Луғатда «назорат қилувчи» маъносини билдиради. Истилоҳда Ислом мамлакатларида шариат ҳукмларининг бажарилишини назорат қилувчи мансабдор киши «муҳтасиб» деб аталган. Улар мусулмонларнинг муомала, муносабатлари, урф-одатлар риояси, диний вазифаларни бажармаган шахсларни жазолаш каби ишларни назорат қилишган. Ўрта Осиёда муҳтасиб «раис» деб аталган. Бухоро амирлигида муҳтасиб шайхулислом ва муфтийдан кейинги мансаб ҳисобланган.