Ислом (878)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
Имом Муслим раҳматуллоҳи алайҳ бу бобда иккита ҳадис келтирган.
Пайғамбарларнинг (алайҳимуссалом) мўъжизалари, авлиёларнинг кароматлари ҳақдир. Ҳадисларда ривоят қилинган, Иблис, Фиръавн, Дажжол каби Аллоҳ таолонинг душманларидан содир бўлган ва бўладиган хориқулодаларни (одатдан ташқари ишларга) мўъжиза, каромат демаймиз. Уларни ҳожатларни раво қилиш, деймиз. Чунки Аллоҳ таоло душманларининг ҳожатини, истидрож ва уларга уқубат (азоб) учун раво қилади. Улар чалғиб, яна ҳам кўп гуноҳ қилишади ва куфрга кетишади. Бунинг ҳаммаси жоиз ва мумкиндир.
«Бомдод намозида азон ва иқомат ўртасида икки марта «Ҳайя ъалас-солаҳ» ҳамда «Ҳайя ъалал-фалаҳ», деб тасвиб қилиш яхшидир». Чунки бомдод уйқу ва ғафлат вақтидир.
Рўзанинг энг улуғ фазилати шуки, Аллоҳ таоло рўзанинг ажру савобини Ўзи беришини айтган.
1. Фақирлар. Моли нисобга етмаган одам.
2. Камбағаллар. Ҳеч нарсаси йўқ одам.
3. Закотчилар. Давлат раҳбари томонидан закот йиғиш топшириғи берилган кишилар. Уларга ишига яраша закотдан берилади.
4. Мукотаблар. Маълум мол эвазига озод бўлишлари хусусида хожалари билан шартнома тузган қуллар.
5. Қарздорлар. Қарзини тўлашдан ожиз бўлган одамлар.
6. Аллоҳ йўлидагилар. Қўшиндан ажраб қолган аскар, йўлда қолиб кетган ҳожилар.
7. Ўз диёридан ва у ердаги мулкидан узоққа кетиб, уларни олиб келишдан ожиз бўлган мусофирлар.
Имом Аъзам тавҳид ҳақида, Аллоҳ таолонинг рубубиятда, улуҳиятда, убудиятда ягоналигини бундай баён этган:
Ундан олдин Имом Муслим раҳматуллоҳи алайҳ иймоннинг турли шуъбаларини батафсил тарзда баён қилган. У ишора, киноя ва очиқ-ойдин «иймон кўпайиб, камаяди», деган мазҳабини асослашга уринган. Имом Муслим раҳматуллоҳи алайҳ бу бобдан васваса бобигача бир неча бобларда куфрнинг шуъбаларини баён қилишга киришган. Бу билан: «Куфр иймоннинг зидди. Куфр турли бўлаклардан иборат экан, унинг муқобилидаги иймон ҳам бир неча бўлаклардан таркиб топади. Демак, иймон бўлаклардан иборат экан, у кўпайиб, камайиб туради», деган нарсани исботламоқчи бўлган. Нарсалар ўзининг зидди билан билиниши борасида бундай шеър айтилган:
Имом Қудурий раҳимаҳуллоҳ айтади: «Намозга киришган вақтда такбир айтади». Бунга биз юқорида келтирган ояти карима ҳамда Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «Унинг таҳрими (ҳаром қилувчиси) такбирдир» мазмунидаги ҳадиси шарифлари далил бўлади. Такбири таҳрима бизнинг наздимизда намознинг шарти саналади. Бунга Имом Шофеъий раҳимаҳуллоҳ хилоф қилади. Бизнинг наздимизда, ҳатто бир киши фарз намози учун такбири таҳрима айтган бўлса, у билан нафл намозни адо килиши ҳам мумкин бўлади.
Ҳадис илмининг энг муҳим бешта фазилати мавжуд:
Кейинги йилларда диёримизда тарқалган ихтилофлардан бири тасбеҳ тутиш масаласидир. Қадим-қадимлардан бери юртимизда ҳеч ихтилофсиз ишлатиб келинган тасбеҳ яқин-яқиндан бидъат, ҳаром дейдиганлар чиқа бошлади. Тўғри қадимдан тасбеҳ ишлатиш афзалми ёки зикрларни қўлда санаган яхшими, деган масалада уламоларнинг қарашлари турлича бўлган. Лекин у ерда афзаллик ҳақида гап кетади, бидъат ёки ҳаромлик ҳақида эмас. Бунинг устига динда бир амални бидъат ёки ҳаром, дейиш учун кучли далиллар керак бўлади. Тасбеҳ ишлатишдан ман қиладиган бундай далиллар эса мавжуд эмас.
Аллоҳ таоло нарсаларни йўқдан бор қилди. Аллоҳ таоло ҳамиша, нарсалар бўлмасидан уларни билгувчидир. Нарсаларни қандай, қачон бўлишини тайин ва ҳукм қилган Удир. Дунё ва охиратда ҳар бир нарса фақат Унинг машиати (хоҳиши), илми, қазоси, қадари, Лавҳул маҳфузга битгани(га мувофиқ) билан бўлади. Лекин Лавҳул маҳфузга ҳукм этиб эмас, баён этиб ёзган.
У яхши кўрувчи, ёрдам берувчидир. Дўстлиги ва муҳаббатининг маъноси олдин ўтди, ёрдамнинг маъноси эса очиқ-ойдиндир. Чунки у дин душманларига қаҳр қилиб, Уз дўстларига ёрдам беради.
Қувват калимаси тўлиқ тўкис қудратга далолат қилади, матонат эса кучли қувватни ифодалайди.