«Диний экстремизм» тушунчасини таърифлаш ва унинг сабабларини очиб бериш

1-қисм. Экстремизм: ҳақиқат ва уйдирма айбловлар

Диний экстремизм тушунчасининг таърифи

КИРИШ

Аллоҳга ҳамду-санолар бўлсин. У танлаган бандаларига саломлар бўлсин. Мен аввалроқ ушбу мавзудаги ишларимни "Ал-Умма" журналида иккита мақолада (журналнинг ҳижрий 1401 йил Рамазон ва Шаввол ойлари учун сонларида) «Ислом ёшларининг уйғониши - (миллатнинг) тикланиши намоён бўлиши, уни бошқариш керак, аммо қарши туриш эмас» сарлавҳаси остида нашр этган эдим.

Исломдан, мусулмон ўлкалардан йироқда яшайдиган одамларнинг дилларидаги Исломга бўлган ошнолик ҳар қачон зиёда бўлар экан, ҳар қачон уларнинг ақллари унга кўпроқ юзланар, у ҳақда тааммул қилар, унинг асосий принсипларидан кўпроқ қаноатлана бошлар экан, ушбу диннинг душманларидаги адоват ҳам кучая бошлаши, дилларидаги Исломга бўлган нафрат, кек ва ғазаблари янада авжига чиқиши ҳақиқатдан кишининг назарини ўзига тортадиган ишлардандир.

"Яҳудий экстремизми" – бу таъриф ҳозирги кунда маргинал антисемит ултра-сўл ОАВда эмас, салобатли ғарб шарҳловчилари томонидан тобора кўп фойдаланилмоқда. Бунда оз эмас, кўп эмас, нақ Исроил бош вазири Биньямин Нетаняху сиёсатига нисбатан.

Экстремизм ҳақида Россия қонуни диний фаолиятни қонун доирасидан четга чиқариб қўяди. Бу ҳақида БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича Олий комиисари Мишель Бачелет баёнот берди. Инсон ҳуқуқлари бўйича кенгашда «Иегова шоҳидлари» (РФ ҳудудида тақиқланган ташкилот) Орлов гуруҳ раҳбари Деннис Кристенсенга чиқарилган ҳукмга шу тариқа жавоб қйтарилди.

РФ ИИВ бош бошқармаси «Э» минтақавий марказларига (экстремизмга қарши кураш бўйича марказларга) "ВКонтакте" ижтимоий тармоғи, Viber ва WhatsApp оммавий мессенжерлари, шунингдек, Telegram-каналлардаги оммавий пабликлар маъмурларининг (админларининг) муфассал рўйхатини тузиш топшириғини берди.

Душанбе шаҳрида имомлар ўз оилалари билан биргаликда халқаро террорчи ташкилотлар таъсирига учраган тожикистонликлар ҳақида ҳикоя қиладиган «Гумрохон» («Гумроҳлар») спектакли намойиш этилди. Республика ҳукумати ҳузуридаги Дин, урф-одатлар, анъаналар ва маросимларни тартибга солиш Қўмитаси матбуот котиби Афшин Муқим сўзларига ҳавола қилган ҳолда хабар беради "Ахбор".

Динни ниқоб қилиб ва Аллоҳ таолонинг номи билан одамларни ўлдираётганларни қандай тушуниш мумкин? Уларни ақлдан озган ёки уларнинг болалиги қийинчиликда ўтган ёки бўлмаса мусулмонларни ёмонотлиқ қилиш учун уларга катта пул тўланган ёки мусулмонлар яшайдиган ҳудудларни босқинчилар ишғол қилиши ёки мусулмонларни атайин обрўсизлантириш учун қилинмоқда деб қўйиш энг осон жавоб бўлар эди.

Россия Федерацияси президенти Владимир Путин РФ ЖК 282-моддаси (Нафрат ёки хусумат уйғотиш, шунингдек, инсон қадр-қимматини камситиш) билан жазоланадиган ҳаракатлар учун бериладиган жаззони юмшатиш ҳақида таклиф билан чиқди.