиши мумкин: Bloomberg таҳлилчиларининг фикрича, АҚШ президенти Дональд Трамп бу ташаббусни қўллаб-қувватлаши даргумон. Шундай бўлса-да, Европа мамлакатларининг аксарияти якуний сиёсий маъқуллашни беришга тайёр.

Адолатнинг рамзий ғалабаси

Суднинг ташкил этилиши Путиннинг зудлик билан ҳибсга олинишига олиб келмаса ҳам, жараённинг ўзи муҳим воқеа бўлади. Тарихда у ўз мамлакатини зўравонлик ва вайронгарчилик йўлига олиб кирган раҳбар - ҳарбий жиноятчи сифатида қолади. Бу ювиб бўлмайдиган тамғадир.

Европа Иттифоқининг қарори мақоми ва лавозимидан қатъи назар, юқори раҳбарлар инсониятга қарши жиноятлари учун жавоб берадиган прецедентни яратади. Путин бу тамға билан яшашга мажбур бўлади ва унинг исми аллақачон тарихга ҳарбий жиноятчи сифатида киритилганини англайди.