Қирғизистон Хитой корхоналари хавфсизлигини таъминлашга ваъда бериб, Пекиндан ташқи қарзни тўлашни енгиллаштиришни яна бир бор сўради. Бу ҳақида Қирғизистон ташқи ишлар вазирлиги матбуот хизматига таянган ҳолда «Фергана» сайти хабар бермоқда.

Хитойда йирик масжид хитойлаштирилди, мусулмонлар ва сайёҳлар учун таниб бўлмас даражага келиб, меъморий кўринишидаги ўзига хос хусусиятларини йўқотди. Бу сафар Нинся-Хуэйского автоном райони пойтахти Инчуан шаҳридаги Нангуан масжиди «хитойлаштириш» жараёнини бошидан кечирди.

Хитойда сўнгги бир неча ой ичида энг йирик коронавирус эпидемияси Шинжондаги фабрикада рўй берди, бу уйғур аҳолисига нисбатан репрессив коммунистик сиёсат ва мажбурий меҳнат билан боғлиқ. Ўтган ҳафта Шинжон жанубидаги Шуфу округида қайд қилинган 180 дан ортиқ Covid-19 ҳолати 2018 йилда «қашшоқликка қарши кураш» - тадқиқотчилар ва ҳуқуқ ҳимоячилари мажбурий меҳнат деб атайдиган кампания доирасида қурилган фабрика билан боғлиқ бўлиши мумкин. 

Хитой ҳукумати мамлакат мусулмонлари учун ҳаж зиёратини ташкил этиш ва ўтказиш қоидаларига ўзгартиришлар киритди. "Times" газетаси хабар қилишича, мусулмонлар учун муқаддас жойларга хусусий ҳаж сафарлари уюштириш энди тақиқланади ва бундай тадбирларнинг барчаси Хитой Давлат Ислом уюшмаси орқали рўйхатга олиниши керак.

Сешанба куни Россия ва Хитой ҳуқуқ ҳимоячилари фаоллари томонидан дунёдаги энг шафқатсиз инсон ҳуқуқлари бузувчиларидан бири сифатида таърифланганига қарамай, БМТ инсон ҳуқуқлари Кенгашининг сўнгги аъзоларига айланди. Бироқ, инсон ҳуқуқлари учун курашнинг яна бир "кашшофи" - Саудия Арабистони аъзоликка аризасини амалга ошира олмади.

Хитой ташқи ишлар вазирлиги Шинжонда Уйғур халқининг маданий меросини йўқ қилиш сиёсатини амалга ошириш айбловларини рад этди, деб хабар бермоқда Reuters. Аввалроқ Австралия стратегик сиёсат институти (ASPI) Хитой режимини мусулмон озчилигининг маданий меросини йўқ қилиш режаларида айблаган эди.

Хитой ҳукумати Шинжонда сиёсий қайта таълим лагерлари деб аталмиш кўлами "қайта ўқитилган" уйғурлар жамиятга қайтиши билан камайиб бораётганини даъво қилмоқда, аммо мустақил ташкилотлар томонидан ўтказилган текширувлар қарама-қарши тенденцияни кўрсатмоқда - мусулмон минтақадаги лагерлар тармоғи кенгайишда давом этмоқда.

Хитой ҳукумати Шинжондаги Уйғур мусулмон озчиликларига зулм ўтказиш чоралари билан чеклангани йўқ - Коммунистик партия Исломга эътиқод қилувчи яна бир халқни таъқиб қилишга киришди. Ҳозирда Хайнан оролида яшовчи уцул этник озчилик вакиллари таъқиб ва кузатувлардан шикоят қилмоқда, дея хабар бермоқда IslamNews сайти France24.га таяниб.

Хитой шимоли-ғарбидаги Шинжон ҳукумати этник уйғурларга кундалик фарз намози бажаришни тақиқлаб, фақат 65 ва ундан катта ёшдаги одамларга диний мажбуриятларни бажаришга рухсат берди. Бу ҳаракат ҳар йили 18 ёшгача бўлган уйғур болалари учун диний таълим ва Рамазон рўзасини тақиқлашни ўз ичига олган, шунингдек, масжидларга кириш тақиқланган исломий амалларга нисбатан чекловларни янада кучайтирмоқда.

АҚШ ва Хитой ўртасидаги совуқ уруш дунёни келгуси ўн йилликларда инсониятнинг ривожланишини белгилайдиган "тартибсизлик" даврига олиб келади ва эҳтимол, бундан ҳам узоқроқ давом этади.