Ғарбда асрлар давомида деҳқонлар, турли хил синфлар, руҳонийлару фирқалар олиб борган эркинлик ва озодлик кураши муаммоси ислом оламида ҳеч қачон кескин тус олмаган. Ислом дунёсида, мустабид сиёсий тузумлар даврида ҳам ҳукмдорлар озодликнинг асосий тамоийлларини тан олишган. Бунинг сабаби Шарқнинг бошқарув тизимида эмас, балки асосий сабаб Ислом бўлган. Шу боис мусулмонларнинг давлатлари ва салтанатлари узоқ давр давом этган.

Ислом олами мутафаккирлари ва сиёсий арбоблардан бири Рашид ал-Ғаннушийнинг мусулмонлар Исломда озодлик, секуляризм ва плюрализмни қандай қабул қилиши лозим эканлигини тушунтириб берадиган маърузаларидан бир парча билан танишиб чиқишни таклиф қиламиз.