Ижтимоий дарвини́зм (социа́л-дарвини́зм) – социологик назария бўлиб, унга кўра Чарльз Дарвин томонидан аниқланган табиатда яшаш учун кураш ва табиий танлов қонуниятлари, жумладан, инсоний жамиятда ҳам қўлланмоқда.

Россия Фанлар академияси Сибирь бўлимининг Қуёш-Ер физикаси институти олимларининг таъкидлашларича, улар 2010 йили коинотда саксонга яқин ғаройиб жисмларни аниқлашган ҳамда уларни РОКОСлар деб номлашган. Бу жисмлар кўринишидан юлдузга ўхшаса ҳам, бироқ аслида улар юлдуз эмас экан.

Дунёнинг турли мамлакатларидан бўлган 600 дан ортиқ олим Дарвиннинг «эволюциялар назарияси» қоидалари борасида «қаттиқ шубҳа» билдирди. Сон сифатга ўтмоқда – «табиий танлов» тамойилидан ҳафсаласи пир бўлиш фақат илмий дунё билан чекланиб қолгани йўқ.

Маълумки, билмаслик жавобгарликдан озод қилмайди. Агар расмий фан эволюция жараёни назариясининг айрим тезисларини тасдиқлай олмаса, суд Россия мактабларида дарвинизмни ўқитишни тақиқлаши мумкин. Ёки Таврот билан биологияни ўргатишни

ХХ асрда даҳрийликнинг барбдод бўлиши нафақат илм-фан соҳасида балки сиёсий ва ижтимоий ахлоқ соҳаларида ҳам яққол кўрина бошлади. Коммунизмнинг барбод бўлиб, шармандаси чиқиши бу гапларнинг энг ёрқин тасдиғидир. Чунки, ХIХ  асрда коммунизм даҳрийлик ва шунга яқин залолатларнинг энг мақталгани (апофеози) эди. Таълимот асосчилари Маркс, Энгельс, Ленин, Троцкий ёки Мао Цзэдунлар даҳрийликни коммунистик дунёқарашнинг энг муҳим асоси деб қарашар эди.

Янги атеистлар динни заҳарли ёлғонлар тўплами деб аташади. Аммо ғайритабиий нарсаларга ишониш нормал бўлса-чи? Америкалик олимлардан бири фашистлардан қочиб, Манхеттен атом бомбаси лойиҳасининг етакчи иштирокчиларидан бири бўлган, физика бўйича Нобел мукофоти совриндори Нильс Борнинг (Niels Bohr) уйига ташриф буюрди.

Дарвинизм ва атеизмнинг кўплаб назариялари таназзулга юз тутган ҳозирги даврга келиб, инсонлар онгини манипуляция қилиш учун янгидан-янги ғоялар ўйлаб топишга эҳтиёж сезилди. “Сапиенс” асарининг тарқатилиши ҳам шу йўлда ташланган қадамлардан бири бўлди.

Замонавий жамиятда креационизм ғоясини тарғиб қилувчи табиатда ақл бовар қилмас Буюк Ғояга қарши инсонлар жамиятида мавжуд бўлган ва фаолият кўрсатадиган жавоб тариқасидаги оқилона фикр (бу ҳам, албатта, ақл бовар қилмас ҳисобланади) тезда мавжудлигига ишонч ҳосил қилади. Ушбу фикрнинг асоси - Худонинг йўқлигига эътиқод қилишдир, улар баъзида ақл-идрок ва мантиққа қарши қўйилган бўлса-да, ишонтириш усуллари ва далиллар оқилона ташкил қилинган.